Wyspa Heard

Wyspa Heard
Ilustracja
Państwo Australia
Terytorium zewnętrzne Wyspy Heard i McDonalda
AkwenOcean Indyjski
Powierzchnia368 km²
Populacja 
• liczba ludności
0
Położenie na mapie Oceanu Indyjskiego
Mapa konturowa Oceanu Indyjskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wyspa Heard”
Ziemia53°06′S 73°30′E/-53,100000 73,500000
Mapa wyspy

Wyspa Heard – bezludna wyspa położona w południowej części Oceanu Indyjskiego[a] ok. 450 km na południowy wschód od Wysp Kerguelena. Od 1947 razem z Wyspami McDonalda i Shag należy do Australii jako terytorium zależne Wyspy Heard i McDonalda.

Historia

Wyspa Heard została nazwana na cześć kapitana Johna Hearda, dowódcy statku Oriental, który odkrył ją 25 listopada 1853. Doniesienia o odkryciu w latach 30. XIX wieku są uważane za wątpliwe[1]. Pomiędzy 1854 a 1877 rokiem na wyspę przypływali łowcy fok, głównie amerykańscy, którzy pozyskiwali foczy tłuszcz. Ponad 40 statków odbyło przeszło 100 wypraw na Heard, doprowadzając mirungi południowe (tzw. słonie morskie) z tej wyspy na skraj wyginięcia. Sporadyczne wizyty łowców fok i wielorybników miały miejsce jeszcze na początku XX wieku. Od tamtej pory na wyspę przypływają głównie naukowcy[2].

Geografia i geologia

Ma ona powierzchnię 368 km². Wyspę w większości tworzy masyw Big Ben, stożek aktywnego wulkanu. Jego najwyższy szczyt to Mawson Peak (2745 m n.p.m.); jest to najwyższa góra w terytoriach należących do Australii (jest wyższa niż Góra Kościuszki na kontynencie). Drugi mniejszy stożek wulkaniczny tworzy półwysep Laurens, ze szczytem Mount Dixon (700 m n.p.m.)[3]. Prócz tego osady utworzyły kosę Elephant Spit po wschodniej stronie wyspy i przesmyk Nullarbor łączący wyspę z półwyspem Laurens[4]. 70% wyspy pokrywają lodowce, a dalsze 2% stała pokrywa śnieżna. Lodowce wyspy Heard mają małą miąższość i są wrażliwe na zmiany klimatu. Od lat 40. XX wieku obszar pokryty przez lód skurczył się o 11%; podobny efekt jest obserwowany na Wyspach Kerguelena, odległych o ok. 400 km na północny zachód[5][6].

Wyspa jest jedną z niewielu wynurzonych części podwodnego Wyniesienia Kergueleńskiego, wulkanicznego płaskowyżu powstałego na zrębie mikrokontynentu około 90 milionów lat temu. Wyspa formowała się w trzech epizodach: początkowo powstały białe i różowe wapienie, skały osadowe odłożone pod powierzchnią morza; następnie utworzyła się tzw. formacja Drygalskiego, w której dominują skały wulkaniczne, w tym lawa poduszkowa i wreszcie (w ciągu ostatniego miliona lat) wulkanizm zbudował stożki tworzące większą część wyspy[3]. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce w styczniu 2016 roku[7].

Przyroda

U wybrzeży swoje zimowisko mają drapieżne foki zwane lampartami morskimi. Na wyspie występuje endemiczny podgatunek pochwodzioba czarnodziobego (Chionis minor nasicornis) i kormorana niebieskookiego (Phalacrocorax atriceps nivalis) oraz endemiczne bezkręgowce[6].

Uwagi

  1. ↑ Umowną granicą Oceanu Południowego jest równoleżnik 60° S, przebiegający na południe od tej wyspy. Jednakże leży ona na południe od strefy konwergencji antarktycznej, która jest naturalną granicą wód antarktycznych.

Przypisy

  1. ↑ About Heard Island (ang.). W: Heard Island and McDonald Islands [on-line]. Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01].
  2. ↑ History (ang.). W: Heard Island and McDonald Islands [on-line]. Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01].
  3. ↑ a b Geology (ang.). W: Heard Island and McDonald Islands [on-line]. Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01].
  4. ↑ Geomorphology (ang.). W: Heard Island and McDonald Islands [on-line]. Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01].
  5. ↑ Glaciology (ang.). W: Heard Island and McDonald Islands [on-line]. Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01].
  6. ↑ a b Heard and McDonald Islands (ang.). UNESCO. [dostęp 2016-05-01].
  7. ↑ Badacze obserwują erupcję wulkanu Big Ben na Heard Island. Wulkany świata Blog, 2016-01-31. [dostęp 2016-04-03].

Media użyte na tej stronie

Dark Green 004040 pog.svg
Autor: One Salient Oversight, Licencja: CC0
modded File:Blue pog.svg
Heard Island.jpg
Heard Island
Indian Ocean laea relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief location map of Indian Ocean.
  • Projection: Lambert azimuthal equal-area projection.
  • Area of interest:
  • N: 30.0° N
  • S: -70.0° N
  • W: 30.0° E
  • E: 150.0° E
  • Projection center:
  • NS: -20.0° N
  • WE: 90.0° E
  • GMT projection: -JA90.0/-20.0/180/19.998266666666666c
  • GMT region: -R-12.856058461183775/-43.848273739920856/151.50519408595028/33.22162400070504r
  • GMT region for grdcut: -R-13.0/-78.0/193.0/34.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Heard mcdonald 76.jpg
Map of Heard Island and McDonald Islands in the Southern Ocean