Český Krumlov
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Kraj | |||||
Burmistrz | Dalibor Carda | ||||
Powierzchnia | 22,16 km² | ||||
Wysokość | 492 m n.p.m. | ||||
Populacja (2007) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Kod pocztowy | 381 01 | ||||
Tablice rejestracyjne | C | ||||
Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
48°48′39″N 14°18′55″E/48,810833 14,315278 | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal Czechy |
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Český Krumlov - Panorama | |
Państwo | |
---|---|
Typ | kulturowy |
Spełniane kryterium | IV |
Numer ref. | |
Region[b] | Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę | 1992 |
Český Krumlov (niem. Böhmisch Krumau, Krummau) – miasto w Czechach, w kraju południowoczeskim na Wyżynie Szumawskiej. Według danych z 31 grudnia 2003 powierzchnia miasta wynosiła 2216 ha, a liczba jego mieszkańców 14 146 osób. Miasto leżące nad brzegami wijącej się w tym miejscu Wełtawy powstało wokół XIII-wiecznego zamku. Zbudowany na nadbrzeżnej skale zamek służył ochronie brodu przez rzekę. Český Krumlov stanowi przykład małego, średniowiecznego miasteczka Europy Środkowej, które rozwijało się bez zakłóceń przez pięć wieków, zachowując w ten sposób nienaruszone dziedzictwo architektoniczne. W 1992 roku zabytkowe centrum miasta zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Historia
Pierwsze wzmianki o osadzie Krumlov pochodzą z 1253 roku. Budowę zamku na lewym brzegu rzeki rozpoczęli w XIII wieku członkowie możnego rodu Vitkowiców. Od 1302 roku zamek był własnością i główną siedzibą rodu Rožmberków. Za czasów Piotra z Rožmberka został wybudowany nowy, tzw. „Górny Zamek”, później często rozbudowywany i przebudowywany.
Pod zamkiem wyrosła osada nazywana Latran, której mieszkańcy pracowali w zamku lub dla zamku.
Równocześnie na prawym brzegu Wełtawy zaczęło powstawać nowe miasto. W odróżnieniu od żywiołowej rozbudowy Latranu budowano je według planu architektonicznego wzorowanego na Czeskich Budziejowicach. Jego centrum stanowił czworokątny plac z ulicami wychodzącymi z jego rogów. Jednak meandry Wełtawy zmuszały do odstępstw od założeń i oprócz ulic wychodzących z placu powstały ulice okólne.
Panowanie rodu Rožmberków przyniosło długi okres rozwoju gospodarczego i kulturalnego. Wprowadzenie nowych dziedzin gospodarki, takich jak kopalnictwo rud, hodowla owiec i hodowla ryb oraz piwowarstwo przynosiło wysokie dochody i zapewniło środki na przebudowę zamku w wygodną siedzibę w stylu renesansowym. Również dawne miejskie gotyckie domy ze stromymi dachami dostały renesansowe zwieńczenia i malowane fasady, zmiany nie ominęły też wnętrz. Ród władał zamkiem i miastem do 1602 roku, kiedy to Piotr Vok zmuszony był sprzedać posiadłości cesarzowi Rudolfowi II.
Od 1622 roku do początków XVIII wieku włościami krumlowskimi zarządzał ród Eggenberków a później w latach 1719–1945 zamek należał do rodziny Schwarzenbergów.
W 1806 roku miasto stało się częścią Cesarstwa Austriackiego (od 1867 roku – Austro-Węgry).
Po I wojnie światowej miasto znalazło się w granicach Czechosłowacji.
W 1938 roku Krumlov wraz z innymi miastami Kraju Sudetów został zbrojnie zajęty przez wojska III Rzeszy.
Po II wojnie światowej niemiecka populacja miasta została wysiedlona, a Krumlov ponownie znalazł się granicach Czechosłowacji.
Najważniejsze zabytki
- Gród i zamek
Nad Českým Krumlovem góruje zamek. Zespół budowli, usytuowany na skale wznoszącej się stromo nad Wełtawą – jest drugim, co do zajmowanej powierzchni, zamkiem w Czechach, po praskich Hradczanach. Najstarsza część tzw. Hrádek – Zameczek z potężną okrągłą wieżą pochodzi z połowy XIII wieku.
Na skalnej ostrodze znajduje się potężny Horní Hrad – Górny Zamek do którego w czasach budowy wchodziło się przez gotycką wieżę „Máslenice” i drewniany most. Po zbudowaniu nowego wjazdu do Górnego Zamku wieżę przebudowano w stylu renesansowym. W okresie baroku powstały nowe budowle – „Mincovna” Mennica i „Nové purkrabství” Nowa Kasztelania. Później kontynuowano rozbudowę zamku w kierunku zachodnim.
W 1681 roku na miejscu wcześniejszych fortyfikacji zbudowano teatr zamkowy. Obiekt ten pozostał niezmieniony od 1766 roku i jest dzisiaj unikalną pamiątką techniczną i kulturalną – zachowały się z tamtej epoki kulisy, kurtyna, kostiumy i oświetlenie.
Ogrody zamkowe zostały założone w końcu XVII wieku i zajmują powierzchnię 11 hektarów. Wschodnia część jest urządzona w stylu parku francuskiego, w tej części znajduje się budynek zimowej ujeżdżalni i letnia ujeżdżalnia. Główną ozdobą tej części jest kaskadowa fontanna z posągami postaci mitologicznych wybudowana w latach 1749–1765.
Dalsza część ogrodów jest w stylu angielskim. W tej części znajduje się zbudowany w latach 1706–1708 Letohrádek Bellarie – Belweder, uważany za jedną z najcenniejszych budowli ogrodowych w Czechach. Ogrody kończą się zamkowym jeziorkiem z wysepką. Między zamkiem a teatrem i ogrodami znajduje się trójpoziomowy wiadukt most płaszczowy zbudowany nad specjalnie wykonanym głębokim przekopem który pełnił rolę fosy.
- Stare Miasto
- Ratusz – wyglądająca na renesansową budowla powstała w XVI wieku z połączenia dwóch domów gotyckich. Po przebudowie ratusz miał bogato zdobioną attykę. Obecna jest ona znacznie niższa i ukształtowana w stylu klasycystycznym.
- Mariánský Sloup s Kašnou – kolumna morowa ze studnią wybudowana w 1715 roku jako wotum wdzięczności za ustąpienie morowej zarazy.
- Kościół św. Wita – kościół w stylu gotyckim, jego budowę rozpoczęto na początku XV wieku a ukończono dopiero po wojnach husyckich.
- Dawne Kolegium Jezuickie – zbudowane w latach 1568–1588, później służyło jako koszary a od roku 1889 jest w nim hotel.
- Muzeum – dawne seminarium jezuickie
- Dom Jakuba Krčina – dom z około 1580 roku z malowidłami ściennymi na rozległej fasadzie
- Międzynarodowe Centrum Kulturalne Egona Schielego – w budynku dawnego miejskiego browaru z 1605 roku
- Latran
- Dawny kościół św. Jošta ze szpitalem – w murach dawnego kościoła jest między innymi Muzeum Marionetek. Ekspozycja obejmuje marionetki, kompletne scenografie i kurtyny z XIX-wiecznych teatrów marionetek.
- Dawny klasztor minorytów
- Dawny Pański Browar – renesansowy browar przebudowany w końcu XIX wieku, w najstarszej części był wcześniej arsenał.
- Brama Budziejowicka – jedyna zachowana miejska brama, wybudowana w latach 1598–1602.
Demografia
Rok | 1970 | 1980 | 1991 | 2001 | 2003 |
---|---|---|---|---|---|
Liczba ludności | 10 430 | 13 776 | 14 108 | 14 443 | 14 146 |
Źródło: Czeski Urząd Statystyczny
Zamek nad Wełtawą, z lewej „Mincovna” Mennica i w środku Hrádek
Bibliografia
- Historia miasta Český Krumlov (en) – oficjalna strona miasta
- Historia miasta Český Krumlov (cs) – oficjalna strona miasta
- Český Krumlov Panoramatická mapa středu města a průvodce ATP Jihlava 1996 ISBN 80-902519-5-1
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the Czech Republic
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cesky Krumlov, panorama
Flag of South Bohemian Region
Location map of South Bohemia Region in Czech Rep.
Autor: Xth-Floor, Licencja: CC BY-SA 4.0
Český Krumlov: Bird Castle (hill), Vltava river, Castle Baroque Theater, St. Jošt Church, Clad Bridge, Upper Castle, Little Castle with Tower, Latrán
Municipal coat of arms of Český Krumlov town, South Bohemian Region, Czech Republic.
Municipal coat of arms of Český Krumlov town, South Bohemian Region, Czech Republic.
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY 3.0
Český Krumlov - widok z Ogrodów Zamkowych
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY 3.0
The former tributary mill "below the castle" ranks the oldest buildings in Český Krumlov
South Bohemian Region CoA