Pistolet Vis wz. 35

Vis wz. 35
Ilustracja
Vis wz. 35
Państwo

 II Rzeczpospolita

Producent

FB Radom
Steyr Mannlicher

Rodzaj

pistolet samopowtarzalny

Historia
Prototypy

1930

Produkcja

1935 – 1945
2018[a] - ?

Wyprodukowano

ok. 350 000 egz.

Dane techniczne
Kaliber

9 mm

Nabój

9 × 19 mm Parabellum

Magazynek

8 nabojów

Wymiary
Długość

200 mm

Wysokość

140 mm

Długość lufy

120 mm

Długość linii celowniczej

156 mm

Masa
broni

950 g (bez magazynka)
1120 g (z magazynkiem załadowanym)

Inne
Prędkość pocz. pocisku

345 m/s

Energia pocz. pocisku

446 J

Szybkostrzelność praktyczna

10 strz./min.

Zasięg skuteczny

50 m

Budowa i działanie pistoletu Vis:
A – załadowany pistolet
1 – muszka, 2 – lufa, 3 – bruzda gwintu lufy, 4 – zamek (osłona lufy), 5 – występ ryglowy lufy, 6 – nabój, 7 – występ odryglowujący lufy, 8 – zamek, 9 – sprężyna iglicy, 10 – iglica, 11 – szczerbinka, 12 – opora iglicy, 13 – kurek, 14 – przerywacz, 15 – oś kurka, 16 – oś zaczepu kurkowego, 17 – oś bezpiecznika samoczynnego, 18 – zaczep kurkowy, 19 – sprężyna, 20 – bezpiecznik samoczynny, 21 – żerdź kurka, 22 – opora sprężyny uderzeniowej, 23 – sprężyna uderzeniowa, 24 – gniazdo sprężyny uderzeniowej, 25 – kołek gniazda sprężyny odpalającej, 26 – uchwyt paska, 27 – pierścień oporowy sprężyny powrotnej, 28 – żerdź sprężyny powrotnej, 29 – sprężyna powrotna, 30 – łoże, 31 – zatrzask zamka, 32 – kabłąk spustu, 33 – spust z szyną spustową, 34 – zatrzask magazynka, 35 – szkielet pistoletu, 36 – magazynek, 37 – stopka magazynka,
B – bezpośrednio po odpaleniu naboju

Vis wz. 35 – polski pistolet samopowtarzalny, konstrukcji Piotra Wilniewczyca i Jana Skrzypińskiego oraz Feliksa Modzelewskiego[1]. Pierwotna nazwa pistoletu WiS, utworzona od pierwszych liter nazwisk konstruktorów, została na żądanie Departamentu Uzbrojenia zmieniona na Vis (łac. – siła). Według niektórych źródeł (m.in. czasopisma Guns & Ammo), pistolet ten jest jednym z najlepszych pistoletów wojskowych, jakie kiedykolwiek zostały wyprodukowane[2][3].

Historia

Pierwszy prototyp powstał w 1930 roku. Projekt zgłoszono do Urzędu Patentowego w Warszawie 15 stycznia 1931 r., patent na "Pistolet samoczynny" nr 15567 przyznano 8 lutego 1932 roku. Chociaż pistolet wzorowany był na Colcie M1911 miał także kilka nowatorskich cech konstrukcyjnych. W 1936 r. Fabryka Broni w Radomiu rozpoczęła produkcję seryjną. Równocześnie wprowadzono pistolet na uzbrojenie kadry zawodowej Wojska Polskiego.

Do wybuchu wojny wyprodukowano 49 400 sztuk pistoletów.

Po przejęciu fabryki przez Niemców w 1939 r. produkcję kontynuowano w uproszczonej wersji związanej z niemieckimi wymaganiami produkcji masowej[3], stopniowo przenosząc ją do fabryki Steyr w Austrii. W Radomiu produkowano pistolety jednak dalej, aż do zniszczenia zakładu przez postępujące wojska radzieckie w 1944 roku[3]. Niemcy wyprodukowali 312 tysięcy (inne szacunki to około 385 tys.[4]) Visów dla własnych potrzeb. Niemieckie Visy były wytwarzane w kilku wersjach, różniących się wykończeniem i szczegółami konstrukcyjnymi. Ich jakość była niższa od Visów wyprodukowanych przed wojną. Wyprodukowane dla Wehrmachtu Visy nosiły oznaczenie Pistole 35(p)[5][3].

Pistolet był także montowany w warunkach konspiracyjnych, z części wykradanych z fabryki. We wrześniu 1942 roku w podradomskich Rożkach po jednej z potyczek z partyzantami Niemcy przechwycili kilka charakterystycznych pistoletów. Dzięki temu zdobyli dowód, że z zakładu wynoszona jest broń dla bojowników ruchu oporu. W odwecie okupanci powiesili na oczach całej załogi 15 pracowników[6].

Od 1992 był produkowany małoseryjnie w Zakładach Metalowych Łucznik w Radomiu, głównie dla kolekcjonerów broni. W 2010 roku ponownie Fabryka Broni w Radomiu wypuściła krótką serię informacyjną replik[7]. Od 2017 r. Fabryka Broni w Radomiu zdecydowała o wprowadzeniu pistoletu do seryjnej produkcji w związku z zapotrzebowaniem rynku kolekcjonerskiego[8].

Opis techniczny

Vis działał na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, zamek ryglowany przez przekoszenie lufy. Lufa jest związana z zamkiem za pomocą dwóch rygli na górnej powierzchni lufy współpracujących z wycięciami ryglowymi w zamku. U spodu lufy znajdował się występ współpracujący ze szkieletem, zapewniał on obrót lufy podczas ryglowania. Mechanizm spustowo-uderzeniowy kurkowy bez samonapinania (SA). Kurek można zwolnić bez strzału za pomocą dźwigni zwalniacza umieszczonego po lewej stronie tyłu zamka. Vis posiada samoczynny bezpiecznik chwytowy na grzbiecie rękojeści, uruchamiający się po zniesieniu nacisku dłoni. Po wystrzeleniu ostatniego naboju z magazynka zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu na zaczepie zamka. Stałe przyrządy celownicze składające się z muszki i szczerbinki. Magazynek 8-nabojowy, jednorzędowy.

Wyposażenie dodatkowe

W przedwojennym Wojsku Polskim pistolet wydawano w zestawie ze skórzaną kaburą. Kaburę żołnierz nosił na pasie głównym, po prawej stronie ciała niemal na biodrze. Wyjątkiem była 10 Brygada Kawalerii, gdzie pistolety noszono na tzw. sposób niemiecki – czyli kaburą po lewej stronie pasa. Do kabury dołączony był pas naramienny. W kaburze poza pistoletem było miejsce na dwa zapasowe magazynki oraz na mosiężny wycior do czyszczenia broni. Niemcy opracowali własny model kabury, który produkowany był do zakończenia działań wojennych.

Zobacz też

Uwagi

  1. Produkcja nisko-seryjna na rynek kolekcjonerski.

Przypisy

  1. MINTS: Pistolet VIS wz. 35 – broń której zazdrościli nam nawet Niemcy, MINTS [dostęp 2018-11-16].
  2. Max R. Popenker: VIS wz.35 (ros.). [dostęp 2009-02-06].
  3. a b c d Chris Bishop: The Ilustrated Encyclopedia of Weapons Of World War II. London: Amber Books, 2014, s. 248. ISBN 978-1-78274-167-1.
  4. Michał Mackiewicz: Pistolet VIS wz.35. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. [dostęp 2013-08-24].
  5. Vince Milano, Bruce Conner, Front w Normandii, Jan Szkudliński (tłum.), Poznań: Rebis, 2013, s. 283, ISBN 978-83-7510-906-1, OCLC 843358085.
  6. Grupa Wirtualna Polska, Legendarny pistolet VIS powraca, facet.wp.pl, 29 kwietnia 2016 [dostęp 2016-04-30] (pol.).
  7. Remigiusz Wilk, Bez nowości, ale z Bumarem, „Raport-WTO” nr 03/2011, s.46
  8. Z takiej broni strzelali powstańcy warszawscy. Legendarny polski pistolet powraca do produkcji, „INNPoland.pl” [dostęp 2017-10-27] (pol.).

Bibliografia

  • Zdzisław Walczak: 9 mm pistolet wz. 1935 Vis TBiU 86. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1983.
  • Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: 9 mm pistolet samopowtarzalny VIS wz. 1935 TBiU 175. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08604-4.
  • Michał Mackiewicz, Marcin Ochman: Pistolet VIS wz.35 : zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Warszawa: Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, 2011. ISBN 978-83-904932-2-0.
  • Zbigniew Gwóźdź. Pistolety Vis. „Wojskowy Przegląd Techniczny”. 1983. nr 7. s. str. 305-306. 
  • Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak. 9 mm pistolet Vis wzór 1935. „Nowa Technika Wojskowa”. 1993. nr 11. s. s. 5-7. ISSN 1230-1655. 
  • Ryszard Woźniak. 9 mm pistolet VIS wz. 1935. „Broń i amunicja”. 2002. nr 1. s. str. 30-31. ISSN 1644-339X. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Vis wz.32.jpg
Vis wz. 32 - wczesna wersja pistoletu Vis vz. 1935 pozbawiona zwalniacza kurka.
VIS 1400B.png
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
VIS 35.jpg
Autor: Kody.everitt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pre-war VIS 35