Łękawica (powiat tarnowski)

Artykuł

49.970342 N, 21.056991E

- błąd

0 m

WD

49°54'N, 21°3'E

- błąd

19488 m

Odległość

11854 m

Łękawica
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tarnowski

Gmina

Skrzyszów

Liczba ludności (2021)

2213[1]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

33-157

Tablice rejestracyjne

KTA

SIMC

0830351

Położenie na mapie gminy Skrzyszów
Mapa konturowa gminy Skrzyszów, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Łękawica”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Łękawica”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łękawica”
Ziemia49°58′13,231″N 21°03′25,168″E/49,970342 21,056991

Łękawicawieś położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Skrzyszów. Przez miejscowość przepływa potok Wątoczek – lewobrzeżny dopływ Wątoku. Powierzchnia wsi wynosi 15,73 km².

Historia

Pierwsza wzmianka na temat miejscowości pochodzi z dokumentu króla Kazimierza Wielkiego z 1344 roku, w którym król na prośbę Spycimira Leliwity potwierdza przywileje nadane między innymi miastu Tarnów i okolicznym wsiom, wśród których wymieniona jest Łękawica i „które to wsie i miejsce, na którym wymienione miasto zostało lokowane zawsze od początku było rycerskie”. Z kolei źródła kościelne podają, że w roku 1350/51 parafia Łękawica opłaciła świętopietrze. Oznacza to, że jest to jedna z najstarszych wsi w okolicy, skoro już wtedy znajdował się tutaj kościół parafialny[2].

Łękawica, podobnie jak inne okoliczne miejscowości, od pierwszej połowy XIV wieku należała przez ponad 200 lat do Leliwitów. Wśród nich, oprócz protoplasty rodu – Spycimira, warto wymienić chociażby hetmana Jana Tarnowskiego, należącego do magnackiego rodu Tarnowskich. Wieś położona była wówczas w powiecie pilzneńskim, w województwie sandomierskim. Za sprawą córki hetmana Jana Tarnowskiego Zofii Łękawica w 1570 r. stała się własnością jej męża, wojewody kijowskiego Konstantego Wasyla Ostrogskiego [3]. Od tego czasu przez około 120 lat miejscowość należała do różnych przedstawicieli rodu Ostrogskich. W połowie XVIII wieku Łękawica, jak i okoliczne miejscowości, przeszły na blisko 200 lat we władanie magnackiego rodu książęcego Sanguszków[4].

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łękawica, po jej zniesieniu w gromadzie Skrzyszów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Łękawica
Łękawica fot.4.jpg
Łękawica fot. 2.jpg
Kościół św. Mikołaja w Łękawicy.jpg
Dzwonnica w Łękawicy.jpg
Łękawica fot. 5.jpg
Łękawica fot.1.jpg

Religia

Łękawica jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. św. Mikołaja Biskupa, we wsi znajduje się neogotycki kościół parafialny. Obecny jego kształt został mu nadany na początku XX wieku, kiedy to staraniem ks. proboszcza Pawła Wiatra w latach 1907–1909 został przebudowany i powiększony z wykorzystaniem istniejących wówczas murów. Ich fragment można zauważyć we wschodniej części dzisiejszego kościoła. Natomiast pierwszy kościół z kamienia w Łękawicy został wzniesiony w XIV wieku i bez większych zmian służył mieszkańcom przez blisko 600 lat[5].

W latach 1559–1701 Łękawica była przyłączona do kolegiaty w Tarnowie (dziś katedry). Później ponownie odzyskała prawa parafii. Od średniowiecza do parafii Łękawica należała również wieś Trzemesna, która od 1980 roku stanowi odrębną parafię.

Wnętrze łękawickiego kościoła zdobią cztery ołtarze. W ołtarzu głównym umieszczony jest ukrzyżowany Chrystus oraz obraz patrona parafii – Św. Mikołaja z 1782 roku. W kościele znajdują się także dwa ołtarze boczne: Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Bożej. Z kolei w kaplicy bocznej znajduje się ołtarz poświęcony św. Józefowi. Od 1940 roku kościół zdobią także witraże, fundowane przez parafian, które zostały wykonane przez firmę Żeleńskiego z Krakowa.

Obecna dzwonnica znajdująca się obok kościoła parafialnego pochodzi z 1925 r, kiedy proboszczem parafii był ks. Józef Kloch (1917–1932).

Cmentarz parafialny za kościołem istniał już w tym miejscu na początku XX wieku, gdy przeprowadzano rozbudowę kościoła. Murowana kaplica cmentarna pw. Bożego Miłosierdzia została wybudowana w 1978 r.[6], gdy proboszczem Łękawicy był ks. Stanisław Nowak (1973–1986).

Oświata

W centrum miejscowości znajduje się Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Westerplatte wraz z halą sportową oddaną do użytku w 2015 r. Natomiast w budynku wielofunkcyjnym naprzeciwko kościoła mieści się Przedszkole Publiczne im. kpt. Józefa Budzika.

Pochodzący z Łękawicy

Przypisy

  1. Wieś Łękawica w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-10-22] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Łękawica-Historia, www.skrzyszow.pl [dostęp 2018-02-14].
  3. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku.; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 106.
  4. Andrzej Niedojadło, Grzegorz Kubacki, Dzieje Gminy Skrzyszów i okolic w zarysie, Skrzyszów – Tuchów 2009, s. 330
  5. Parafia pw. św. Mikołaja [dostęp 2019-08-12] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-17].
  6. Andrzej Niedojadło, Grzegorz Kubacki, Dzieje Gminy Skrzyszów i okolic w zarysie, Skrzyszów – Tuchów 2009, s. 255
  7. Lista Bajana, www.polishairforce.pl [dostęp 2018-02-13].
  8. Lista Krzystka, www.listakrzystka.pl [dostęp 2018-02-13].
  9. Imperial War Museum, www.iwm.org.uk [dostęp 2018-02-13].
  10. krakow.ipn.gov.pl [dostęp 2019-08-11].
  11. Biuro Prasowe Jasnej Góry, www.jasnagora.com [dostęp 2018-02-13].
  12. Andrzej Niedojadło, Grzegorz Kubacki, Dzieje Gminy Skrzyszów i okolic w zarysie, Skrzyszów – Tuchów 2009, s. 184-191

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Łękawica fot. 5.jpg
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łękawica w gminie Skrzyszów
Łękawica fot.1.jpg
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łękawica - Dom Strażaka
Łękawica fot. 2.jpg
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łękawica w gminie Skrzyszów
Dzwonnica w Łękawicy.jpg
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dzwonnica przy kościele św. Mikołaja w Łękawicy
Łękawica fot.4.jpg
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łękawica w gminie Skrzyszów
Kościół św. Mikołaja w Łękawicy.jpg
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św. Mikołaja w Łękawicy
Łękawica fot. 3.jpg
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łękawica w gminie Skrzyszów