Portal:Religioznawstwo

Religioznawstwo w polskojęzycznej Wikipedii

Symbole religijne

Portale poszczególnych religii: BUDDYZMCHRZEŚCIJAŃSTWOHINDUIZMISLAMJUDAIZMRODZIMOWIERSTWO SŁOWIAŃSKIE

Inne portale o tematyce religijnej: BibliaCerkwieJezus ChrystusKatolicyzmMariawityzmMaryja PannaPallotyniPrawosławieRuch Świętych w Dniach OstatnichSynagogiŚwięciWatykanZakony

Portale o tematyce związanej z religioznawstwem: AntropologiaAteizmFilozofiaWolnomularstwo

Jeżeli chcesz edytować tę stronę, przejdź tutaj.

Artykuł na medal

Urartian Art 04b~.jpg

Religia Urartu – przyjęty w starożytnym, istniejącym od VIII do VI wieku p.n.e., państwie Urartu system wierzeń. Był typowym dla bliskowschodnich państw despotycznych. Religia Urartu miała charakter politeistyczny i wywodziła się z wcześniejszych wierzeń Mezopotamii i Anatolii[1]. Podobnie jak w innych wierzeniach starożytnego Wschodu, w Urartu istniał panteon bóstw, patronujących różnym zjawiskom. Naczelnym bóstwem był Chaldi. Światy ludzi i bogów łączyły się za pośrednictwem rytualnych ofiar. Religia Urartu wchłonęła charakterystyczne dla starożytnego Wschodu motywy drzewa życia, węża, uskrzydlonej tarczy słonecznej[2]. Na tle wierzeń Mezopotamii Urartu wyróżniało się wysokim poziomem tolerancji religijnej[3], co było uwarunkowane wielonarodowością państwa[4].

Struktura panteonu bóstw Urartu miała wspólne cechy z religią Mezopotamii, częściowo za pośrednictwem Asyrii, częściowo – Hurytów. Jedynie naczelne bóstwo Chaldi pozostało urartyjskie[5]. Niektóre bóstwa miały naturę totemów, na przykład bogowie gór, szlaków, jaskiń. Bóstwa męskie zajmowały wyższą pozycję w panteonie niż kobiece[6].

Cechą charakterystyczną religii Urartu była tolerancja[3]. Zunifikowana za czasów panowania Ispiniego religia państwowa wraz z poszerzeniem granic Urartu współistniała z wierzeniami podbitych obszarów. Królowie urartyjscy nie zabraniali obcych praktyk religijnych. Wznosili też świątynie na cześć miejscowych bóstw[7].

Artykuł miesiąca

Islam (arab. الإسلام, al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie[8][9]. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w nim objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Allaha do ludzi[10]. Islam bywa określany jako mahometanizm[11][12].

Słowo islam w języku arabskim oznacza poddanie się woli Boga[10]. Islam ma wspólne korzenie z judaizmem i chrześcijaństwem. Zgodnie z nauką proroka Mahometa objawienie przekazane Żydom i chrześcijanom przez Abrahama, Mojżesza i Jezusa powinno zostać ponowione i uzupełnione. Muzułmanie wierzą, że wersety Koranu zostały stopniowo objawione Mahometowi poprzez Archanioła Gabriela[10] (arab. Dżibril) pomiędzy 610 r. n.e., a jego śmiercią 8 czerwca 632 roku[10]. Podstawę islamu tworzy pięć zasad i obowiązków muzułmanina: wyznanie wiary w jedynego Boga (szahada), pięciokrotna modlitwa w ciągu doby, post w miesiącu ramadan, jałmużna na rzecz ubogich oraz pielgrzymka do Mekki przynajmniej raz w życiu.

Przesłanie Mahometa początkowo głoszone było wśród przedstawicieli plemion arabskich, z czasem jednak rozpowszechniło się na całym świecie. Obecnie Arabowie stanowią około 20-25% wyznawców islamu, większość muzułmanów zaś żyje w krajach Azji, najliczniej w Indonezji, Indiach, Pakistanie i Bangladeszu[9]. Tradycyjnie islam dzieli się na trzy główne odłamy: sunnicki (85-90%), szyicki (10-15%) i charydżycki (<1%)[9]. Podział taki nie uwzględnia jednak głębokich różnic wyznaniowych, teologicznych, historycznych i politycznych wśród wielomilionowych grup takich jak nurt sufizmu, islam bezdenominacyjny (wyznawcy identyfikujący się jako tylko muzułmanie)[13], odłam Ahmadijja[14], czy fundamentalistyczny salafizm[15].

Ilustracja miesiąca

Postacie

Bundesarchiv Bild 183-D0116-0041-019, Albert Schweitzer.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-D0116-0041-019 / NieznanyUnknown / CC-BY-SA 3.0

Albert Schweitzer (ur. 14 stycznia 1875 w Kaysersbergu, zm. 4 września 1965 w Lambaréné) – francusko-niemiecki (alzacki) teolog i duchowny luterański, filozof, organista, muzykolog, lekarz. W 1952 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za założenie szpitala w Lambaréné w Gabonie.

Jego ideą etyczną (którą starał się praktycznie realizować) było poszanowanie życia, zawarte w twierdzeniu: „Jestem życiem, które pragnie żyć, pośród życia, które pragnie żyć”, konsekwencją tego programu etycznego jest obowiązek ratowania życia i łagodzenia cierpienia. Głosił, że cześć dla życia wymaga od człowieka szacunku, nie tylko wobec ludzi, ale także wobec zwierząt, a nawet roślin, zakazując ich bezmyślnego niszczenia.

Schweitzer reprezentował pogląd, że najwcześniejsze pisma chrześcijańskie, jak autentyczne listy Pawłowe (1. List do Koryntian i 1. List do Tesaloniczan) oraz pierwsze Ewangelie (Marka i Mateusza) wyraźnie wskazują, iż Jezus wierzył, że Syn Człowieczy nadejdzie wkrótce, ówczesne potęgi upadną i zostanie ustanowione Królestwo Boże na Ziemi. Z biegiem czasu, w późniejszych pismach, przesłanie apokaliptyczne zanikało. Opinię tę wyraził w innej swojej pracy Historia badań nad życiem Jezusa (1906)[16], która stała się słynna pod angielskim tytułem The Quest of the Historical Jesus (1910)[17] i jest uważana za „tekst fundacyjny” hipotezy Jezusa jako proroka apokaliptycznego[18][19]. Natomiast w swojej pracy doktorskiej „Die psychiatrische Beurteilung Jesu: Darstellung und Kritik” („Psychiatryczna ocena Jezusa: przedstawienie [zagadnienia] i krytyka”, 1913)[20] polemizował z popularnymi w tamtym czasie wśród niektórych psychiatrów i psychologów opiniami kwestionującymi zdrowie psychiczne Jezusa[21][22][23].

Jako zdeklarowany pacyfista po II wojnie światowej angażował się w ruch przeciwko wyścigowi zbrojeń. Do idei Schweitzera nawiązują współcześnie ruchy ekologiczne.

Ciekawostki

Czy wiesz, że...


Kategorie artykułów

Religioznawstwo, astrologia, ateizm, biografie według religii i wyznań, bóstwa, hierotopografia, magia, mitologia, modlitwy, obiekty sakralne, okultyzm, poglądy i wierzenia na temat sił wyższych, religioznawcy, symbole religijne, święte księgi, Watykan, wolnomularstwo

Religie: religie według państw, buddyzm, chrześcijaństwo, dżinizm, hinduizm, islam, judaizm, konfucjanizm, mitologia grecka, nowe ruchy religijne, religia starożytnego Rzymu, religie pierwotne, rodzimowierstwo słowiańskie, shintō, taoizm, zaratusztrianizm

Wyznania chrześcijańskie: kościoły orientalne, kościoły asyrysjskie katolicyzm, mormonizm, prawosławie, protestantyzm, starokatolicyzm, Kościoły chrześcijańskie

Wikiprojekty

Wikiprojekty dotyczące tematyki religijnej:

Religioznawstwo - Biblia - Chrześcijaństwo - Islam - Hinduizm - Mitologia grecka - Mitologia nordycka - Mitologia rzymska - Mitologia słowiańska - Pallotyni - Synagogi w Polsce

Strony przeglądowe

Przegląd zagadnień z zakresu religii, bogowie rzymscy, bogowie słowiańscy, demony słowiańskie, drzewo genealogiczne bóstw greckich, lista dynastii chasydzkich, lista postaci z mitologii indyjskiej, lista upadłych aniołów, miejsce święte, rodzimowierstwo (pojęcie), sanktuaria maryjne, podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce, Wielka Bogini

Glosariusze: glosariusz buddyjski, glosariusz chrześcijaństwa, glosariusz hinduizmu, glosariusz islamu, glosariusz judaizmu, glosariusz rodzimowierstwa słowiańskiego

Duchowni: arcybiskupi Canterbury, arcybiskupi gnieźnieńscy i prymasi Polski, biskupi Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, Biskupi warszawscy i bielscy (prawosławni), kardynałowie, metropolici i patriarchowie Moskwy, prawosławni patriarchowie Aleksandrii, patriarcha Konstantynopola, poczet papieży, polscy biskupi katoliccy

Artykuły kontrowersyjne

Artykuły, które z różnych przyczyn uznano za kontrowersyjne lub wymagające neutralnego ujęcia tematu: Alojzy Wiktor Stepinac, Anneliese Michel, bazylika katedralna Opieki Najświętszej Maryi Panny w Radomiu, Báb, czyściec, duchowość chrześcijańska, eksterioryzacja, Falun Gong, Gendun Czokji Nima, gmina żydowska w Raciborzu, Jadwiżanki wawelskie, Józef Śleboda, Kaplica i Kościół św. Barbary w Warszawie, Kazimierz Konowrocki, Kościół i klasztor OO. Bernardynów pw. św. Barbary w Przeworsku, Krucjata Wyzwolenia Człowieka, Księga Micheasza, magia, mahasamadhi, Malachi Martin, Mar Abraham, Mar Ahha, Matka Teresa z Kalkuty, Michalina Jozafata Hordaszewska, montaniści, Nowa Synagoga w Segedynie, Nowy Cmentarz Żydowski we Wrocławiu, Osho (Bhagwan Shree Rajneesh), Papaji, Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Nisku, Parafia Przemienienia Pańskiego w Mrągowie, Pielgrzym (czasopismo), religie teocentryczne, Salezjański Wolontariat Misyjny "Młodzi Światu", sasana, satanizm laveyański, Sobór laterański V, Stanisław ze Szczepanowa, Stanisław Szpetnar, Sun Myung Moon, Tenzin Delek Rinpocze, Teodor Haase, Teresa z Ávili, Yasodharā, zen.

Tematy kontrowersyjne: Dyskusja:Krytyka papieża Jana Pawła II, Dyskusja:Moherowe berety, Dyskusja:Przestępstwa seksualne w Kościele katolickim, Dyskusja:Radio Maryja, Dyskusja:Świadkowie Jehowy, Dyskusja:Tadeusz Rydzyk.

Ostatnie zmiany tematyczne

Na poniższych stronach można śledzić ostatnie edycje artykułów związanych z daną tematyką. Nie są to pełne dane - pokazują zmiany tylko w artykułach zapisanych w stronach przeglądowych.

Religia - Buddyzm - Chrześcijaństwo - Hinduizm - Judaizm - Islam - Synagogi w Polsce

Do zrobienia...

Jeśli chcesz współtworzyć wikiportal Religioznawstwo, budując przy tym i rozszerzając zasoby polskiej Wikipedii, pomóż nam opisując lub rozwijając poniższe artykuły.

Oto niektóre rzeczy, które zostały do zrobienia:

  • brakujące: alaja - Biblia tijuańska - Centrum Serc - chrześcijańskie ruchy scjentystyczne - chrześcijaństwo ormiańskie - Czarni Hebrajczycy - Episkopalny Kościół Metodystów - Ewangelia arabska Jana - Ewangelia Gamaliela - heroizacja - hutterowcy - izmaelityzm - Kościół Uniwersalny i Triumfujący - Księga Eliasza - kult Natów - kulty dilerskie - mazdakizm - murdyzm - neohusyci - religie Indoeuropejczyków - religie megalityczne - religie plemienne - religie rodzime Azji - tawil - Tidżanija - Twaszar

Religia w siostrzanych projektach

Religia na WikibooksReligia na WikicytatachReligia na WikiźródłachReligia na WikinewsReligia na Wikicommons
Darmowe podręcznikiKolekcja cytatówTeksty źródłoweSerwis informacyjnyGrafiki
Wikibooks-logo.svgWikiquote-logo.svgWikisource-logo.svgWikinews-logo.svgCommons-logo.svg
Przypisy
  1. P.E. Zimansky, Ancient Ararat. A handbook of Urartian studies, s. 86
  2. Б.Б. Пиотровский, Ванское царство (Урарту), s. 220–231
  3. a b M. Chahin, The Kingdom of Armenia, s. 141
  4. P.E. Zimansky, Ecology and empire. The structure of the Urartian state.
  5. Б.Б. Пиотровский, Ванское царство (Урарту), s. 220–221
  6. Г.А. Меликишвили, К интерпретации урартской надписи Мхер-Капуси, „Сообщения Академии наук ГрузССР”, 14 (1953)
  7. Г.А. Меликишвили, К вопросу о хетто-цупаннийских переселенцах в Урарту, „Вестник древней истории”, 2 (1958)
  8. „Pew Research Center” ocenił w roku 2010 liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.
  9. a b c Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population (ang.). Pew Research Center, 2009.
  10. a b c d Kazimierz Banek: Islam [w:] Słownik wiedzy o religiach.. Bielsko-Biała: Park, 2007, s. 145-180. ISBN 978-83-262-0766-2.
  11. Mahometanizm/Islam. Słownik Języka polskiego PWN. [dostęp 2018-07-23].
  12. Władysław Kopaliński: Islam. W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego [on-line]. [dostęp 2018-07-23].
  13. Religious Affiliation (ang.). Pew Research Center.
  14. Breach of Faith. Nowy Jork: Human Rights Watch, 2005. Cytat: While it is difficult to provide an exact figure of the Ahmadiyya population, estimates of around 20 million would be appropriate. (ang.)
  15. Global Strategic Assessment 2009: America's Security Role in a Changing World. Departament Obrony Stanów Zjednoczonych, 2009. ISBN 978-0160832123. Cytat: p. 138 The number of Salafis is uncertain but is perhaps in the range of 50 million, of which only perhaps 250,000 are Salafi jihadists. (ang.)
  16. Albert Schweizer: Geschichte der Leben-Jesu-Forschung. Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1906. LCCN 13021839. OCLC 6104323. (niem.)
  17. Albert Schweitzer: The Quest of the Historical Jesus. William Montgomery (tłum. na ang.). Londyn: Adam and Charles Black, 1910. OCLC 8003391. (ang.)
  18. Dariusz Kot. Jezus zapomniany: prorok apokaliptycznego Królestwa. „Miesięcznik Znak”, grudzień 2012. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”. ISSN 0044-488X. 
  19. Agnieszka Krzemińska. Jezus ze słów. „Polityka”. 6 (2995), s. 62-65, 2015-02-04. Warszawa: POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A.. ISSN 0032-3500. 
  20. Albert Schweitzer: Die psychiatrische Beurteilung Jesu: Darstellung und Kritik. Tübingen: J.C.B.Mohr (Paul Siebeck), 1913. LCCN 13021072. OCLC 5903262. (niem.)
  21. Don Havis. An Inquiry into the Mental Health of Jesus: Was He Crazy?. „Secular Nation”, kwiecień-czerwiec 2001. Washington, D.C.: The International Atheist Alliance. 
  22. Don Havis: Eine Untersuchung der geistigen Gesundheit Jesu. War er verrückt? (niem.). Internationaler Bund der Konfenssionslosen und Atheisten (IBKA). [dostęp 2018-07-23].
  23. The Life of Jesus As a Religious Paranoic: The Plausible, Authenticated, Definitive Life of the Historical Jesus Based on the Diagnoses of Three Psychiatrists (ang.). Amazon.com. [dostęp 2018-07-23].

Media użyte na tej stronie

Urartian Art 04b~.jpg
Autor: EvgenyGenkin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Urartian winged deity, bronze, Toprak-kale, Hermitage.
Bundesarchiv Bild 183-D0116-0041-019, Albert Schweitzer.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-D0116-0041-019 / NieznanyUnknown / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Albert Schweitzer

Zentralbild: Prof. Dr. Albert Schweitzer, Arzt, protestantischer Theologe, Musiker und Philosoph, geboren: 14.1.1875 in Kaysersberg (Elsaß), gestorben: 4.9.1965 in Lambarene (Republik Gabun), Friedensnobelpreisträger 1952

Abgebildete Personen: Schweitzer, Albert Prof. Dr.: Missionsarzt, evangelischer Theologe, Friedensnobelpreis 1951, Frankreich
Collegiate Church in Tum.jpg
Autor: Chrumps, Licencja: CC BY-SA 4.0
Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie
RELIGIONES.png
Autor: derivative-compile work: Niusereset, Licencja: CC BY-SA 3.0

"Religious circle"

Symbols by the clockwise order:
  • Judaism
  • Christianity
  • Islam
  • Bahá'í Faith
  • Hinduism
  • Taoism
  • Buddhism
  • Sikhism
  • Rodnoveri
  • Celtic paganism (contemporary)
  • Heathenism
  • Semitic paganism (contemporary)
  • Wicca
  • Kemetism
  • Hellenic paganism (contemporary)
  • Roman paganism (contemporary)
Languages by the clockwise order:
  • Latin
  • English
  • German
  • French
  • Czech
  • Russian
  • Modern Greek (ancient would be πιστις)
  • Arabic
  • Chinese Simplified