Łęguty

Łęguty

wieś
Kościół ewangelicko-augsburski w Łęgutach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Gietrzwałd
Liczba ludności (2006)	261
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-036[1]
Tablice rejestracyjne	NOL
SIMC	0473678
Położenie na mapie gminy Gietrzwałd Łęguty
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Łęguty
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Łęguty
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego Łęguty
53°45′16″N 20°09′52″E/53,754444 20,164444

Łęguty (niem. Langgut) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Gietrzwałd przy drodze wojewódzkiej nr 531. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

We wsi znajduje się kościół ewangelicki, wybudowany w latach 1737–1738 oraz dwór z XIX w. W zespole dworskim kuźnia, pawilon oktagonalny (dawna piekarnia), obora z końca XIX w^[2].

Historia

Wieś wymieniana w 1352 r. W 1438 do wsi należały: młyn, 44 włóki ziemi uprawnej, 7 włok lasu. W czasie wojny polsko-krzyżackiej w 1414 wieś została zniszczona (20 gospodarstw zostało spalonych). W 1539 r. wieś była własnością Anthoniusa Borcka. Poza sołtysem we wsi mieszkali chłopi: Mathaus, Simon, Stenzel, Jan, Adrian Bartscherer, Lorenz, Hans, Merten, Stenzel, Peter oraz karczmarz i młynarz. W 1543 r. była to wieś chełmińska na 44 włókach. W 1557 r. również wymieniane są 44 włóki ziemi, młyn i 6,5 włoki lasu, wszystko należało do Anthoniusa Borcka, radcy i starosty z Brandenburgii. Spis z 1573 r. wykazał 44 włóki, w tym trzy należały do kościoła (uposażenie parafii), las i dwa młyny. W 1578 r. we wsi na gospodarstwach chłopskich byli: Urban, Partzsch (lub Bartsch), Preusch, Lux, Peter, Rosmuck, Kobirtz, Steffen, Gregor, Leschke (Leszek?), Jorg, Caspar, ponadto młynarz, właściciel tartaku, karczmarz, bartnik, pastuch i czterech ogrodników. W 1578 r. wzniesiono kościół we wsi, początkowo filia parafii w Łukcie, ale z później miała powstać tu osobna parafia. Przy kościele powstała szkoła.

W XVI w. we wsi osiedliła się ludność polska. Z tego powodu od kapłana w Łęgutach wymagano znajomości języka polskiego. W 1619 wieś należała do wdowy po Achatiusie Borcku. W 1640 do parafii w Łęgutach należały także wsie: Tomaryny, Podlejki i Grazymy. W 1714 r. wspominany jest kierownik chóru. W latach 1737-1738 wybudowano nowy kościół. Na wyposażeniu kościoła był świecznik z mosiądzu z łapami lwa z XV w., ponadto chrzcielnice z 1685 r. i tablicę pamiątkową ku czci zmarłego w 1701 r. Johanna Ditrhicha Borcka.

W styczniu 1945 roku wkraczający na te tereny żołnierze Armii Czerwonej zamordowali ok. 20 osób, które Sowieci pozwolili pochować w masowej mogile dopiero kilka miesięcy później^[3].

Po drugiej wojnie światowej szkoła w Łęgutach rozpoczęła pracę 1. września 1945 r., nauczycielką była Teresa Karczewska (później pracowała w Brzydowie). W roku szkolnym 1946/47 w szkole nauczano w klasach I-VII.

W 2012 r. w Łęgutach uruchomiono elektrownię biogazową typu Navaro o mocy docelowej moc 1,2 MW. Całkowity koszt biogazowni wyniósł 18 mln złotych, w tym 6,9 mln złotych dofinansowała Unia Europejska. Substratami do produkcji biogazu są: gnojowica świńska, kiszonka z kukurydzy, wywar pogorzelniany, kurzeniec ze słomą oraz gliceryna.

Przypisy

Bibliografia

• Jan Dąbrowski, Siedem wieków Łukty, 600-lecie kościoła, 50-lecie parafii Matki Boskiej Częstochowskiej, Wydawnictwo WPW C. Porycki, P. Wasześcik Sp. J., Olsztyn 2007, ISBN 83-917924-6-3
• Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
• Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 53
• Biogazownia rolnicza Łęguty. she-polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-27)].
• Łęguty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 659 .