Ólafur Ragnar Grímsson

Ólafur Ragnar Grímsson

(c) premier.gov.ru, CC BY 4.0
Data i miejsce urodzenia	14 maja 1943 Ísafjörður
Prezydent Islandii
Okres	od 1 sierpnia 1996 do 1 sierpnia 2016
Poprzednik	Vigdís Finnbogadóttir
Następca	Guðni Th. Jóhannesson
Minister finansów Islandii
Okres	od 28 września 1988 do 30 kwietnia 1991
Przynależność polityczna	Związek Ludowy
Poprzednik	Jón Baldvin Hannibalsson
Następca	Friðrik Sophusson
Odznaczenia

Ólafur Ragnar Grímsson (wym. [ˈoːulavʏr ˈraknar ˈkrimsɔn]; ur. 14 maja 1943 w Ísafjörður, Islandia) – islandzki polityk, politolog i nauczyciel akademicki, parlamentarzysta, od 1988 do 1991 minister finansów, prezydent Islandii przez pięć kadencji w okresie 1996–2016.

Życiorys

Absolwent ekonomii i nauk politycznych na University of Manchester, w 1970 na tej samej uczelni doktoryzował się z nauk politycznych. Pracował jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Islandzkim, na którym wykładał nauki polityczne. Był współtwórcą tego kierunku na tej uczelni i organizatorem katedry nauk politycznych. Od 1973 zajmował stanowisko profesora. W pracy naukowej zajął się zagadnieniami z zakresu systemu politycznego Islandii oraz małych europejskich demokracji.

Działalność polityczną rozpoczął w 1966 w młodzieżówce Partii Postępu, w latach 1971–1973 był członkiem komitetu wykonawczego tej partii. W wyborach w 1974 kandydował do parlamentu z ramienia Unii Lewicowo-Liberalnej, pełnił okresowo funkcję zastępcy poselskiego. W latach 1978–1983 i 1991–1996 był posłem do Althingu z ramienia Związku Ludowego. W latach 1987–1995 pełnił funkcję przewodniczącego tej partii. Od 1983 do 1985 był wydawcą gazety „Þjóðviljinn”. W latach 1988–1991 sprawował urząd ministra finansów w koalicyjnym rządzie Steingrímura Hermannssona.

W 1996 został wybrany na prezydenta Islandii, zdobywając 41,4% głosów^[1]. Został wybrany w głosowaniu w 2004, poparło go wówczas 85,6% głosujących^[2]. W 2000 i 2008 nie miał kontrkandydata, zachowując w tych wypadkach urząd na kolejne kadencje.

Jako pierwszy prezydent w historii Islandii skorzystał z uprawnienia, które przyznawał mu art. 26 islandzkiej konstytucji, wetując w czerwcu 2004 przyjętą przez Althing ustawę medialną. Zgodnie z konstytucją w takiej sytuacji o losie ustawy powinno zdecydować referendum, do którego jednak nie doszło, gdyż rząd wycofał ustawę. Wybory prezydenckie w 2012 po raz piąty okazały się jego sukcesem, uzyskał w nich 52,8% głosów^[3][4], W swoim noworocznym orędziu z 1 stycznia 2016 zapowiedział, że nie będzie ubiegał się o kolejną kadencję w wyborach prezydenckich zaplanowanych na czerwiec tego samego roku^[5]. W kwietniu zdecydował się jednak na ponowny start, jednak w kolejnym miesiącu ostatecznie zrezygnował z kandydowania^[6]. Zakończył urzędowanie 1 sierpnia 2016 po dwudziestu latach pełnienia funkcji.

Odznaczony różnymi orderami najwyższych klas, m.in. duńskim Orderem Słonia^[7]. Z urzędu jako prezydent otrzymał Order Sokoła Islandzkiego I klasy i został wielkim mistrzem orderu.

Dwukrotnie żonaty. Jego pierwsza żona Guðrún Katrín Þorbergsdóttir, z którą ma córki bliźniaczki, zmarła w 1998. W 2003 poślubił pochodzącą z Izraela Dorrit Moussaieff.

Przypisy

Bibliografia

• Prezydenci Islandii. islandia.org.pl. [dostęp 2017-08-24].
• Ólafur Ragnar Grímsson (ang.). forseti.is. [dostęp 2017-08-24].