Samochód pancerny wz. 28

Samochód pancerny wz. 28
Ilustracja
Model samochodu pancernego wz. 28 podarowany marsz. Piłsudskiemu w roku 1932
Dane podstawowe
Państwo

 II Rzeczpospolita

Typ pojazdu

samochód pancerny

Trakcja

półgąsienicowa

Załoga

3 osoby (dowódca, strzelec i kierowca)

Historia
Prototypy

1925

Produkcja

1927–1930

Wycofanie

1939

Egzemplarze

90

Dane techniczne
Silnik

1 silnik gaźnikowy 4-cylindrowy Citroën B-14
o mocy 20 KM przy 2100 obr./min.

Transmisja

mechaniczna

Poj. zb. paliwa

59 l

Pancerz

3 – 8 mm

Długość

3,50 m

Szerokość

1,40 m

Wysokość

2,10 m

Prześwit

0,28 m

Masa

bojowa: około 2 300 kg

Osiągi
Prędkość

22 – 25 km/h

Zasięg

275 km

Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)

bez przygotowania: 0,50 m

Kąt podjazdu

35

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 działko Puteaux wz. 18 kal. 37 mm
lub
1 karabin maszynowy Hotchkiss wz. 25 kal. 7,92 mm
Użytkownicy
Polska

Samochód pancerny wz. 28półgąsienicowy samochód pancerny konstrukcji polskiej z okresu międzywojennego.

Historia

W połowie lat 20. XX wieku Wojsko Polskie uzbrojone było w dalszym ciągu w przestarzałe już samochody pancerne pochodzące z czasów I wojny światowej. Dysponowano tylko 43 egzemplarzami, różnych marek i typów. Częściowo stanowiły one zdobycz wojenną (m.in.: Austin i Garford)[1]. Część została opancerzona w kraju (Ford FT-B)[2]. Niewielką liczbę samochodów pancernych Peugeot zakupiono we Francji[3].

W tej sytuacji, na wiadomość o rewelacyjnych francuskich samochodach półgąsienicowych, powołano komisję techniczną, która w 1924 roku zakupiła we Francji ponad 135 podwozi samochodów Citroën-Kegresse B2 10CV. Postanowiono, że część z nich otrzyma nadwozia ciężarowe, zaś 90 sztuk zostanie przebudowane na samochody pancerne własnej konstrukcji. Zaproponowane komisji samochody francuskie, budziły zbyt wiele zastrzeżeń.

Pancerne nadwozie dla nich zostało opracowane w Polsce. Jego kształt był podobny do ówczesnych francuskich projektów półgąsienicowych samochodów pancernych, budowanych w małej serii. Projekt opancerzenia opracowali: inż. R. Gabaud z Biura Konstrukcyjnego Wojskowego Biura Badań Inżynierii i inż. J. Chaciński z Centralnych Warsztatów Samochodowych w Warszawie. Samochody montowane były w Centralnych Warsztatach Samochodowych (CWS) w Warszawie[4]. Komplet blach pancernych wykonywała Huta Baildon w Katowicach. Dwa pierwsze prototypy zostały zbudowane w 1925 roku. Pierwsza seria samochodów została oddana wojsku już w 1927. Nowe pojazdy zostały przyjęte do uzbrojenia Wojska Polskiego w 1928 roku, pod oznaczeniem: samochód pancerny wzór 28 (wz. 28). Do 1930 roku zbudowano wszystkie zamówione pojazdy[5].

Poszczególne serie wozów różniły się między sobą szczegółami budowy, przede wszystkim miały dwa warianty pancernego nadwozia, wcześniejszy i późniejszy. Miały one również jeden z dwóch wariantów uzbrojenia. Około jedna trzecia samochodów była uzbrojona w krótkolufowe działko kaliber 37 mm Puteaux wz.18, a reszta uzbrojona była w jeden 7,92 mm karabin maszynowy Hotchkiss wz.25.

Służba

Samochody pancerne wz. 28 na uroczystości Święta Niepodległości w 1930
Samochody pancerne wz. 28 na uroczystości Święta Żołnierza w Miechowie z okazji rocznicy Bitwy Warszawskiej, 15 sierpnia 1927

Od razu nowe samochody pancerne zaczęły wchodzić na uzbrojenie samodzielnych szwadronów samochodów pancernych istniejących przy poszczególnych dywizjach kawalerii. Początkowo zostały przyjęte z uznaniem. Potem zaczęły wychodzić na jaw niedostatki konstrukcji. Okazało się, że podwozie półgąsienicowe nie spełniało wszystkich oczekiwań: prędkość maksymalna była niska, mechanizm gąsienicowy wymagał bardziej skomplikowanej obsługi, a własności w jeździe terenowej były tylko nieznacznie lepsze od pojazdów kołowych[5]. Również szybko zużywały się gumowe gąsienice.

Z tych powodów w 1933 roku podjęto decyzję o przebudowie posiadanych samochodów pancernych wz. 28 na pojazdy całkowicie kołowe, w drodze zamiany mechanizmu gąsienicowego na most napędowy z kołami bliźniaczymi. W wyniku tej przebudowy powstał samochód pancerny wz. 34, będący podstawowym samochodem pancernym Wojska Polskiego w kampanii wrześniowej 1939.

Na samochody pancerne wz. 34 przebudowano najprawdopodobniej 87 samochodów wz. 28, a pozostałe kilka sztuk używane były w dalszym ciągu do szkolenia. W kampanii wrześniowej 1939 utworzono z nich improwizowany pluton pod dowództwem por. Feliksa Uścińskiego.

Przypisy

Bibliografia

  • Tomasz Szczerbicki, Samochody pancerne w Wojsku Polskim 1921 – 1939, „Wojsko i Technika – Historia” (5/2016), Zespół Badań i Analiz Militarnych, 2016, ISSN 2450-2480.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Model samochodu pancernego wz. 28.jpg
Model samochodu pancernego wz. 28 ofiarowany marsz. Piłsudskiemu przez 4 dywizjon pancerny w roku 1932. Później prezentowany w Muzeum Belwederskim oraz w Muzeum Techniki i Przemysłu w Warszawie.
1-P-3354-2,SignaturePublicPhotographs,BattleOfWarsaw1920,NACofPoland.jpg
Uroczystości Święta Żołnierza w Miechowie z okazji rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 roku zwanej "cudem nad Wisłą". Półgąsienicowe samochody pancerne wz. 28 podczas defilady.
Obchody Święta Niepodległości 1930 - półgąsienicowe samochody pancerne wz. 28 NAC 1-P-2949-13.jpg
Obchody Święta Niepodległości na Polu Mokotowskim w Warszawie 11 listopada 1930. Półgąsienicowe samochody pancerne wz. 28 podczas defilady. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-P-2949-13