Łabunie

Ten artykuł od 2019-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Łabunie

wieś
Pałac Zamoyskich
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	zamojski
Gmina	Łabunie
Liczba ludności (2010)	2301
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-437
Tablice rejestracyjne	LZA
SIMC	0893216
Położenie na mapie gminy Łabunie Łabunie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Łabunie
Położenie na mapie województwa lubelskiego Łabunie
Położenie na mapie powiatu zamojskiego Łabunie
50°39′08″N 23°22′07″E/50,652222 23,368611
Strona internetowa

Łabunie – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Łabunie.

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łabunie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Łabunie. Leży 11 km na południowy wschód od Zamościa.

Historia

Według opracowania J. Niedźwiedzia, udokumentowana historia wsi sięga co najmniej XV w.

Wiek XV

W 1428 roku odnotowano w dokumentach istnienie rodu Łabuńskich. O Wojciechu i Adamie z Łabuń w powiecie grabowieckim wspominają zapisy z lat 1433–1444 oraz 1435-1447. Adam był w 1435 roku jednym z fundatorów drewnianego kościoła w Łabuniach. Później opiekę nad świątynią przejął Jan z Łabuń (występujący w źródłach w latach 1448–1466) oraz Świętosław z Łabuń (notowany w l. 1447–1464). Świętosław mógł być wpływową osobą, ponieważ uczestniczył w delegacji przedstawicieli księstwa bełskiego do króla polskiego w roku 1462, prosząc o włączenie tegoż księstwa do Korony Królestwa Polskiego. Z tej rodziny pochodził także pisarz kancelarii królewskiej i biskup kamieniecki Mikołaj z Łabuń. W latach 1483–1491 jako właściciel włości łabuńskich występował Jan Łabuński, a w roku 1491 jedyną dziedziczką Łabuń została Barbara Łabuńska, żona Piotra Potockiego.

Wiek XVI

Dobra mogły ulec zniszczeniu na początku XVI wieku w wyniku najazdów tatarskich, odnotowanych na tych terenach w l. 1500 i 1506, ponieważ rejestr poborowy z 1531 r. wykazał zaledwie 3 łany użytków w Łabuniach i Woli Łabuńskiej. Przed 1556 r. pół wsi, jako spadek po Katarzynie Rogali, przejął Jan Rogala, a od niego w tym roku kupił wraz z Wolą Łabuńską Stanisław Zamoyski. W 1566 roku Zamoyski zastawił swoją część wsi Łukaszowi Oleśnickiemu.

Wiek XVII

Z Jarosławem Oleśnickim zapewne należy łączyć powstanie w Łabuniach zboru ariańskiego, który mieścił się w dotychczasowym drewnianym kościele. W 1605 roku Jarosław i Dorota Oleśniccy przywrócili kościół katolikom i w tym samym roku biskup chełmski Jerzy Zamoyski rekonsekrował świątynię pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej oraz św. Dominika. W 1630 roku wg rejestru podymnego wieś liczyły 30 domów. Dobra, w których leżała wieś, trafiły w posagu Doroty Leśniowolskiej do Stanisława Firleja z Dąbrowicy, do którego należały Łabunie i sąsiednia wieś Łabuńki w 1648 r. W tym okresie, podczas oblężenia Zamościa, Bohdan Chmielnicki rozłożył w Łabuniach swój obóz, biorąc na kwaterę tutejszy dwór Firleja. Według kolejnych rejestrów cała włość łabuńska pozostała własnością Stanisława Firleja, później kasztelana lubelskiego, co najmniej do 1667.

Wiek XVIII

Podczas wojny północnej w 1704 r. przez kilka dni obozował we wsi król szwedzki Karol XII.

Wiek XIX

W XIX wieku Feliks Tarnowski (1790–1851), właściciel sąsiednich dóbr krasnobrodzkich, zbudował w Łabuniach browar, gorzelnię i młyn do mielenia słodu.

Wiek XX

W 1902 roku dobra Łabuńskie od Jana Stanisława Tarnowskiego zakupił Aleksander Szeptycki^[1]. W 1922 roku podarował pałac wraz z parkiem i kilku hektarowym gospodarstwem siostrom Franciszkankom Misjonarkom Maryi^[2].

W latach 1940–1945 Niemcy zbudowali na terenach majątku Szeptyckich lotnisko wojskowe. Używane było w okresie początkowych walk po ataku na ZSRR i w czasie odwrotu w 1944.

Atrakcje

• barokowy pałac z połowy XVIII wieku zbudowany przez Jana Jakuba Zamoyskiego wg projektu Bernarda Meretyna. Szeptyccy w 1922 r. przekazali zespół pałacowo-parkowy siostrom franciszkankom misjonarkom Maryi zajmującym się opieką nad sierotami, dziećmi opuszczonymi i chorymi. Zakonnice wykonały remont pałacu i zaadaptowały go na cele klasztorne.
• park wraz z założonym na planie koła cmentarzem, na którym znajdują się groby rodziny Szeptyckich, sióstr franciszkanek misjonarek Maryi oraz mogiła z prochami błogosławionego Stanisława Kostki Starowieyskiego.
• barokowy kościół parafialny pw. Matki Bożej Szkaplerznej i św. Dominika – konsekrowany pierwotnie w 1605 roku. Prawdopodobnie Stanisławowi Firlejowi należy zawdzięczać w znacznej mierze budowę obecnego kościoła. Wizytacja biskupia z 1671 wspomina kościół nowo murowany w części z kamienia, a w części z cegły, choć jeszcze nie był konsekrowany. ks. Mikołaj Tyszowiecki, pleban łabuński w latach 1715–1730 obejmując parafię zastał kościół w ruinie, ale przy pomocy kolatorów i parafian przeprowadził jego restaurację. Jest to jednonawowa budowla w stylu schyłkowego renesansu lubelskiego, murowana z kamienia i cegły. Przy prezbiterium, od strony północnej znajduje się zakrystia, a od strony południowej kaplica dobudowana w 1870 r. przez Tarnowskich.
  • ołtarz główny został wykonany w XIX wieku z drzewa sosnowego i lipowego, a umieszczono w nim obrazy: św. Antoniego i MB Szkaplerznej. Kościół posiada także kilka ołtarzy bocznych, również drewnianych z obrazami: Pana Jezusa Ukrzyżowanego, św. Mikołaja, św. Jana Nepomucena, św. Izydora, św. Walentego, św. Dominika, św. Franciszka, Matki Boskiej Częstochowskiej i Matki Boskiej Bolesnej.
  • Na chórze muzycznym znajdują się 10-głosowe organy Jana Śliwińskiego z 1896 r.
  • murowane ogrodzenie cmentarza przykościelnego. W jego skład wchodzi parkan z elementami murowanymi oraz z 22 kamiennymi figurami świętych, bogato zdobiona brama wejściowa i furtka. Ogrodzenie zostało wykonane w 2 poł. XVIII w., a jego autorstwo z dużym prawdopodobieństwem można przypisać twórcom z kręgu lwowskiego rzeźbiarza Macieja Polejowskiego
  • figura św. Jana Nepomucena (znajdująca się na cmentarzu parafialnym – pierwotnie w innej lokalizacji) przypisywana Johannowi Gottlibmajerowi
  • murowana dzwonnica wzniesiona wraz z ogrodzeniem
  • dom pielgrzyma z 1901 roku
• rezerwat stepowy Łabunie.

Sport

W Łabuniach funkcjonuje Gminny Klub Sportowy Sparta Łabunie – amatorski klub piłkarski, założony w 1951 roku. Obecnie drużyna seniorów gra w grupie zamojskiej klasy A. Sparta rozgrywa mecze na stadionie w Łabuniach.

Urodzeni w Łabuniach

• Andrzej Kowerski, polski agent Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE)^[3].
• Wiktor Zarembiński – major kawalerii, cichociemny.

Galeria

• 

  (c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
• 

  (c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0

  Pałac Zamoyskich w Łabuniach

• 

  Kościół parafialny w Łabuniach

• 

  (c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0

  Budynek OSP w Łabuniach

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Łabunie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 563 .
• Łabunie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 252 .
• Archiwalne zdjęcia klasztoru w bibliotece Polona