PZL.19
 PZl.19 SP-AHI | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | samolot sportowy |
| Konstrukcja | półskorupowa duralowa, wolnonośny dolnopłat, Podwozie stałe klasyczne |
| Załoga | 1 |
| Historia | |
| Data oblotu | maj 1932 |
| Lata produkcji | 1932 |
| Wycofanie ze służby | 1935 |
| Liczba egzemplarzy | 3 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof | 3 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | silnik tłokowy, rzędowy, chłodzony powietrzem, 4-cylindrowy, owdrócony, DH Gipsy III |
| Moc | 89,7 kW (122 KM). |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 10,42 m |
| Długość | 7,15 m |
| Wysokość | 2 m |
| Powierzchnia nośna | 16,00 m2 |
| Masa | |
| Własna | 478 kg |
| Startowa | 792 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 216 km/h |
| Prędkość minimalna | 68 km/h |
| Wznoszenie maks. w locie pionowym | 4 m/s |
| Pułap | 4000 m n.p.m. |
| Zasięg | 1000 km |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 1 | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
| Rzuty | |
 | |
PZL.19 – polski samolot sportowy projektu inżynierów Jerzego Dąbrowskiego i Franciszka Misztala opracowany i oblatany w 1932 roku w Państwowych Zakładach Lotniczych.
Historia
Samolot PZL.19 został opracowany na zamówienie Ministerstwa Komunikacji dla potrzeb zawodów Challenge 1932 mających się odbyć w roku 1932.
Służba w lotnictwie
Samolot ten był wykorzystywany w lotnictwie sportowym, biorąc udział w rajdach i zawodach.
W roku 1932 wszystkie trzy samoloty PZL.19 wzięły udział w międzynarodowych zawodach samolotów sportowych Challenge 1932. W ocenie technicznej zostały pokonane jedynie przez polskie RWD-6, lecz rajd nie był tak udany. Jerzy Bajan ukończył zawody na 11. miejscu, Ignacy Giedgowd na 18., a Bolesław Orliński musiał wycofać się z powodu choroby. 11 września 1932 wszystkie samoloty wzięły udział w mityngu lotniczym w Pradze.
W polskich aeroklubach był używany do zawodów i rajdów takich jak wykonany w maju 1933 roku przez kapitanów Bajana i Dudzińskiego rajd dwóch samolotów na trasie Warszawa – Charków – Leningrad – Lwów – Wiedeń długości 4063 km (zajęły one 1. i 2. miejsce w rajdzie gwiaździstym do Wiednia). Wzięły następnie udział w 1. Locie Alpejskim, podczas którego jednak SP-AHI został rzucony przez wiatr na drzewa po starcie z Baltant koło Treibach i spłonął (załoga Jerzy Bajan i Gustaw Pokrzywka uratowała się).
11 września 1933 SP-AHH rozbił się koło Kazania podczas próby bicia rekordu odległości lotu na trasie Warszawa-Krasnojarsk. Samolot prawdopodobnie wpadł w korkociąg w locie w chmurach (na skutek zawirowania powietrza), został wyprowadzony tuż nad ziemią, lecz uderzył o nią skrzydłem. W wypadku zginął pilot Józef Lewoniewski, drugi członek załogi został lekko ranny. Ostatni PZL.19 był używany w Aeroklubie Poznańskim do 1935, kiedy został spisany.
Przeznaczenie
Samolot był budowany pod kątem uzyskania możliwie dużej prędkości lotu i konstruktorzy odnieśli tu duży sukces. Był to najszybszy samolot sportowy polskiej konstrukcji do końca 1933 roku. W wersji rajdowej miał duży udźwig użyteczny w stosunku do swojej masy – obok samoloów PWS-52 i RWD-5bis miał największy udźwig z polskich samolotów sportowych. Jednakże staranne oprofilowanie goleni podwozia i płat bez wzniosu sprawiły, że samolot miał konstrukcyjnie mały zapasy stateczności, szczególnie bocznej (w ślizgu). Cecha ta była przyczyną utraty w wypadkach 2 maszyn. Rozwinięciem tej konstrukcji był samolot PZL.26.
Konstrukcja
Metalowy duralowy dolnopłat ze stałym podwoziem. Wyposażony w klapy i sloty. Samolot był wyposażony w silnik rzędowy de Havilland Gipsy III o mocy 130 KM. W wersji rajdowej (SP-AHH) zamontowano następnie większy (657 litrów) zbiornik paliwa i przesuniętą kabinę drugiego członka załogi.
Linki zewnętrzne
- Opis PZL.19. awiacja.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-10)].
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
PZL 19 photo 3-view drawing from L'Aerophile Salon 1932
Polski samolot sportowy PZL.19 z 1932, nr rej. SP-AHI