Curtiss No. 1

„Złoty lotnik”

Curtiss No. 1 – pierwszy samolot zbudowany i zaprojektowany przez Glena Curtissa w 1909, a zarazem pierwszy amerykański samolot zbudowany na zamówienie prywatnej organizacji. W 1909 samolot zdobył Scientific American Trophy pokonując trasę o długości 25 kilometrów. Tuż po ustanowieniu tego rekordu samolot uległ poważnemu wypadkowi, nie został naprawiony, a na jego podstawie zaprojektowano i zbudowano ulepszony Curtiss-Herring No. 1

Tło historyczne

W 1907 Glenn Curtiss przystąpił do stowarzyszenia Aerial Experimental Association (AEA) którego zadaniem było zaprojektowania i skonstruowanie „praktycznego aeroplanu z własnym napędem mechanicznym i będącego w stanie udźwignąć człowieka”^[a][1]. W ramach pracy stowarzyszenia w latach 1907-09 zaprojektowano i zbudowano między innymi cztery udane samoloty i duży latawiec skrzynkowy będący w stanie udźwignąć człowieka^[2]. Późniejsze kontrowersje i procesy sądowe braci Wright dotyczące metod sterowania samolotów pochodzą między innymi z okresu istnienia AEA kiedy to Curtiss odwiedził braci Wright pragnąc sprzedać im jeden ze swoim silników^[2]. Bracia Wright uważali, że Curtiss przybył do nich na przeszpiegi pragnąc dowiedzieć się jak najwięcej na temat budowanych przez nich samolotów^[2]. Wiedza i doświadczenie zdobyte przez Curtissa zaowocowały jego pierwszymi, własnymi i samodzielnymi konstrukcjami które powstały w 1909 przy pełnej wiedzy i aprobacie AEA^[2].

Jeszcze przed planowym samorozwiązaniu AEA 31 marca 1909 Curtiss rozpoczął projektowanie i budowanie własnych samolotów w jego zakładach G. H. Curtiss Manufacturing Companyw Hammondsport^[3]. 4 marca 1909 Curtiss zawiązał spółkę z Augustusem Herringiem^[3]. Herring był jednym z najbardziej znanych ówczesnych pionierów awiacji który co prawda nie miał praktycznie żadnych uznawanych osiągnięć ale posiadał za to znakomitą reputację^[4]. Jedynym wkładem Herringa do spółki miały być rzekomo posiadane przez niego patenty które miały pomóc Curtissowi w nadchodzącej batalii sądowej z braćmi Wright, ale w rzeczywistości Herring nie wniósł do spółki praktycznie nic^[4]. Choć sama spółka została wkrótce rozwiązana to związane z nią sprawy sądowe towarzyszyły Curtissowi aż do jego śmierci w 1930^[4].

Historia samolotu

Pierwszym samolotem całkowicie zaprojektowanym i zbudowanym przez Curtissa był Curtiss No. 1 zamówiony przez New York Aeronautical Society^[4][5]. „Złoty lotnik” był pierwszym amerykańskim samolotem cywilnym zbudowanym na zamówienie i sprzedanym prywatnemu właściwielowi^[4][5]. Samolot został zamówiony 2 marca 1909, zapłacono za niego pięć tysięcy dolarów (około 128 tysięcy dolarów według współczesnych cen^[6]), w co wliczone były lekcje pilotażu dla dwóch członków stowarzyszenia^[7]. No. 1 był zbudowany już po zawiązaniu spółki z Herringiem ale nie był wliczony do inwentarza tej spółki i nie był oznaczony nazwiskiem Herringa^[7]. Samolot był początkowo znany nieoficjalnie jako Golden Bug („Złoty robak”) z powodu złotawego odcienia lakieru który go pokrywał, w późniejszym czasie został oficjalnie nazwany Golden Flyer („Złoty lotnik”)^[7][5].

Samolot mierzył 33,5 stóp długości, a jego skrzydła miały 28,75 stóp szerokości (odpowiednio 10,2 i 8,8 m)^[8][5]. Masa własna konstrukcji wynosiła 550 funtów (250 kg), samolot napędzany był czterocylindrowym silnikiem spalinowym Curtissa o mocy 25 KM^[8][5]. Prędkość maksymalna samolotu wynosiła około 45 mil na godzinę (72 km/h)^[8][5]. Szkielet samolot skonstruowany był z bambusa, powierzchnie nośne i sterowe były pokryte płótnem^[5].

W lipcu 1909 pilotowany przez Curtissa samolot zdobył Scientific American Trophy (było to drugie zwycięstwo Curtissa pod rząd)^[4][8][9], główną nagroda wynosiła dziesięć tysięcy dolarów^[8]. Aby zdobyć nagrodę „Scientific American” samolot musiał pokonać trasę o długości 25 kilometrów^[9].

16 lipca Curtiss odbył próbny lot w czasie którego przeleciał prawie cały wymagany dystans ale do oficjalnej próby pokonania dwudziestu pięciu kilometrów przystąpił dzień później^[9]. Na pierwszy, krótki lot w tym dniu wystartował o 5:15 rano, lot trwał tylko dwie minuty ale wystarczył do zdobycia nagrody Cortlandt Field Bishop za jednokilometrowy lot dokonany przez amerykańskiego lotnika (nagroda wynosiła 250 dolarów)^[9]. W kilka minut później Curtiss wystartował do drugiego lotu, pomimo wczesnej godziny na lotnisku i w jego okolicach przebywało około trzech tysięcy widzów^[9]. Samolot wystartował o 5:23:16 i pod okiem oficjalnej komisji „Scientific American” rozpoczął pokonywanie specjalnie wyznaczonej, zamkniętej trasy^[9]. Aby zdobyć nagrodę samolot musiał pokonać wyznaczoną przez chorągiewki, trójkątną trasę dwanaście razy co Curtissowi udało się dokonać bez żadnego problemu^[9]. Kontynuował on lot jeszcze po dwunastym okrążeniu, łącznie przebywając w powietrzu 46,4 km w 52 minuty^[9].

Konstrukcja Curtissa została oceniona bardzo pozytywnie i z pomocą Aeronautic Society, Curtiss zgłosił ten samolot do międzynarodowego konkursu lotniczego którym miał odbyć się z Reims we Francji^[8]. Na miesiąc przed zawodami^[8], pilotowany przez niedoświadczonego pilota Flyer uległ poważnemu wypadkowi ciężko uderzając w ziemię spadają z wysokości około dziesięciu metrów^[10]. Curtiss zdecydował nie odbudowywać samolotu ale zaprojektował i zbudował wówczas nową konstrukcję znaną jako Reims Racer lub Curtiss-Herring No. 1^[8][7].

Współcześnie w Cradle Of Aviation Museum znajduje się replika tego samolotu^[5][11]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Peter Bowers: Curtiss Aircraft, 1907-1947. London: Putnam & Company Ltd., 1979. ISBN 0-370-10029-8.
• Joshua Stoff: Historic Aircraft and Spacecraft in the Cradle of Aviation Museum. Mineola, N.Y.: Dover Publications, 2001. ISBN 978-0-486-42041-7.