Sędziwój Ostroróg (zm. 1441)

Sędziwój Ostroróg
Herb rodowy
Nałęcz
Data urodzenia

ok. 1375

Data śmierci

1441

Rodzice

Dziersław Grochola
Burneta

Wojny i bitwy

bitwa nad Worsklą, bitwa pod Grunwaldem, bitwa pod Koronowem, wojna czeska 1438

Administracja

wojewoda poznański

Sędziwój Ostroróg herbu Nałęcz, znany również jako Sędziwój z Ostroga[1] (ur. ok. 1375 – zm. w 1441) – wojewoda poznański od października 1406 do 1441 roku; w latach 1426-1432 był starostą brzeskokujawskim, a następnie starostą generalnym Wielkopolski. Syn kasztelana santockiego Dziersława Grocholi i jego żony Burnety[2].

Życiorys

W źródłach występuje od 1392. Uczestniczył w 1399 w wyprawie księcia Witolda przeciw Tatarom, która zakończyła się klęską nad rzeką Worsklą. Otrzymał wiosną 1400 urząd chorążego poznańskiego, a był też starostą międzyrzeckim od 1403. W 1406 objął urząd wojewody poznańskiego[2]. Brał udział wraz z grupą panów wlkp. w początkach XV w. w staraniach o wykup przez Polskę Nowej Marchii, którą Luksemburgowie w 1402 odstąpili Krzyżakom. Należał przez następne 30 lat do czołowych polityków i dowódców wojskowych zaangażowanych w sprawy krzyżackie[2]. Sędziwój był jednym z najbliższych doradców Władysława II Jagiełły i jego następcy Władysława III Warneńczyka. Miarą zaufania jaką się cieszył, było włączenie go w kampanii przeciw Zakonowi w 1410 do grona ośmiu doradców, którzy tworzyli sztab królewski w czasie wielkiej wojny z zakonem krzyżackim. W bitwie grunwaldzkiej dowodził polską chorągwią nr 38, a później był jednym z głównych zwycięzców w bitwie pod Koronowem[2]. Stał na czele rycerstwa wielkopolskiego, które w grudniu 1410 roku spustoszyło pomorskie pogranicze polsko–krzyżackie. Był w styczniu 1411 członkiem delegacji polskiej, która negocjowała pokój toruński z Krzyżakami. Podpisał pokój toruński 1411 roku[3]. Otrzymał też w tym czasie (na przełomie 1410/11) urząd starosty generalnego Wielkopolski i pełnił go do stycznia 1415, a następnie ponownie w latach 1419–1426 i 1432–1434. W 1413 roku uczestniczył w zawarciu unii polsko-litewskiej w Horodle[2]. Królowi służył nie tylko na polach bitwy, ale również na dyplomatycznych salonach. W 1420 roku był członkiem poselstwa, które reprezentowało Polskę podczas procesu polsko-krzyżackiego we Wrocławiu. W tym samym roku prowadził skomplikowane rokowania z margrabią brandenburskim Fryderykiem, które doprowadziły do zawarcia sojuszu antykrzyżackiego. Wielokrotnie posłował też do książąt Pomorza Zachodniego i Krzyżaków. Był obecny przy wystawieniu przez Władysława II Jagiełłę przywileju czerwińskiego w 1422 roku[4]. Był sygnatariuszem pokoju mełneńskiego 1422 roku[5]. Był obecny przy wystawieniu przez Władysława II Jagiełłę przywileju jedlneńskiego w 1430 roku[6]. W 1438 roku, wspólnie z wojewodą krakowskim Janem z Tęczyna, dowodził wyprawą wojenną, która bez powodzenia próbowała zainstalować na czeskim tronie królewicza Kazimierza. Był uczestnikiem konfederacji Zbigniewa Oleśnickiego w 1438 roku[7]. W 1440 roku uczestniczył w pochodzie Władysława III Warneńczyka po koronę węgierską. Zmarł na Węgrzech przed 28 października 1441 roku[2].

Z bliżej nieznanej żony Barbary z Wojnowic miał trzech synów Stanisława (zm. 1476/77), Jana (zm. 1427) i Dobrogosta (kasztelana kamieńskiego) oraz córkę Sędkę, żonę wojewody łęczyckiego Ścibora z Borysławic[2].

Przypisy

  1. ↑ Władysław Semkowicz (red.), Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie., t. IX, Kraków: Towarzystwo Heraldyczne we Lwowie, 1930, s. 252.
  2. ↑ a b c d e f g Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 539.
  3. ↑ Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2, 1382-1445, Kraków 1891, s. 42.
  4. ↑ Jus polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis / edidit Joannes Vincentius Bandtkie, Warszawa 1831, s. 223.
  5. ↑ Maciej Dogiel, Codex Diplomaticus Regni Poloniae Et Magni Ducatus Litvaniae : In Quo Pacta, Foedera, Tractatus Pacis, Mutuae Amicitiae, Subsidiorum, Induciarum, Commerciorum Nec Non Conventiones [...] Aliaque Omnis Generis Publico Nomine Actorum, Et Gestorum Monumenta. T. 4, In Quo Totius Prussiae Res Continentur, Wilno 1764, s. 114.
  6. ↑ Franciszek Piekosiński, Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900, s. 43.
  7. ↑ Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2, 1382-1445, Kraków 1891, s. 366.

Bibliografia

  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 539. ISBN 83-01-02722-3.
Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy
Za panowania Piastów
Za panowania Andegawenów i Jagiellonów
Za monarchii elekcyjnej
Prezesi Wielkiego Księstwa Poznańskiego
i Prowincji Poznańskiej
  • Joseph von Zerboni di Sposetti (1815–1824)
  • Johann Friedrich Theodor von Baumann (1825–1830)
  • Eduard Heinrich Flottwell (1830–1840)
  • Adolf von Arnim-Boitzenburg (1840–1842)
  • Carl Moritz von Beurmann (1843–1850)
  • Gustav Carl Gisbert Heinrich Wilhelm Gebhard von Bonin (1850–1851)
  • Eugen von Puttkamer (1851–1860)
  • Gustav Carl Gisbert Heinrich Wilhelm Gebhard von Bonin (1860–1862)
  • Karl Wilhelm von Horn (1862–1869)
  • Otto von Königsmarck (1869–1873)
  • William Barstow von Guenther (1873–1886)
  • Robert von Zedtlitz-Trützschler (1886–1890)
  • Hugo von Wilamowitz-Moellendorff (1890–1899)
  • Karl Julius Rudolf von Bitter (1899–1903)
  • Wilhelm von Waldow (1903–1911)
  • Philipp Schwartzkopf (1911–1914)
  • Johan Karl Friedrich Moritz Ferdinand von Eisenhart-Rothe (1914–1918)

Media użyte na tej stronie

POL COA Nałęcz.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Nałęcz