Łabędź czarnodzioby

Łabędź czarnodzioby
	Cygnus columbianus
	(Ord, 1815)
	; Cygnus columbianus columbianus
	; Cygnus columbianus bewickii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	gęsi
Plemię	Cygnini
Rodzaj	Cygnus
Gatunek	łabędź czarnodzioby
Synonimy
	Anas Columbianus Ord, 1815; Cygnus Bewickii Yarrell, 1830;
	Anas Columbianus Ord, 1815; Cygnus Bewickii Yarrell, 1830;
Podgatunki
	C. c. columbianus (Ord, 1815); C. c. bewickii Yarrel, 1830;
	C. c. columbianus (Ord, 1815); C. c. bewickii Yarrel, 1830;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; lęgowiska przeloty zimowiska

Łabędź czarnodzioby^[5] (Cygnus columbianus) – gatunek dużego ptaka z podrodziny gęsi (Anserinae) w rodzinie kaczkowatych (Anatidae).

Zasięg występowania

Łabędź czarnodzioby występuje w zależności od podgatunku^[6]^[7]:

C. columbianus columbianus – łabędź czarnodzioby^[5] – Alaska, północna Kanada. Zimuje głównie na zachodzie i wschodnim wybrzeżu USA.
C. columbianus bewickii – łabędź mały^[5], łabędź Bewicka^[8] – gnieździ się w eurazjatyckiej tundrze, populacje zachodnie zimują na wybrzeżach Morza Północnego i Morza Śródziemnego. W Polsce spotykany głównie podczas przelotów oraz zimą (październik - kwiecień) na niżu, zwłaszcza na północy.

Morfologia

Długość ciała ok. 110–120 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 190 cm; masa ciała samic 4,1–9 kg, samców 3,8–10,5 kg^[9]. Najmniejszy łabędź Europy. W porównaniu z innymi łabędziami ma krótszą i masywniejszą szyję. Obie płcie są ubarwione czysto biało, dziób czarny z żółtą plamą u nasady, nie sięgającą do otworów nosowych (znacznie mniejszą u C. c. columbianus niż u C. c. bewickii). Nogi czarne. Młode brudnoszare z różowym dziobem o czarnej końcówce, białawym u nasady.

Tryb życia

Biotop: Gnieździ się na brzegach rzek strefy tundry i lasotundry. Zimuje na wybrzeżach morskich i zabagnionych jeziorach w głębi lądu.
Gniazdo: Na ziemi, blisko wody.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 1 do 7 jaj.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres 35–40 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 60–70 dniach.
Pożywienie: Rośliny wodne i trawa oraz niewielkie ilości bezkręgowców wodnych.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje łabędzia czarnodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Wetlands International w 2016 roku szacowała liczebność światowej populacji na 317–336 tysięcy osobników. W 2015 roku BirdLife International szacowało liczebność populacji europejskiej na 5000–6000 par lęgowych. Trend liczebności populacji nie jest znany^[4].

W Polsce gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[10].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Cygnus columbianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b G. Ord: Ornithology. W: W. Guthrie: A New Geographical, Historical, and Commercial Grammer; and present state of the several Kingdoms of the world. Cz. 2. Philadelphia: Johnson and Warner, 1815, s. 319. (ang.).
↑ W. Yarrell. On a new Species of Wild Swan, taken in England, and hitherto cofounded with the Hooper. „The Zoological journal”. 5, s. 133 (przypis), 1830. (ang.).
↑ ^a ^b Cygnus columbianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Cygnini Vigors, 1825 (wersja: 2020-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-19].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red. red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-10]. (ang.).
↑ Tundra Swan (Cygnus columbianus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)]. (ang.).
↑ Denis Lepage: Łabędź mały (Cygnus bewickii) Yarrell, 1830. Avibase. [dostęp 2013-11-16].
↑ R.J. Limpert, S.L. Earnst, C. Carboneras & G.M. Kirwan: Tundra Swan (Cygnus columbianus), version 1.0. W: S.M. Billerman (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.tunswa.01. [dostęp 2020-07-10]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Cygnus columbianus (Łabędź czarnodzioby). W: M. Gromadzki (red).: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 7: Ptaki (część I). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 96–99.

[itis-1] Cygnus columbianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Ord-2] G. Ord: Ornithology. W: W. Guthrie: A New Geographical, Historical, and Commercial Grammer; and present state of the several Kingdoms of the world. Cz. 2. Philadelphia: Johnson and Warner, 1815, s. 319. (ang.).

[Yarrell-3] W. Yarrell. On a new Species of Wild Swan, taken in England, and hitherto cofounded with the Hooper. „The Zoological journal”. 5, s. 133 (przypis), 1830. (ang.).

[iucn-4] Cygnus columbianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Cygnini Vigors, 1825 (wersja: 2020-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-19].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red. red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-10]. (ang.).

[ibc-7] Tundra Swan (Cygnus columbianus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)]. (ang.).

[avibase-8] Denis Lepage: Łabędź mały (Cygnus bewickii) Yarrell, 1830. Avibase. [dostęp 2013-11-16].

[Limpert&inni-9] R.J. Limpert, S.L. Earnst, C. Carboneras & G.M. Kirwan: Tundra Swan (Cygnus columbianus), version 1.0. W: S.M. Billerman (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.tunswa.01. [dostęp 2020-07-10]. (ang.).

[10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne