Édith Cresson

Édith Cresson

Édith Cresson (2007)
Imię i nazwisko po urodzeniu	Édith Campion
Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1934 Boulogne-Billancourt
Premier Francji
Okres	od 15 maja 1991 do 2 kwietnia 1992
Przynależność polityczna	Partia Socjalistyczna
Poprzednik	Michel Rocard
Następca	Pierre Bérégovoy
Odznaczenia

Édith Cresson z domu Campion (ur. 27 stycznia 1934 w Boulogne-Billancourt^[1]) – francuska polityk, ekonomistka i samorządowiec, działaczka Partii Socjalistycznej, parlamentarzystka i minister w kilku gabinetach. Od maja 1991 do kwietnia 1992 premier Francji, będąca pierwszą kobietą na tym stanowisku. W latach 1995–1999 członkini Komisji Europejskiej Jacques’a Santera, uznawana za główną osobę odpowiedzialną za przedterminową rezygnację tego gremium^[2].

Życiorys

Absolwentka szkoły biznesowej dla kobiet HEC JF w Paryżu, doktoryzowała się w zakresie demografii^[3]. Pracowała jako badaczka w instytucjach naukowych zajmujących się ekonomią^[1].

W 1965 uczestniczyła w kampanii prezydenckiej François Mitterranda. W połowie lat 70. wstąpiła do Partii Socjalistycznej, była członkinią władz krajowych tego ugrupowania^[3]. Obejmowała różne stanowiska w administracji samorządowej – mera Thuré (1977–1983), radnej departamentu Vienne (1982–1998), mera Châtellerault (1983–1997) i zastępczyni mera tej miejscowości (1997–2008)^[1][4].

W pierwszych powszechnych wyborach europejskich w 1979 uzyskała mandat posłanki do Parlamentu Europejskiego, w którym zasiadała do 1981^[5]. W 1981 została wybrana do Zgromadzenia Narodowego VII kadencji, z powodzeniem ubiegała się o reelekcję w wyborach w 1986 i 1988^[6].

W latach 1981–1986 i 1988–1990 wchodziła w skład socjalistycznych rządów, na czele których stali Pierre Mauroy, Laurent Fabius i Michel Rocard. Sprawowała urzędy ministra rolnictwa (od maja 1981 do marca 1983), ministra handlu zagranicznego i turystyki (od marca 1983 do lipca 1984), ministra przemysłu i handlu zagranicznego (od lipca 1984 do marca 1986) oraz ministra do spraw europejskich (od maja 1988 do października 1990). Po odejściu z rządu została prezesem koncernu Schneider Electric^[1][3].

W maju 1991 powołana na stanowisko premiera francuskiego rządu^[7]. Została pierwszą kobietą na tej funkcji. Jednocześnie była krytykowana wielokrotnie m.in. za swoje publiczne wypowiedzi. M.in. homoseksualizm określiła jako marginalny problem bliższy krajom anglosaskim niż cywilizacji łacińskiej, a życie japońskich pracowników porównywała do życia mrówek^[8]. Wkrótce stała się najbardziej niepopularnym politykiem we Francji^[9], po niespełna roku w kwietniu 1992 na urzędzie premiera zastąpił ją Pierre Bérégovoy^[7].

W styczniu 1995 została członkinią Komisji Europejskiej kierowanej przez Jacques’a Santera. Odpowiadała za naukę, badania naukowe, zarządzanie zasobami ludzkimi, edukację i szkolenia zawodowe^[1]. W grudniu 1998 urzędnik europejski Paul van Buitenen przekazał informacje dotyczące przypadków korupcji, niegospodarności i nepotyzmu w KE, przy czym główne zarzuty odnosiły się do Édith Cresson. Wewnętrzne postępowanie wykazało w szczególności nieprawidłowości w zarządzaniu podległym jej programem szkoleń zawodowych, co doprowadziło do znacznych strat finansowych. Ujawniono również, że na stanowisku doradcy zatrudniła swojego prywatnego dentystę^[9][10] z naruszeniem obowiązujących procedur^[11]. Édith Cresson odmówiła złożenia rezygnacji, co doprowadziło do ustąpienia całej KE. Pozostała w jej składzie, tymczasowo kierowanym przez Manuela Marína, do końca funkcjonowania tego gremium, tj. do września 1999.

W 2004 belgijski sąd umorzył prowadzonego wobec niej postępowanie karne wszczęte w związku z ujawnionymi nieprawidłowościami^[2]. Komisja Europejska pozwała ją natomiast przed Trybunał Sprawiedliwości, który w 2006 potwierdził, że naruszyła ciążące na niej obowiązki komisarza przy zatrudnieniu doradcy, a jednocześnie odstąpił od nakładania na nią innych sankcji^[11].

W 2001 została prezesem fundacji działającej w branży edukacyjnej, a w 2008 doradcą agencji rozwoju i innowacji ADIT^[4].

Skład rządu Édith Cresson

• premier: Édith Cresson^[7]
• minister stanu, minister edukacji narodowej: Lionel Jospin
• minister stanu, minister gospodarki, finansów i budżetu: Pierre Bérégovoy
• minister stanu, minister spraw zagranicznych: Roland Dumas
• minister stanu, minister służb publicznych i modernizacji administracji: Jean-Pierre Soisson (do marca 1992)
• minister stanu, minister spraw miejskich: Michel Delebarre
• minister sprawiedliwości: Henri Nallet
• minister obrony: Pierre Joxe
• minister spraw wewnętrznych: Philippe Marchand
• minister kultury i komunikacji: Jack Lang
• minister rolnictwa i leśnictwa: Louis Mermaz
• minister spraw społecznych i integracji: Jean-Louis Bianco
• minister pracy, zatrudnienia i kształcenia zawodowego: Martine Aubry
• minister mieszkalnictwa i transportu: Paul Quilès
• minister współpracy i rozwoju: Edwige Avice
• minister departamentów i terytoriów zamorskich: Louis Le Pensec
• minister badań naukowych i technologii: Hubert Curien
• minister ds. kontaktów z parlamentem: Jean Poperen
• minister ds. młodzieży i sportu: Frédérique Bredin
• minister środowiska: Brice Lalonde
• ministrowie delegowani (ministres délégués): Michel Charasse, Dominique Strauss-Kahn, François Doubin, Jean-Marie Rausch, Élisabeth Guigou, Catherine Tasca, Michel Sapin, Georges Kiejman, Bruno Durieux, Jean-Michel Baylet

Odznaczenia

Odznaczona Legią Honorową klasy V (1991) i IV (2013)^[12], a także z urzędu Krzyżem Wielkim Orderu Narodowego Zasługi (1991).

Przypisy