Stanisław Strumilin

Ten artykuł należy dopracować: → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, → poprawić błędy językowe lub stylistyczne (pomoc: powszechne błędy językowe), → usunąć treści oparte na nierzetelnych źródłach lub podać w przypisach wiarygodne źródła informacji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Stanisław Gustavovich Strumilin
Stanisław Gustavovich Strumilin
Data urodzenia	29 stycznia 1877
Data i miejsce śmierci	25 stycznia 1974 Moskwa
Zawód, zajęcie	ekonomista, statystyk

Stanisław Gustavovich Strumilin (Strumiłło-Pietraszkiewicz) (ur. 29 stycznia 1877, zm. 25 stycznia 1974 w Moskwie) – radziecki ekonomista i statystyk pochodzenia polskiego. Członek Akademii Nauk ZSRR (1931), Bohater Pracy Socjalistycznej (1967). Laureat Nagrody Leninowskiej (1958) i Stalinowskiej (1942). Jeden z autorów planów uprzemysłowienia Związku Radzieckiego.

Życiorys

Karierę publicysty rozpoczął w 1897 roku. Od roku 1897 aktywnie uczestniczył w lewicowym ruchu rewolucyjnym. Bywał oskarżany o nielegalną działalność, dwa razy uciekał z wygnania. W 1899 roku wstąpił do Rosyjskiej Partii Socjaldemokratów i uczestniczył w ruchu rewolucyjnym do 1906 roku. Był delegatem na zebrania Rosyjskiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej w Sztokholmie (1906) i w Londynie (1907) oraz jej kongresy. Po rewolucji bolszewickiej zaczął wykorzystywać swoją wiedzę teoretyczną i praktyczną na planowanie pracy dla nowej, socjalistycznej Rosji. W 1921 pracował jako zastępca przewodniczącego i zastępcy szefa Centralnego Biura Planowania oraz zastępcy szefa administracji centralnej Obliczania Gospodarki Narodowej. Członek RKP(b)/WKP(b)/KPZR od 1923 roku.

Ukończył w Piotrogrodzie Instytut Politechniczny (1914). Pracował tam jako kierownik działu specjalnego handlującego paliwem w Piotrogrodzie (1916). Był komisarzem pracy Oddziału Regionalnego Statystyki w Piotrogrodzie (1918-1919). Był zastępcą kierownika oddziału Ludowego Komitetu Pracy (1919-1923), a także przewodniczącym i członkiem prezydium oraz zastępcą szefa administracji centralnej Gospodarki Rachunkowości (TSUNHU) Gosplanu ZSRR. Ponadto był członkiem naukowej i technicznej wiedzy fachowej Gosplanu ZSRR (1921-1937, 1943-1951). Znane jest jego stwierdzenie, że „lepiej się gra o wysokie stawki, niż siedzi na niskim poziomie”. Przez długie lata był członkiem wydziału historii Gospodarki Narodowej Instytutu Ekonomii w Akademii Nauk ZSRR (1947-1952), a następnie profesorem Katedry Ekonomii Stosowanej oraz wydziału teorii i technik statystycznych i statystyki gospodarczej na Moskiewskim Uniwersytecie Stołecznym (1921-1923). Nauczał również w Instytucie Gospodarki Narodowej im. Plechanowa (1929–1930) i w Moskiewskim Państwowym Instytucie Ekonomii (1931-1950). Prowadził ponadto prace naukowe i pedagogiczne na Akademii Nauk Społecznych w ramach Komitetu Centralnego KPZR (1948-1974).

Nagrody i tytuły

Członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk (1967), Rumuńskiej Akademii Nauk. Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (Polska, 1966), Akademii Nauk Ekonomicznych (Rumunia, 1971), a także Uniwersytetu Warszawskiego. Honorowy członek wydziału demografii Czechosłowackiej Akademii Nauk.Czterokrotnie odznaczony Orderem Lenina (1945, 1953, 1957, 1967), Orderem Rewolucji Październikowej (1971), Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy (1936), oraz innymi medalami. Odbiorca Nagrody Stalina pierwszej klasy – za zbiorową pracę pod tytułem „Rozwój gospodarki narodowej na Uralu podczas wojny" (1942). W 1958 roku otrzymał Nagrodę Lenina za książkę „Historia Metalurgii Żelaza w ZSRR”.

Poglądy naukowe

Autor ponad 700 prac z dziedziny ekonomii, statystyki, zarządzania gospodarki narodowej, planowania, prognozowania populacji, ekonomii politycznej socjalizmu, historii gospodarczej, naukowego komunizmu, socjologii i filozofii. Jest autorem jednej z metod konstruowania wskaźnika wydajności pracy, zwanego indeksem Strumilina. Pod jego kierownictwem, opracowano pierwszy na świecie system bilansów materiałowych. Badając problem efektywności ekonomicznej edukacji, sformułował prawo zmniejszającej się wydajności nauki, mówiące, że wraz ze wzrostem poziomu edukacji, stopa jej rentowności ekonomicznej dla państwa i kwalifikacji pracowników, rośnie wolniej niż liczba lat spędzonych na ich szkoleniu.

Obliczona zależność między stopniem wykwalifikowania pracowników, a okresem ich studiów, posłużyła Strumlinowi do określenia optymalnego okresu nauki szkolnej, a także optymalnych kosztów kształcenia każdego warsztatu, biorąc pod uwagę wzrost dochodu narodowego. Wg Strumilina wprowadzenie powszechnej edukacji na poziomie podstawowym w Związku Radzieckim przyniosło 43 razy większe dochody niż koszty jej organizacji. W przypadku efektywności kształcenia na poziomie podstawowym dla osób fizycznych, wydajność pracy była 28 razy wyższa niż koszt nauki i koszt kapitału wnoszony do kształcenia w przeciągu 1,5 roku.

Wnioski Strumilina dotyczące wysokiej rentowności nauki w instytucjach szkolnictwa wyższego, głównie odnośnie biednych pracowników i chłopów, przyczyniły się również do wprowadzenia metody wynagrodzania absolwentów szkół wyższych, studiujących na koszt publiczny. Były też okazją do uzasadnienia obowiązkowego 3-letniego okresu pracy absolwentów uczelni w dystrybucji towarów, przy ustaleniu ich wynagrodzenia na poziomie nie niższym niż pracowników wykwalifikowanych .

Jako planista Strumilin reprezentował szkołę „teleologiczną”. Uważał, że planowanie powinno rozpocząć się od ostatecznego wskazania celów produkcyjnych, a nie od początkowych możliwości. Sądził, że planista powinien konstruować wiodące ścieżki międzybranżowe w gospodarce, które mogłyby służyć osiągnięciu pożądanego poziomu rozwoju, jak i politycznym i społecznym korzyściom.

Głównymi zainteresowaniami Strumlina były praktyczne i teoretyczne problemy planowania ekonomicznego, ekonomiki pracy, statystyki przemysłowej i historii gospodarczej. Często brał udział debatach ekonomicznych. Podczas debat gospodarczych, w latach dwudziestych XX wieku, był radykalnym zwolennikiem planowania gospodarczego i stał się odpowiedzialny za sporządzanie pierwszego planu pięcioletniego. W okresie wielkiego terroru uniknął represji.

Publikacje

• „Bogactwo i Praca” (1905)
• „Problemy Ekonomiki Pracy” (1925)
• „Uprzemysłowienie Związku Radzieckiego” (1927)
• „Prace wybrane” (t. 1-8, 1963-1968)
• „Postęp społeczny w ZSRR w ciągu 50 lat” (1969, "Gospodarka" nr 11)
• „Problemy socjalizmu i komunizmu w ZSRR” (1961).

Bibliografia

• Przewodnik po historii Partii Komunistycznej i ZSRR (ros.)
• http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=14433 (ros.)
• Nove, Alec. Nove, Alec. (1969). The Soviet Economy. (1969). Soviet Economy. An Introduction, 2nd ed. An Introduction, 2nd ed. New York: Praeger. New York: Praeger.
• tłumaczone z wikipedii angielskiej i rosyjskiej