PZL.43
| ||
PZL.43 bułg. Чайка (Mewa) | ||
Dane podstawowe | ||
Państwo | Polska | |
Producent | Państwowe Zakłady Lotnicze | |
Typ | samolot rozpoznawczo-bombowy | |
Konstrukcja | dolnopłat o konstrukcji metalowej, podwozie klasyczne – stałe | |
Załoga | 3 (pilot, obserwator-bombardier, strzelec pokładowy) | |
Historia | ||
Data oblotu | 1936 | |
Lata produkcji | 1937–1939 | |
Wycofanie ze służby | 1945 | |
Dane techniczne | ||
Napęd | 1 silnik gwiazdowy Gnôme-Rhône 14Kfs (PZL.43A) 1 silnik gwiazdowy Gnôme-Rhône 14NO1 (PZL.43B) | |
Moc | 930 KM (684 kW) (PZL.43A) 980 KM (721 kW) (PZL.43B) | |
Wymiary | ||
Rozpiętość | 13,95 m | |
Długość | 9,95 m | |
Wysokość | 3,30 m | |
Powierzchnia nośna | 26,80 m² | |
Masa | ||
Własna | 2 200 kg | |
Startowa | 3 525 kg | |
Osiągi | ||
Prędkość maks. | 365 km/h | |
Prędkość wznoszenia | 7,5 m/s | |
Pułap | 8 500 m | |
Zasięg | 1 250 km | |
Dane operacyjne | ||
Uzbrojenie | ||
2 karabiny maszynowe PWU wz. 33 kal. 7,9 mm (w wersji B: PWU wz. 36) (stałe pilota, umieszczone symetrycznie po obu stronach silnika, zsynchronizowane) 2 karabiny maszynowe kal. 7,7 mm Vickers F (ruchome, jeden w gondoli podkadłubowej, drugi na tylnym stanowisku strzeleckim) 700 kg bomb pod środkową częścią płata (w zestawieniu: 6 bomb 100 kg i 2 bomby 50 kg albo 8 bomb 50 kg i 24 bomby 12,5 kg) | ||
Wyposażenie dodatkowe | ||
radiostacja pokładowa aparaty fotograficzne | ||
Użytkownicy | ||
Bułgaria, Polska |
PZL.43 bułg. Чайка (Mewa) – polski samolot rozpoznawczo-bombowy, wersja eksportowa samolotu PZL.23 Karaś. Zaprojektowany i zbudowany w 1936 roku w Państwowych Zakładach Lotniczych.
Historia
W 1936 roku, w związku z chęcią zakupienia przez Bułgarię samolotów PZL.23 Karaś, lecz z mocniejszym, zakupionym przez nią we Francji silnikiem gwiazdowym Gnôme-Rhône 14 Kfs, inż. Henryk Malinowski opracował zmodyfikowaną wersję samolotu PZL.23 Karaś z tym silnikiem. Zmodyfikowany samolot otrzymał oznaczenie PZL.43.
Większa masa silnika zastosowanego w samolocie zmusiła konstruktora do zwiększenia długości kadłuba w części środkowej z kabiną. Nowy samolot otrzymał ponadto zmodyfikowaną kabinę załogi, bardziej przeszkloną, o przekroju owalnym zamiast trapezowego. Samolot ten otrzymał nowe trójłopatowe śmigło metalowe GR nastawne na ziemi. Wzmocniono również jego uzbrojenie, wprowadzając drugi karabin maszynowy dla pilota.
Samolot ten zakupiła 9 kwietnia 1936 r. Bułgaria w ilości 12 sztuk. Zostały one dostarczone do Bułgarii w kwietniu i maju 1937 roku. Samoloty te zyskały sobie dobrą opinię wśród bułgarskich pilotów. Następnie 31 marca 1938 r. rząd Bułgarii zakupił 42 samoloty, z tym, że miały to być samoloty z mocniejszym silnikiem Gnôme-Rhône 14N01. Samoloty te otrzymały oznaczenie PZL.43A. Maszyny miały być dostarczone do Bułgarii do początków sierpnia 1939 roku. Nastąpiło jednak opóźnienie dostawy i do końca sierpnia 1939 roku wysłano do Bułgarii 36 samolotów, natomiast ostatnie 6 sztuk było niemal przygotowane do wysyłki, lecz wybuch wojny spowodował, że nie zostały wysłane.
W 1940 roku Bułgaria otrzymała jeszcze jeden egzemplarz tego samolotu od Niemców. Był to samolot, który Niemcy zdobyli w Warszawie, a następnie w październiku 1939 roku wywieźli do Instytutu Technicznego Luftwaffe w Rechlinie, a po jego zbadaniu i wyremontowaniu w wytwórni PZL w Mielcu, przekazali do Bułgarii.
Samoloty te były wykorzystywane przez lotnictwo bułgarskie przez cały okres II wojny światowej, m.in. do zwalczania partyzantów.
W lotnictwie bułgarskim samoloty PZL.43 pozostawały do początków 1945 r. Ostatnie egzemplarze skasowano i złomowano latem 1946[1].
Użycie samolotu w lotnictwie polskim
1 września 1939 roku przygotowane już do wysyłki do Bułgarii 6 samolotów PZL.43A zostało wypakowanych i zmontowanych. Część samolotów po zmontowaniu odesłano na lotnisko polowe na Bielany, gdzie w dniu 4 września 1939 roku przejęli je piloci 41 eskadry rozpoznawczej Armii „Modlin”. Samoloty te wykonywały loty rozpoznawcze i bojowe, atakując kolumny wojsk niemieckich w rejonie działania armii. Wszystkie zostały jednak zniszczone przez Niemców. Ostatni z nich rozbił się w dniu 12 września 1939 roku w trakcie lądowania na lotnisku w Brześciu nad Bugiem, samolot był już uszkodzony po ostrzelaniu go przez samolot Messerschmitt Bf 109E.
Dwa samoloty PZL.43A, jeszcze nie w pełni zmontowane, zostały zniszczone w dniu 4 września 1939 roku na terenie zakładów PZL.
Przypisy
- ↑ A. Glass, W. Mazur, PZL.43 Czajka. Eksportowa wersja Karasia; artykuł zamieszczony w piśmie Militaria, nr 1/1999, s. 43
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Roundel of the Polish Air Force (1918–1921).
Roundel of the Polish Air Force (1918–1921).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Polish light bomber PZL.43.