Łączna (województwo świętokrzyskie)
Artykuł | 50°59′34″N 20°47′20″E |
---|---|
- błąd | 39 m |
WD | 50°58'59.9"N, 20°46'59.9"E |
- błąd | 14 m |
Odległość | 1184 m |
wieś | |
Łączna widziana od strony zachodniej | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | |
Strefa numeracyjna | 41 |
Kod pocztowy | 26-140[3] |
Tablice rejestracyjne | TSK |
SIMC | 0274252[4] |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
50°59′34″N 20°47′20″E/50,992778 20,788889 |
Łączna (dawn. Łączna-Zaszosie[5]) – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie skarżyskim, w gminie Łączna[6][4].
W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łączna. Po reformie administracji gminy Łączna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Przez Łączną przebiega droga ekspresowa S7.
W miejscowości działa klub piłki nożnej, ULKS Łączna, założony w 1951 roku.
Łączna jest punktem początkowym czerwonego szlaku turystycznego prowadzącego do rezerwatu przyrody Diabla Góra oraz zielonego szlaku turystycznego prowadzącego do Starachowic.
Części wsi
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0274281 | Jaśle | przysiółek |
0274269 | Kanada | przysiółek |
0274275 | Koszary | przysiółek |
0274298 | Osełków | przysiółek |
0274306 | Stawik | przysiółek |
0997447 | Zaszosie | przysiółek |
Historia
Wieś z metryką sięgającą XIV wieku.
W roku 1578 występuje jako Lanczno wieś w powiecie kieleckim[7].
Jan Radlica biskup krakowski sprzedaje r. 1383 sołtystwo we wsi Łączna za 20 grzywien Świętosławowi synowi Seserkona z Brzegów. W roku 1422 Albert biskup krakowski nadaje Maciejowi młynarzowi część młyna w tej wsi. Przy młynie był i folusz (Kodeks katedry krakowskiej, t. II, 93 i 481).
Była wsią biskupstwa krakowskiego w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[8]. Z rejestrów poborowych roku 1578 wiadomo że płacą tu od 18 osób, 11 ½ łana, 5 zagrodników, są 2 łany sołtysie, 6 komorników ubogich., 14 rzemieślników,1 piekarka.
Rozwój Łącznej (XVII-XX w.) związany był z górnictwem i przemysłem hutniczym (kuźnice, wielkie piece i huty) w ramach Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.
W wieku XIX Łączna opisana jest jako wieś w powiecie kieleckim, gminie Suchedniów, parafii Wzdół. Posiada kaplicę filialną parafii Wzdół. W 1827 r. wieś rządowa 134 domów, 884 mieszkańców i część prywatna 1 dom., 8 mieszkańców. Łączna to także obręb leśny w samsonowskim urzędzie leśnym[9].
Podczas II wojny światowej miała tu miejsce nasilona działalność partyzancka. Po wojnie rozwijał się drobny przemysł, a także przemysł związany z wydobyciem kwarcytu na Bukowej Górze.
Zabytki
- Kościół parafialny pw. św. Szymona i Judy Tadeusza Apostoła z 1912 r. jest obiektem stosunkowo młodym. Wzniesiony jest na planie krzyża, zbudowano go z czerwonego piaskowca. Architektura nawiązuje do cech romańskich (rozeta, okna, portal wejściowy, surowe ciosy kamienne) i elementów gotyku (wieżyczki, zwieńczenia, przypory boczne). Nad wejściem powyżej gzymsu, u podstawy wieży, wmurowana jest duża tablica pamiątkowa z datą - 1936. Tablica zawiera w centrum płaskorzeźbę Oko Opatrzności Bożej. Fasada z wieżą centralną i dwiema wieżyczkami bocznymi jest lokalną dominantą, ale wysokie zadrzewienia otoczenia kościoła ograniczają jej oddziaływanie przestrzenne w okolicy. Kościołowi towarzyszy niewysoka wolnostojąca dzwonnica na rzucie zbliżonym do kwadratu, z czterospadowym, piramidalnym dachem pokrytym gontem. Na dziedzińcu przykościelnym stoją wysmukłe drewniane krzyże misyjne. Całość otoczona ażurowym, ozdobnym ogrodzeniem metalowym. Obok kościoła znajdował się drewniany budynek dawnej plebanii, na planie litery L, z obudowanym gankiem bocznym. Budynek plebanii był oznaczony jako zabytek w „Spisie zabytków województwa Kieleckiego" wydanym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w 1981 roku, przy czym zapis dotyczył budynku murowanego. Tenże spis datował kościół na przełom XIX i XX wieku.
- 2 miejsca pamięci z okresu II wojny światowej
Ciekawostki
- Znany jest opis dworu znajdującego się tuż za kościołem, (w stronę Podłazia) dziś jest to teren prywatny. Obecnie mieszkają w tym miejscu potomkowie właścicieli dworu. Obok dworu był także folwark i karczma. Było to w latach 1867-1913 r. Właściciel dworu w Łącznej (właściciel dworu, folwarków w Łącznej i Karczmy) stracił cały dorobek życia wskutek pierwszej wojny światowej. Dziś w miejscu dawnego dworu jest figurka z 1915 roku, poświęcona właścicielom dworu, przez ich bliskich przyjaciół z napisem - aby, opatrzność Boska nad nimi czuwała, po stracie dorobku. Tę figurkę można dziś bardzo łatwo rozpoznać, gdyż tuż przy niej rośnie ogromne drzewo. Można ją obejrzeć przy okazji pobytu w zabytkowym Kościele Parafialnym.
- Łączna, Łącznianka, Żeleźnianka,taką nazwę nosiła rzeka w powiecie kieleckim zwana obecnie Kamionka: źródło ma pod wsią Łączną, płynie ku północy przez Ogonów, Berezów, Suchedniów, Rejów i w powiecie koneckim, pod Bzinem, wpada z prawego brzegu do Kamiennej. Długa 11 wiorst, przy wyliczeniu rzek uohodzących do Kamiennej wymieniona Łączna „z Żeleźnianką i Łosieńcem” Pierwsza jest drugą nazwą samej Łącznej; co do Łosieńca może nią być rzeczka wpadająca z lew. brzegu pod Berezowem (Opis według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego, Tom V, str. 630)[10]
Przypisy
- ↑ Wieś Łączna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 692 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 28, poz. 183
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Łączna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 263 .
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
- ↑ Łączna (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 630 .
- ↑ Łączna 3, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 630 .
Linki zewnętrzne
- Archiwalne zdjęcia związane z miejscowością w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 51.4 N
- S: 50.1N
- W: 19.6 E
- E: 22 E
Czerwony szlak turystyczny.
Zielony szlak turystyczny.
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Skarżysko County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 51.21 N
- S: 50.92 N
- W: 20.58 E
- E: 21.00 E
Autor: Grzegorz Pietrzak (user Vindicator), Licencja: CC BY-SA 3.0
Wieś Łączna widziana z góry