Abaddon (postać biblijna)

Abaddon (hebr. ‏אֲבַדּוֹן - awadon‎ – niszczyciel, gr. Apollyon, łac. Exterminans) – pierwotnie inna nazwa szeolu, następnie anioł zagłady opisany w Apokalipsie św. Jana (9,11), który jako anioł przepaści wyłania się z otchłani i niesie cierpienie tym, którzy nie mają pieczęci Boga na czołach. Także anioł czeluści (otchłani) w ogóle.

Abaddon jest księciem rządzącym siódmą hierarchią demonów, którzy rządzą mocami zła, niezgody, wojny i zniszczenia[1].

H.C. Selous & M. Paolo Priolo, Christian's Combat With Apollyon („Walka Chrześcijanina z Apollyonem”), ilustracja z Wędrówki Pielgrzyma Johna Bunyana, ok. 1850

Abaddon w Starym Testamencie

W Starym Testamencie i innych pismach żydowskich nazwy „abaddon” używa się najczęściej na określenie świata podziemnego – otchłani piekielnej. Nazwa ta jest stosowana zamiennie do nazwy szeol, choć rzadziej (zob. Job 26:6; Prz 15:11; 28:8). Według niektórych rabinów jest to najgłębsze miejsce w piekle.

W innych kontekstach starotestamentowych nazwy „abaddon” używa się na określenie grobu (Ps 87:12), podziemia (Job 31:12), a wyjątkowo nawet jako imię personifikowanej śmierci (Job 28:22).

Według biblisty Romana Zająca w apokryficznej Księdze starożytności biblijnych Pseudo-Filona, również jest mowa o „abaddonie” jako o miejscu (szeolu, piekle), a nie o osobie – dopiero w Nowym Testamencie słowo pojawia się w charakterze imienia.

Abaddon w Apokalipsie św. Jana

Abaddon występuje w Apokalipsie św. Jana tylko raz (Ap 9:11), w wizji piątej trąby, jako król szarańczy i władca czeluści, z dodatkiem greckiego odpowiednika Apollyon - greckiego boga zarazy i zniszczenia.

Ap 9:1-12 BP

  1. Piąty anioł zatrąbił: i ujrzałem gwiazdę, która spadła z nieba na ziemię, i dano jej klucz od studni Przepaści.
  2. Otworzyła studnię Przepaści, a dym się uniósł ze studni jak dym z wielkiego pieca, i od dymu studni zaćmiło się słońce i powietrze.
  3. A z dymu wyszła na ziemię szarańcza, której dano moc, jaką mają ziemskie skorpiony.
  4. I powiedziano jej, by nie szkodziła trawie na ziemi ani żadnej innej zieleni ani żadnemu drzewu, lecz tylko ludziom, którzy nie mają pieczęci Boga na czołach.
  5. Nakazano jej też, by ich nie zabijała, ale miała przez pięć miesięcy zadawać im katusze. A katusze przez nią zadane są jak katusze zadane przez skorpiona, kiedy ukąsi człowieka.
  6. W owe dni ludzie szukać będą śmierci, ale jej nie znajdą, i będą chcieli umrzeć, ale śmierć od nich ucieknie.
  7. A szarańcza tak wyglądała: podobna (była) do koni w szyku bojowym, na głowach jakby wieńce podobne do złotych, oblicza ich były jakby twarze ludzkie,
  8. i miały włosy jakby włosy kobiece, a zęby ich były jak zęby lwów.
  9. Przody tułowi jakby pancerze żelazne, a łoskot ich skrzydeł jak łoskot wielokonnych wozów pędzących do boju.
  10. I mają ogony podobne do skorpionowych oraz żądła, a swymi ogonami mogą szkodzić ludziom przez pięć miesięcy.
  11. Mają nad sobą króla – anioła Przepaści. Imię jego po hebrajsku brzmi Abaddon, a w greckim języku ma imię Apollyon.
  12. Minęło pierwsze 'biada', oto jeszcze dwa inne 'biada' nadchodzą potem.

Abaddon w okultyzmie

W okultyzmie Abaddon jest aniołem zła. Jacques Collin de Plancy, autor Słownika wiedzy tajemnej, utożsamia go nawet z Samaelem.

Abaddon w wyznaniu Świadków Jehowy

Świadkowie Jehowy uważają, że w Objawieniu 9:11 „Abaddon” to imię „anioła otchłani”. Odpowiadające mu greckie imię Apollion znaczy „niszczyciel”. W XIX w. uznawano ten werset za proroctwo odnoszące się do określonej osoby, np. do cesarza Wespazjana, Mahometa, a nawet Napoleona, przy czym aniołowi temu na ogół przypisywano szatańskie pochodzenie. Warto jednak zauważyć, że w Objawieniu 20:1-3 anioł posiadający „klucz od otchłani” zstępuje z nieba jako przedstawiciel Boga. Nie popiera Szatana – wiąże go i wtrąca do otchłani. W komentarzu do Objawienia 9:11 The Interpreter’s Bible zaznacza: „Abaddon nie jest aniołem szatańskim, lecz Bożym, i dokonuje dzieła zagłady na polecenie Boże”. W Pismach Hebrajskich słowo ʼawaddòn jest zestawiane z Szeolem i śmiercią. W Objawieniu 1:18 Chrystus Jezus oznajmia: „Żyję na wieki wieków i mam klucze śmierci i Hadesu”. O jego władzy nad otchłanią świadczy werset z Łukasza 8:31. A w Hebrajczyków 2:14 wskazano na jego moc niszczycielską; Jezus użyje jej m.in. wobec Szatana, gdyż jak powiedziano, miał udział we krwi i ciele po to, aby „przez swą śmierć unicestwić tego, który ma środki do powodowania śmierci, to jest Diabła”. Objawienie 19:11-16 jednoznacznie przedstawia Jezusa jako Niszczyciela i Wykonawcę Wyroków działającego z upoważnienia Bożego[2].

Abaddon w kulturze popularnej

W literaturze

  • Abaddon jest aniołem zniszczenia w sadze Błękitnokrwiści Melissy de la Cruz. Jego bliźniakiem jest Azrael (Anioł Śmierci).
  • Abaddon jest głównym bohaterem książek Siewca Wiatru, Zbieracz Burz i Bramy Światłości oraz kilku opowiadań Mai Lidii Kossakowskiej. Przy czym w tym wypadku nie jest to imię bohatera (który nazywa się Daimon Frey), tylko funkcja, którą on piastuje.
  • Jako demon o imieniu Abadonna pojawia się w powieści Mistrz i Małgorzata Bułhakowa.
  • Abaddon (prawdziwe imię Azjel) jest aniołem śmierci i zniszczenia w powieści Zwycięzca bierze wszystko Anety Jadowskiej. W tym wypadku także jest to nazwa funkcji, która jest dziedziczna.
  • Abaddon jest demonem, który zmanipulował Madame Dorotheę, został unieszkodliwiania przez Simona w książce Miasto kości Cassandry Clare.

W filmach

  • Abaddon to jedna z głównych postaci w 8 i 9 sezonie serialu Nie z tego świata. Abaddon jest tam określana mianem Rycerza Piekieł. W serialu istniało wiele Rycerzy, powołanych do życia przez Kaina, i również przez niego unicestwionych specjalną bronią (pierwszym ostrzem). Abaddon to jedyny ocalały. Abaddon posługuje się ciałem ognistorudej kobiety.
  • Postać Abbadona pojawia się w serialu Lost w 4 i 5 sezonie
  • Akcja serii filmów Hell House LLC toczy się wokół opuszczonego hotelu Abaddon znajdującego się w fikcyjnym miasteczku o tej samej nazwie w hrabstwie Rockland, Nowy Jork. W hotelowej piwnicy znajdują się wrota piekieł otwarte przez sektę satanistów, której przewodził były właściciel hotelu.
  • Abbadon to jedno z imion Lucyfera Morningstara, bohatera serialu Lucyfer

W muzyce

  • Postać Abaddona pojawia się w utworze zespołu Kat pod tytułem „Czas zemsty”.
  • Abaddon to pseudonim jednego z muzyków grupy Venom.
  • „Abaddon's Bolero” to tytuł ostatniego utworu na płycie Trilogy (1972) zespołu Emerson, Lake and Palmer.
  • Abaddon to polski zespół grający hardcore punk.
  • Apollyon pojawia się w twórczości zespołu Behemoth.
  • Raper Boondox wydał album pt. „Abbadon”
  • Szwajcarski zespół Celtic Frost nagrał utwór „Under Apollyon Sun” na składankę Parched With Thirst Am I And Dying (1992). Planowano nagranie płyty Under Apollyon Sun jednak zespół się rozpadł.
  • W utworze rapera Słonia „Legion” jako jeden z tytułowego legionu.

W grach bitewnych i RPG

  • Ezykiel Abaddon jest Mistrzem Wojny Kosmicznych Marines Chaosu w świecie Warhammer 40,000.

W grach komputerowych

  • W grze EVE Online, występuje statek bitewny frakcji Amarr o nazwie „Abaddon”
  • W grze komputerowej MMORPG Guild Wars w kampanii „Nightfall” Abaddon jest złym bogiem, który zapanował nad całą krainą Elony (nazwa kontynentu tej kampanii), gdy zapadł nad nią Zmierzch (tytułowy „Nightfall”).
  • W Grze Tales of Pirates znajduje się lokacja o nazwie Abaddon.
  • Abaddon wystąpił w grze Helbreath, jako najpotężniejszy potwór, który próbował zniszczyć miasta Elvine oraz Aresden.
  • Abaddon występuje w niestandardowym scenariuszu gry Warcraft III: Reign of Chaos – „Defense of the Ancients”, jako jeden z wielu możliwych do wyboru herosów.
  • Abaddon pojawia się (i odgrywa ważną rolę) w grze action-adventure Darksiders. Jest to opowieść, której głównym bohaterem jest Wojna, jeden z jeźdźców Apokalipsy.
  • W rozszerzeniu Pan Zniszczenia do gry Diablo II istnieje portal prowadzący do czeluści piekieł zwany Abaddonem.
  • Kreatura zwana Abaddonem występuje w serii gier z uniwersum Final Fantasy (Final Fantasy VI, Final Fantasy VIII, Final Fantasy IX, Final Fantasy X, Final Fantasy XII), gdzie stwór ten przedstawiony jest jako nieumarłe kościste monstrum (FFVI, FFVIII), podobny do modliszki latający insekt (FFIX), a także demoniczny potwór (FFX).
  • Abaddon występuje w grze Warrior Kings, gdzie jest to najwyższe stworzenie piekielne. Nie da się go kontrolować.
  • Abaddon pojawia się w grze Sacrifice, jako kraina należąca do Charnela, boga wojny i śmierci.
  • Abaddon jest jedną z postaci w grze Dota 2, po stronie Dire.
  • W grze Binding of Isaac: Rebirth, występuje przedmiot Abaddon.
  • W grze Binding of Isaac: Afterbirth plus, występuje jako grywalna postać pod nazwą Apollyon.
  • Abaddon występuje w grze przeglądarkowej Blood Wars jako przeciwnik Ekspedycji II mapy.
  • W grze Warhammer 40,000: Eternal Crusade występuje broń o nazwie „Łaska Abaddona” (Abaddon's Grace), przynależna do frakcji Chaosu.
  • W grze For Honor występuje postać Apollyon, która jest generałem frakcji rycerzy i główną przeciwniczką gracza.
  • W grach Castlevania: Dawn of Sorrow oraz Castlevania: Portrait of Ruin Abaddon występuje jako jeden z bossów.

Przypisy

  1. Rosemary Ellen Guiley, The Encyclopedia of Demons and Demonology, 2009.
  2. Abaddon, [w:] Wnikliwe poznawanie Pism, tom 1 [online], Towarzystwo Strażnica Biblioteka Internetowa Strażnicy, 2006, s. 11, 12, ISBN 83-86930-84-5.

Media użyte na tej stronie