Portal:Religioznawstwo

Artykuł na medal

Religia Urartu – przyjęty w starożytnym, istniejącym od VIII do VI wieku p.n.e., państwie Urartu system wierzeń. Był typowym dla bliskowschodnich państw despotycznych. Religia Urartu miała charakter politeistyczny i wywodziła się z wcześniejszych wierzeń Mezopotamii i Anatolii^[1]. Podobnie jak w innych wierzeniach starożytnego Wschodu, w Urartu istniał panteon bóstw, patronujących różnym zjawiskom. Naczelnym bóstwem był Chaldi. Światy ludzi i bogów łączyły się za pośrednictwem rytualnych ofiar. Religia Urartu wchłonęła charakterystyczne dla starożytnego Wschodu motywy drzewa życia, węża, uskrzydlonej tarczy słonecznej^[2]. Na tle wierzeń Mezopotamii Urartu wyróżniało się wysokim poziomem tolerancji religijnej^[3], co było uwarunkowane wielonarodowością państwa^[4].

Struktura panteonu bóstw Urartu miała wspólne cechy z religią Mezopotamii, częściowo za pośrednictwem Asyrii, częściowo – Hurytów. Jedynie naczelne bóstwo Chaldi pozostało urartyjskie^[5]. Niektóre bóstwa miały naturę totemów, na przykład bogowie gór, szlaków, jaskiń. Bóstwa męskie zajmowały wyższą pozycję w panteonie niż kobiece^[6].

Cechą charakterystyczną religii Urartu była tolerancja^[3]. Zunifikowana za czasów panowania Ispiniego religia państwowa wraz z poszerzeniem granic Urartu współistniała z wierzeniami podbitych obszarów. Królowie urartyjscy nie zabraniali obcych praktyk religijnych. Wznosili też świątynie na cześć miejscowych bóstw^[7].

Artykuł miesiąca

(c) Ali Mansuri, CC BY-SA 2.5

Islam (arab. الإسلام, al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie^[8][9]. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w nim objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Allaha do ludzi^[10]. Islam bywa określany jako mahometanizm^[11][12].

Słowo islam w języku arabskim oznacza poddanie się woli Boga^[10]. Islam ma wspólne korzenie z judaizmem i chrześcijaństwem. Zgodnie z nauką proroka Mahometa objawienie przekazane Żydom i chrześcijanom przez Abrahama, Mojżesza i Jezusa powinno zostać ponowione i uzupełnione. Muzułmanie wierzą, że wersety Koranu zostały stopniowo objawione Mahometowi poprzez Archanioła Gabriela^[10] (arab. Dżibril) pomiędzy 610 r. n.e., a jego śmiercią 8 czerwca 632 roku^[10]. Podstawę islamu tworzy pięć zasad i obowiązków muzułmanina: wyznanie wiary w jedynego Boga (szahada), pięciokrotna modlitwa w ciągu doby, post w miesiącu ramadan, jałmużna na rzecz ubogich oraz pielgrzymka do Mekki przynajmniej raz w życiu.

Przesłanie Mahometa początkowo głoszone było wśród przedstawicieli plemion arabskich, z czasem jednak rozpowszechniło się na całym świecie. Obecnie Arabowie stanowią około 20-25% wyznawców islamu, większość muzułmanów zaś żyje w krajach Azji, najliczniej w Indonezji, Indiach, Pakistanie i Bangladeszu^[9]. Tradycyjnie islam dzieli się na trzy główne odłamy: sunnicki (85-90%), szyicki (10-15%) i charydżycki (<1%)^[9]. Podział taki nie uwzględnia jednak głębokich różnic wyznaniowych, teologicznych, historycznych i politycznych wśród wielomilionowych grup takich jak nurt sufizmu, islam bezdenominacyjny (wyznawcy identyfikujący się jako tylko muzułmanie)^[13], odłam Ahmadijja^[14], czy fundamentalistyczny salafizm^[15].

Ilustracja miesiąca

Archikolegiata w Tumie koło Łęczycy

Postacie

(c) Bundesarchiv, Bild 183-D0116-0041-019 / NieznanyUnknown / CC-BY-SA 3.0

Albert Schweitzer (ur. 14 stycznia 1875 w Kaysersbergu, zm. 4 września 1965 w Lambaréné) – francusko-niemiecki (alzacki) teolog i duchowny luterański, filozof, organista, muzykolog, lekarz. W 1952 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za założenie szpitala w Lambaréné w Gabonie.

Jego ideą etyczną (którą starał się praktycznie realizować) było poszanowanie życia, zawarte w twierdzeniu: „Jestem życiem, które pragnie żyć, pośród życia, które pragnie żyć”, konsekwencją tego programu etycznego jest obowiązek ratowania życia i łagodzenia cierpienia. Głosił, że cześć dla życia wymaga od człowieka szacunku, nie tylko wobec ludzi, ale także wobec zwierząt, a nawet roślin, zakazując ich bezmyślnego niszczenia.

Schweitzer reprezentował pogląd, że najwcześniejsze pisma chrześcijańskie, jak autentyczne listy Pawłowe (1. List do Koryntian i 1. List do Tesaloniczan) oraz pierwsze Ewangelie (Marka i Mateusza) wyraźnie wskazują, iż Jezus wierzył, że Syn Człowieczy nadejdzie wkrótce, ówczesne potęgi upadną i zostanie ustanowione Królestwo Boże na Ziemi. Z biegiem czasu, w późniejszych pismach, przesłanie apokaliptyczne zanikało. Opinię tę wyraził w innej swojej pracy Historia badań nad życiem Jezusa (1906)^[16], która stała się słynna pod angielskim tytułem The Quest of the Historical Jesus (1910)^[17] i jest uważana za „tekst fundacyjny” hipotezy Jezusa jako proroka apokaliptycznego^[18][19]. Natomiast w swojej pracy doktorskiej „Die psychiatrische Beurteilung Jesu: Darstellung und Kritik” („Psychiatryczna ocena Jezusa: przedstawienie [zagadnienia] i krytyka”, 1913)^[20] polemizował z popularnymi w tamtym czasie wśród niektórych psychiatrów i psychologów opiniami kwestionującymi zdrowie psychiczne Jezusa^[21][22][23].

Jako zdeklarowany pacyfista po II wojnie światowej angażował się w ruch przeciwko wyścigowi zbrojeń. Do idei Schweitzera nawiązują współcześnie ruchy ekologiczne.

Ciekawostki

Czy wiesz, że...

• święto przypadające na okres przesilenia letniego - u Słowian zwane Nocą Kupały lub Palinocką - kultywowane było (i jest nadal w pewnych kręgach i kulturach) w obrzędowości etnicznej od Atlantyku po Ural i od Morza Śródziemnego po Skandynawię?
• w okresie średniowiecza wieża Kościoła Mariackiego w Trzebiatowie liczyła ok. 90 metrów wysokości i pełniła rolę latarni morskiej dla rybaków i marynarzy zmierzających do portów w Mrzeżynie i Kołobrzegu?
• Meteory były scenerią dla jednego z filmów o przygodach Jamesa Bonda pt."Tylko dla twoich oczu"?
• Bahaici znani są z propagowania nauki o potrzebie istnienia na świecie jednego uniwersalnego języka pomocniczego dla wszystkich ludzi. Wielu bahaitów przyjmuje, że językiem tym powinno być esperanto?
• Shirdi Sai Baba powziął Mahasamadhi 15 października 1918 roku i umarł na kolanach jednego ze swoich wyznawców, praktycznie bez żadnych własności?
• lwowski zakon benedyktynek ormiańskich był jedynym ormiańsko-katolickim żeńskim zakonem mniszym na świecie?
• Chanuka nabrała w Izraelu znaczenia poprzez związek z powstaniem Machabeuszy?
• ksiądz Piotr Ściegienny jest prawdopodobnym autorem fałszywej bulli papieża Grzegorza XVI?

Religie

Religie: bahaizm, buddyzm, chrześcijaństwo, dźinizm, hinduizm, islam, judaizm, konfucjanizm, manicheizm, mazdaizm, mitraizm, mitologia grecka, religia starożytnego Egiptu, religia starożytnego Rzymu, rodzimowierstwo, shintō, sikhizm, szamanizm, taoizm, zaratusztrianizm, nowe ruchy religijne

Religia w siostrzanych projektach

Religia na Wikibooks	Religia na Wikicytatach	Religia na Wikiźródłach	Religia na Wikinews	Religia na Wikicommons
Darmowe podręczniki	Kolekcja cytatów	Teksty źródłowe	Serwis informacyjny	Grafiki