Kościół i klasztor pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Skępem

Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Distinctive emblem for cultural property.svg 303 z dnia 10 lipca 1954
kościół klasztorny bernardynów, Sanktuarium Matki Bożej Skępskiej
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Skępe

Adres

ul. Klasztorna 5
87-630 Skępe

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Skępem

Wezwanie

Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny

Położenie na mapie Skępego
Mapa konturowa Skępego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu lipnowskiego
Mapa konturowa powiatu lipnowskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny”
Położenie na mapie gminy Skępe
Mapa konturowa gminy Skępe, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny”
Ziemia52°51′59,81″N 19°19′58,35″E/52,866614 19,332875
Strona internetowa

Kościół pw. Zwiastowania NMP w Skępem wybudowany został na początku XVI w. na terenie wsi Wymyślin; obecnie jest to część Skępego. Miejsce to stało się słynne z powodu objawień maryjnych pod koniec XV w. Sanktuarium Matki Bożej Skępskiej. Posługują tu Ojcowie Bernardyni.

Historia

Objawienie

Powstanie i rozwój klasztoru w Skępem wiąże się z prywatnym objawieniem, jakie w tym miejscu otrzymał kuśnierz Jan z Pobiedzisk podczas panującej w 1495 r. epidemii dżumy. Mikołaj Kościelecki, kasztelan kruszwicki, i jego żona Katarzyna z Szamotuł, właściciele Skępego, przekonani o prawdziwości objawień, wybudowali za miastem, w Wymyślinie (dzisiejsze Skępe), drewnianą kaplicę na miejscu dużego kamienia oznaczonego krzyżami. Kaplica ta była nawiedzana przez okoliczną ludność, szczególnie po roku 1496, kiedy to córka Kościeleckich – Zofia – umieściła w niej z wdzięczności za uzdrowienie chorych nóg niedużą drewnianą gotycką figurę Matki Bożej, nabytą w Poznaniu.

Sprowadzenie bernardynów i budowa kościoła

Stryj fundatora, również Mikołaj Kościelecki, dziekan gnieźnieński, sfinansował budowę murowanego kościoła i niewielkiego klasztoru dla bernardynów, których postanowił tu sprowadzić. W 1498 r. Władysław z Gielniowa, wikariusz bernardynów, przyjął fundację, by latach 1501–1504 pełnić funkcję przełożonego tutejszej wspólnoty. Gotycki kościół i klasztor nie spełnił jednak wymogów rozrastającej się placówki z powodu napływu rzesz pielgrzymów. W latach 1508–1510 wybudowano nowy klasztor, a następnie kościół, który pochłonął starą budowlę. Został on konsekrowany w 1511 r. przez Mikołaja Kościeleckiego, podówczas już biskupa chełmińskiego.

Kompleks klasztorny był stopniowo rozbudowywany. W 1524 r. została ukończona kaplica św. Anny, znajdująca się po północnej stronie nawy głównej. W latach 1726–1732 z inicjatywy wojewody kujawskiej Michała Działyńskiego i o. Serafina Gamalskiego, gwardiana klasztoru, dodano krużganki ze stacjami drogi krzyżowej. Obrazy do nich wykonał br. Jacek Uzdowski, malarz zakonny. Uległy one zniszczeniu; ich miejsce zajmują dziś inne płótna, nieznanego autorstwa, z końca XVIII w. Staraniem zaś Józefa Pawła Zielińskiego (zm. 1734) w pośrodku krużganków została wybudowana kaplica św. Barbary.

Koronacja i przebudowa kościoła

Rozwój kultu spowodował, iż podjęto starania o koronację figury Matki Bożej. Stolica Apostolska wydała odpowiednią zgodę 4 grudnia 1754 r. W przygotowaniu do uroczystości koronacyjnych dokonano wielu remontów i zmian w świątyni. Br. Walenty Żebrowski, malarz zakonny, ozdobił sklepienie kościoła polichromią. Przebudowano ołtarz główny (w tej formie istniał on aż do lat 90. XX w.).

Uroczystości koronacyjne w uroczystość Zesłania Ducha Świętego, 18 maja 1755 r. celebrował bp Fabian Pląskowski, sufragan chełmiński, w zastępstwie bpa płockiego Jana Szembeka. W przeddzień koronacji z kościoła parafialnego do specjalnie wzniesionej na tę okoliczność małej kapliczki, zwanej na Borku przeszła procesja z figurą Matki Bożej Skępskiej. Po nocnym czuwaniu i kolejnej procesji – do kościoła klasztornego – nastąpiła koronacja.

Dalsze losy klasztoru

W roku 1777 przeniesiono do klasztoru parafię ze spalonego kościoła w Skępem.

Wraz z zakończeniem powstania styczniowego władze carskie zlikwidowały klasztor w 1864 r. Miejsce bernardynów zajęli księża diecezjalni, podtrzymując kult Matki Bożej Skępskiej. Szczególnie zapisał się tu ks. Józef Pielaszewski, autor śpiewanej do dziś pieśni: Cudowna Skępska Maryjo nasza, tylu łaskami wsławiona.

Rewindykacja klasztoru na rzecz bernardynów nastąpiła w 1933 r. Wkrótce jednak – w 1940 r. – zakonnicy znów musieli opuścić Skępe. Wrócili w 1945 r. W 1995 r. sanktuarium uroczyście obchodziło 500-lecie objawień w Skępem[1].

Matka Boża Skępska

Nieduża (88-89 cm) figura Matki Bożej przedstawia młodą dziewczynę z rękami złożonymi na piersiach, oczekującą potomstwa. Liczne wota otaczające tę figurę świadczą o żywym kulcie przybywających z Ziemi Dobrzyńskiej, Mazowsza i Kujaw pątników. Figura Matki Bożej Skępskiej została koronowana koronami papieskimi w 1755 r.

Galeria zdjęć

Przypisy

1. Krajewski M., Dobrzyńska i Brzemienna Matka Boża w Skępskim wizerunku, Rypin 2017.

  1. M. Krajewski, Wymyślińska Alma Mater, Rypin-Wymyslin 2005.

Bibliografia

  • Klasztory bernardyńskie, pod red. H.E. Wyczawskiego, Kalwaria Zebrzydowska 1985.
  • Mirosław Krajewski, Dobrzyńska i Brzemienna Matka Boża w skępskim wizerunku, Rypin-Skępe 2017.
  • Mirosław Krajewski, Koryfeusz Dobrej Ziemi, Rypin 2008.
  • Krystyna Pawłowska, Do Maryi Skępskiej po łaski, Skępe 2011 (wydawnictwo do użytku wew.)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Skepe.jpg
Autor: Anicet, Licencja: CC BY-SA 3.0
The shrine in Skępe at dusk
Kościół i klasztor pw. Zwiastowania NMP w Skępem - pomnik JPII.jpg
Autor:
Camera2 mgx.svg

This photo was taken by Przemysław Jahr
Autorem zdjęcia jest Przemysław Jahr

Wykorzystując zdjęcie proszę podać jako autora:
Przemysław Jahr / Wikimedia Commons

, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół i klasztor pw. Zwiastowania NMP w Skępem - pomnik Jana Pawła II.
Our Lady of Skępe.JPG
Autor: Anicet, Licencja: CC BY-SA 3.0
Our Lady of Skępe
Skępe (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Skępe, Polska
Skępe location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Skępe, Polska
Kościół i klasztor pw. Zwiastowania NMP w Skępem.jpg
Autor:
Camera2 mgx.svg

This photo was taken by Przemysław Jahr
Autorem zdjęcia jest Przemysław Jahr

Wykorzystując zdjęcie proszę podać jako autora:
Przemysław Jahr / Wikimedia Commons

, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół i klasztor pw. Zwiastowania NMP w Skępem.
Skepe church presbytery.JPG
Autor: Anicet, Licencja: CC BY-SA 3.0
The presbytery of the marian shrine in Skępe
Monastery in Skepe 1908 (77918550).jpg
Adres wydawniczy: Lipno : [s.n.], 1908
Opis fizyczny: [25] k. tabl. ; 18 cm
Lipno County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lipno County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.02 N
  • S: 52.61 N
  • W: 18.89 E
  • E: 19.54 E