Biblioteka kościelna

Pierwsze biblioteki kościelne powstawały na przełomie V i VI wieku, powiązane były z przyklasztornymi skryptoriami, gdzie przepisywano rękopisy. Organizacje bibliotek zapoczątkowały reguły klasztorne, które nakazywały i określały obowiązki zakonników, zalecały przepisywanie rękopisów i organizowanie bibliotek.

Budowa

Umiejscowione były w zakrystii, klasztorze lub specjalnej przybudówce przy kościele. Pomieszczenia te służyły zarówno do przechowania książek, ale również pełniły rolę czytelni i pracowni[1]. Większe książki przymocowane były łańcuchami do pulpitów tzw. księgi łańcuchowe (łac. libri cantenati) a mniejsze składano w szafach. Przykuwanie książek miało zapobiegać kradzieżom cennych rękopisów. Stałość i nieruchomość książki jest cechą charakterystyczna dla bibliotek średniowiecznych[2].

Ściany bibliotek zazwyczaj były zdobione malowidłami i wierszami wychwalającymi mądrość i naukę. Jednym z najczęściej powtarzających się autorów wierszy był Izdydor z Sewilli[3].

Na pulpitach i szafach znajdowały się spisy wszystkich dzieł zawartych w bibliotece, a także sygnatury, które odpowiadały tym zapisanym na grzbietach książek.

Zawartość

W porównaniu do bibliotek starożytnych, biblioteki kościelne były niewielkie, liczyły od kilkunastu do kilkuset woluminów. Zawartość treściowa bibliotek dzieliła się na trzy główne grupy:

  1. Pismo Święte i komentarze do Pisma;
  2. Ojcowie kościoła i dzieła teologiczne;
  3. Literatura świecka, zawierająca dzieła matematyczne, przyrodnicze, medyczne, filozoficzne, historyczne i prawnicze.

Słynne średniowieczne biblioteki kościelne

  • Biblioteka na wzgórzu Monte Cassino – Zakon Benedyktynów
  • Biblioteki Klasztorów Studion oraz klasztoru na górze Athos
  • Biblioteka Papieska w Rzymie

Przypisy

  1. ↑ H.Dubowik. Dzieje książki i bibliotek. Kompendium dla studentów bibliotekoznawstwa. Warszawa, 1976.
  2. ↑ Henryk (1930-) Dubowik, Dzieje książki i bibliotek w zarysie, Warszawa, 1982, s. 23-25 [dostęp 2018-01-23].
  3. ↑ K.Głombiowski, H.Szwejkowska. Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu. Warszawa 1979.