Łącko (gmina)

Łącko

gmina wiejska
Urząd gminy Łącko
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
TERC	1210092
Siedziba	Łącko
Wójt	Jan Dziedzina (2014)
Powierzchnia	132,95 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	16 226[1]
• gęstość	122,0 os./km²
Nr kierunkowy	18
Tablice rejestracyjne	KNS
Adres urzędu: Łącko 445 33-390 Łącko
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 16 Liczba miejscowości 16
Położenie na mapie powiatu
49°33′30″N 20°26′06″E/49,558333 20,435000
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Kościół w Łącku

Kościół w Czarnym Potoku

Łącko – gmina wiejska w województwie małopolskim, powiecie nowosądeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Łącko. Łącko nazywane jest stolicą krainy sadów.

Geografia

Miejscowości należące do gminy Łącko znajdują się po obydwu stronach Dunajca. Te leżące na jego lewym brzegu należą do Beskidu Wyspowego, na prawym brzegu – do Beskidu Sądeckiego oraz leżące na prawym brzegu ujścia Kamienicy Gorczańskiej – do Gorców^[2].

Gmina Łącko sąsiaduje z gminami Kamienica, Krościenko nad Dunajcem, Łukowica, Ochotnica Dolna, Podegrodzie, Stary Sącz i Szczawnica.

Gmina ma obszar 132,95 km², w tym: użytki rolne 51%, użytki leśne: 43%. Stanowi to 8,58% powierzchni powiatu.

Sołectwa

Brzyna, Czarny Potok, Czerniec, Jazowsko, Kadcza, Kicznia, Łazy Brzyńskie, Łącko, Maszkowice, Obidza, Szczereż, Wola Kosnowa, Wola Piskulina, Zabrzeż, Zagorzyn, Zarzecze.

Historia

Po raz pierwszy Łącko pojawia się w dokumentach 1251 roku. Wówczas kasztelan sądecki Wydżga (właściciel zamków w Czorsztynie i Rytrze) sprzedał wieś Bożogrobcom z Miechowa. W roku 1268 wieś znalazła się w rękach księżnej Kingi, wdowy po Bolesławie Wstydliwym, która zakładając zakon klarysek w Starym Sączu obdarowała go kluczem łąckim. Klaryski były właścicielkami tych terenów aż do kasaty zakonu przez Austriaków w końcu XVIII wieku.

Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej planowano przeprowadzenie doliną Dunajca linii kolejowej łączącej Nowy Sącz ze Szczawnicą, a następnie przeniesienie do Łącka sądu powiatowego i utrzymanie starostwa. Realizację tych zamierzeń przekreślił wybuch I wojny światowej.

Mieszkańcy Łącka czynnie włączyli się w walkę zbrojną, zarówno okresie zaborów (m.in. insurekcja kościuszkowska, powstanie styczniowe), podczas I wojny światowej, a także w walkę z okupantem w trakcie II wojny światowej.

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców gminy Łącko w 2014 roku^[1].

Zabytki

• Kościół parafialny pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela w Łącku z 1728 roku. Tradycja głosi, że materiały do jego budowy uzyskano z rozbiórki zameczku Zyndrama z pobliskich Maszkowic, znanego z bitwy pod Grunwaldem. Świątynia murowana, trójnawowa, z kwadratową wieżą od strony zachodniej. Wewnątrz na uwagę zasługuje wczesnobarokowy ołtarz główny oraz kamienna chrzcielnica z 1493 roku. Do zabytkowych należy zaliczyć organy w stylu późnobarokowym z XVIII wieku oraz portale kute w kamieniu w stylu barokowym. Kościół odnowiono w 1818 r. oraz rozbudowano w roku 1930.
• Wybudowany z drewna modrzewiowego kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina w Czarnym Potoku. Powstał w obecnej postaci w XVII wieku. Wewnątrz znajduje się obraz Matki Bożej Bolesnej „Czarnopotocka Madonna” z 1644 roku.
• Kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Jazowsku z 1665 roku. Wewnątrz znajduje się późnobarokowy ołtarz z umieszczonym w środku gotyckim obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz barokowa ambona i chór.
• „Osiedle Opijówka” w Jazowsku, stanowiące unikatowy w tej części Małopolski przykład folwarcznego budownictwa mieszkaniowego.
• Obelisk na górze Zyndrama w Maszkowicach.

Kultura

Największą imprezą folklorystyczną jest Święto Kwitnącej Jabłoni odbywające się rokrocznie w maju. Pierwsze zorganizowane było w 1947 roku w sadzie Stanisława Sopaty w pobliskim Czerncu. Od 1970 roku organizowane jest w amfiteatrze usytuowanym na stoku góry Jeżowej. Święto ma swoją bogatą tradycję (w roku 2007 odbyło się po raz pięćdziesiąty). Udział w nim biorą zespoły regionalne, orkiestry dęte oraz znani artyści scen polskich. Drugą co do wielkości imprezą jest Łąckie Owocobranie, które daje szansę promocji regionu dzięki prezentacji dorobku rolników i sadowników. W trakcie ww. imprez nie brakuje oczywiście degustacji oryginalnej łąckiej śliwowicy, znanej w całym kraju oraz za granicą.

W Łącku działają trzy zespoły regionalne "Górale Łąccy” (założony w 1933 roku), "Małe Łącko” (założony w 1952 roku) oraz "Zespół Folklorystyczny Kiyrepcki" (założony w 2015 roku), które prezentują folklor ludowy górali białych, a także Orkiestra Dęta im. T. Moryto (założyciela i pierwszego dyrygenta), należąca do najlepszych amatorskich orkiestr Małopolski.

Turystyka

W okolicy Łącka oznakowano wiele ciekawych i malowniczych szlaków turystycznych, które prowadzą na Modyń (1029 m n.p.m.), w Pasmo Radziejowej m.in. na Dzwonkówkę (984) i na Przehybę (1173) oraz w Gorce.

Piesze szlaki turystyczne

– czerwony Główny Szlak Beskidzki biegnący główną granią Pasma Radziejowej

– żółty: Łącko – przeprawa promowowa przez Dunajec – Cebulówka – Okrąglica Północna – Koziarz – Przełęcz Złotne – Dzwonkówka

– żółty: Łącko – Piechówka – Mała Modyń – Modyń.

Czas przejścia 3:20 h (↓ 2.30 h), suma podejść ok. 690 m.

– zielony: Jazowsko – Obidza – Będzikówka – Skałka – Przehyba

– niebieski: Obidza – Zarębki – Bucznik – Rokita – Przysłop

Amatorów kąpieli w górskiej rzece przyciągają nurty Dunajca, a wędkarzy żerowiska pstrągów i lipieni.

Znaną imprezą jest tradycyjny Międzynarodowy Spływ Kajakowy na Dunajcu, którego jeden z etapów kończy się w Jazowsku. Oprócz tego w korycie Dunajca w Zabrzeży-Wietrznicach znajduje się sztuczny tor kajakowy przeznaczony do sportu wyczynowego. Tor ten umożliwia organizowanie międzynarodowych zawodów w kajakarstwie górskim najwyższej rangi takich jak Mistrzostwa Europy czy Mistrzostwa Świata.

W gminie działa wiele gospodarstw agroturystycznych.

Gospodarka

Gmina Łącko słynie z sadownictwa. Tutejsze sady są najstarszymi w województwie. Przeważają sady do jednego hektara powierzchni, z nasadzeniami głównie jabłoni, śliw, wiśni, a również czarnej porzeczki.

Przypisy