Łapsze Niżne

Artykuł

49°23′52″N 20°14′22″E

- błąd

39 m

WD

49°24'N, 20°15'E

- błąd

2336 m

Odległość

848 m

Łapsze Niżne
wieś
Ilustracja
Sołtysia Góra w Łapszach Niżnych
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowotarski

Gmina

Łapsze Niżne

Liczba ludności (31.12.1999)

1403

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-442[1]

Tablice rejestracyjne

KNT

SIMC

0443246

Położenie na mapie gminy Łapsze Niżne
Mapa konturowa gminy Łapsze Niżne, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łapsze Niżne”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Łapsze Niżne”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Łapsze Niżne”
Ziemia49°23′52″N 20°14′22″E/49,397778 20,239444

Łapsze Niżne (słow. Nižné Lapše, węg. Alsólápos, do 1892 Alsó-Laps, niem. Unterlapsch) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze Niżne (której jest siedzibą).

Integralne części wsi

Integralne części wsi Łapsze Niżne[2][3]
przysiółkiŁazy, Potoczek, Stawiska, Strzydzawek, Wigrąd, Za Czarną Górą, Zawoda
części wsiBecyrk, Kacwiński, Łapsze Średnie, Niżni Koniec, Wyżni Koniec, Zagonie

Historia

Wieś założona została na początku XIV wieku przez Kokosza Berzewiczego, który ok. 1314 roku przekazał ją polskiemu zakonowi bożogrobców z Miechowa. Ok. 1310 roku z fundacji Kokosza Berzewiczego powstał kościół pod wezwaniem św. Kwiryna. Konstrukcja kościoła jest typowo gotycka, natomiast wystrój wnętrza ma charakter późnobarokowy. Kościół posiada drewniany strop, na którym umieszczona polichromia przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. Duszpasterstwo w parafii prowadzą pijarzy. Do zabytków Łapsz Niżnych zaliczyć należy również XVIII-wieczną barokową kaplicę cmentarną pw. św. Rodziny oraz nieco późniejsze kaplice: św. Floriana i św. Antoniego. Do II wojny światowej na terenie miejscowości znajdował się dwór obronny rodziny Horwathów z przełomu XVI i XVII wieku.

Wieś do końca I wojny światowej znajdowała się na terenie Królestwa Węgierskiego i była zamieszkana przeważnie przez ludność narodowości słowackiej. W roku 1920 w wyniku decyzji Rady Ambasadorów, obradującej w Spa, wraz z innymi miejscowościami stała się częścią odrodzonego państwa Polskiego. W okresie 1939–1945 należała do marionetkowej Republiki Słowackiej, utworzonej przez III Rzeszę w 1939. Od r. 1945 znajduje się ponownie na terytorium Polski.

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łapsze Niżne, po jej zniesieniu w gromadzie Łapsze Wyżne. W 1973 r. reaktywowano gminę Łapsze Niżne. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Nazwa wsi ma pochodzenie węgierskie (po węgiersku lápos oznacza mokradło).

Kultura

We wsi jest używana gwara spiska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka[4]. Tradycyjnym ubiorem był strój spiski w odmianie kacwińskiej[5].

W Łapszach Niżnych urodzili się bł. ks. Józef Stanek oraz jego krewny i imiennik Józef Stanek, polski działacz niepodległościowy, żołnierz podziemia, kurier AK.

W Łapszach Niżnych znajduje się Szkoła Podstawowa im. bł. ks. Józefa Stanka. Działa także zespół regionalny "Spiszacy", oraz dziecięcy zespół regionalny "Mali Spiszacy".

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 687 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  3. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  4. ↑ Júlia Dudášová-Kriššáková, Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 20-24, ISBN 978-80-555-1714-8 (słow.).
  5. ↑ Sylwia Plucińska, Górale Spiscy | Strój i ubiór codzienny, etnozagroda.pl [dostęp 2021-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-20] (pol.).

Linki zewnętrzne

Gmina Łapsze Niżne
Wsie
Integralne
części wsi
  • Barbarowski
  • Becyrk
  • Brzeg
  • Ciptowski
  • Doliniarski
  • Dudasowski
  • Dziurówka
  • Fujerowski
  • Gielatowski
  • Gliniki
  • Górzański
  • Jadamowski
  • Jankowski
  • Jaz
  • Jędrusiakowski
  • Jordankowski
  • Kacwiński
  • Kamienne Pole
  • Kąt
  • Królowski
  • Krzysiowski
  • Łapsze Średnie
  • Łazy
  • Mazurkowski
  • Niżni Koniec (Kacwin)
  • Niżni Koniec (Łapsze Niżne)
  • Niżni Koniec (Niedzica)
  • Potoczek
  • Rówień
  • Sołtysi
  • Stawiska
  • Strzydzawek
  • Wigrąd
  • Wsiankowski
  • Wyżni Koniec (Kacwin)
  • Wyżni Koniec(Łapsze Niżne)
  • Wyżni Koniec (Niedzica)
  • Za Czarną Górą
  • Zagonie
  • Zamościański
  • Zawoda (Kacwin)
  • Zawoda (Łapsze Niżne)
  • Zawoda (Niedzica)
  • Ziębowski

Herb gminy Łapsze Niżne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Sołtysia Góra MS1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sołtysia Góra w Łapszach Niżnych