Łasica

Łasica
Mustela
Linnaeus, 1817[1]
Ilustracja
Przedstawiciel podrodziny – tchórz zwyczajny (Mustela putorius)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Rząd

drapieżne

Podrząd

psokształtne

Infrarząd

Arctoidea

Parvordo

łasicokształtne

Rodzina

łasicowate

Podrodzina

łasice

Rodzaj

łasica

Typ nomenklatoryczny

Mustela erminea Linnaeus, 1758

Rodzaje

22 gatunki (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Łasica[19] (Mustela) – rodzaj drapieżnego ssaka podrodziny łasic (Mustelinae) w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae), obejmująca najmniejsze ssaki w rzędzie drapieżnych (Carnivora).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej i Eurazji[20][21][22].

Charakterystyka

Długość ciała 11,4–56,2 cm, długość ogona 4,2–26 cm; masa ciała 25–2005 g; samce są większe i cięższe od samic[21].

Systematyka

Etymologia

  • Mustela (Mustella): łac. mustela „łasica”, od zdrobnienia mus, muris „mysz”[23].
  • Putorius: łac. putor „smród, fetor”; w aluzji do charakterystycznego odoru[24]. Gatunek typowy: Mustela putorius Linnaeus, 1758.
  • Arctogale: gr. αρκτoς „niedźwiedź”; γαλεη galeē lub γαλη galē „łasica”[25]. Gatunek typowy: Mustela erminea Linnaeus, 1758.
  • Ictis: gr. ικτις iktis, ικτιδις iktidis „łasica”[26]. Gatunek typowy: Mustela vulgaris Griffith, 1827 (= Mustela erminea Linnaeus, 1758).
  • Foetorius: łac. fetor „smród, odór”[27]. Gatunek typowy: Mustela putorius Linnaeus, 1758.
  • Gale: gr. γαλεη galeē lub γαλη galē „łasica”[28]. Gatunek typowy: Mustela vulgaris[b] Erxleben, 1777.
  • Lutreola: łac. lutra „wydra”; łac. przyrostek zdrabniający -ola[29]. Gatunek typowy: Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
  • Vison: isl. vison „rodzaj łasicy lub kuny”, od duń. i szw. vissen „zeschnięty”[30][31]. Gatunek typowy: Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
  • Gymnopus: gr. γυμνος gumnos „goły, nagi”; πους pous, ποδος podos „stopa”[32]. Gatunek typowy: Mustela leucocephalus J.E. Gray, 1865 (= Mustela nudipes Desmarest, 1822); młodszy homonim Gymnopus Brookes, 1828 (Aves).
  • Hydromustela: gr. ὑδρο- hudro- „wodny-”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; rodzaj Mustela Linnaeus, 1758[33]. Gatunek typowy: Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
  • Mustelina: łac. mustelinus „jak łasica, łasicowaty”, od mustela „łasica”[34]. Gatunek typowy: Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
  • Cynomyonax: rodzaj Cynomys Rafinesque, 1817 (nieświszczuk); αναξ anax, ανακτος anaktos „władca”[35]. Gatunek typowy: Putorius nigripes Audubon & Bachman, 1851.
  • Eumustela: gr. ευ eu „dobry, typowy”[36]; rodzaj Mustela Linnaeus, 1758. Gatunek typowy: nie podany, Acloque wymienił dwa gatunki Mustela vulgaris[b] Erxleben, 1777 oraz Mustela erminea Linnaeus, 1758.
  • Mammustelaus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[37].
  • Kolonokus: ros. колонóк kolonók „łasica syberyjska”[15]. Gatunek typowy: Mustela sibirica Pallas, 1773.
  • Plesiogale: gr. πλησιος plēsios „w pobliżu, niedaleko”, od πελας pelas „blisko”, od πελαζω pelazō „zbliżyć się”[38]; γαλεη galeē lub γαλη galē „łasica”[39]. Nazwa zastępcza dla Gymnopus J.E. Gray, 1865; młodszy homonim Plesiogale Pomel, 1847 (Mustelidae).
  • Pocockictis: Reginald Innes Pocock (1863–1947), brytyjski zoolog (arachnolog i teriolog); ικτις iktis, ικτιδις iktidis „łasica”[17]. Nowa nazwa dla Gymnopus J.E. Gray, 1865 i Plesiogale Pocock, 1921.
  • Cryptomustela: gr. κρυπτος kruptos „ukryty”; rodzaj Mustela Linnaeus, 1758[18]. Gatunek typowy: Mustela strigidorsa J.E. Gray, 1853.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[20][40][41][19]:

Pozycja taksonomiczna opisywanej pod nazwami Mustela furo, Mustela putorius furo i Mustela putorius f. furo udomowionej fretki domowej nie została ostatecznie ustalona. Tradycyjnie uważano, że pochodzi od tchórza zwyczajnego (M. putorius), jednak badania genetyczne wskazują na bliższe pokrewieństwo z tchórzem stepowym (M. eversmanii). Ci trzej przedstawiciele rodzaju Mustela mogą się ze sobą krzyżować dając płodne potomstwo.

Opisano również kilka gatunków wymarłych[42][43][44][45][46][47]:

  • Mustela kuzuuensis (Shikama, 1949)
  • Mustela palermineus (Petényi, 1864)
  • Mustela pliocaenica Stach, 1959
  • Mustela plioerminea Stach, 1959
  • Mustela praenivalis Kormos, 1934
  • Mustela stromeri Kormos, 1934

Uwagi

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Mustela Linnaeus, 1758.
  2. ↑ a b Podgatunek M. nivalis.

Przypisy

  1. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 45. (łac.).
  2. ↑ G.A. Scopoli: Introductio ad historiam naturalem sistens genera lapidum, plantarum, et animalium: hactenus detecta, caracteribus essentialibus donata, in tribus divisa, subinde ad leges naturae. Pragae: Apud Wolfgangum Gerle, 1777, s. 491, 498. (łac.).
  3. ↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation: pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 147. (fr.).
  4. ↑ Kaup 1829 ↓, s. 30.
  5. ↑ Kaup 1829 ↓, s. 40.
  6. ↑ A. Keyserling & J.H. Blasius: Die wirbelthiere Europa’s. Braunschweig: F. Vieweg und sohn, 1840, s. xx, 68. (niem.).
  7. ↑ Wagner 1841 ↓, s. 234.
  8. ↑ Wagner 1841 ↓, s. 239.
  9. ↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xx, 64. (ang.).
  10. ↑ J.E. Gray. Revision of the genera and species of Mustelidae contained in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 118, 1864. (ang.). 
  11. ↑ a b M.N. Bogdanov. „Trudy Obshchestva Estestvoispytatelei pri Imperatorskom Kazanskom Universitete”. 1, s. 167, 1871. (ros.). 
  12. ↑ E. Coues: Fur-bearing animals: a monograph of North American Mustelidae, in which an account of the wolverene, the martens or sables, the ermine, the mink and various other kinds of weasels, several species of skunks, the badger, the land and sea otters, and numerous exotic allies of these animals, is contributed to the history of North American mammals. Washington: Govt. Print. Off., 1877, s. 99, seria: Miscellaneous publications (Geological Survey of the Territories (U.S.)), nr 8. (ang.).
  13. ↑ A.N.Ch. Acloque: Faune de France: contenant la description des espèces indigènes disposées en tableaux analytiques; et illustrée de figures représentant les types caractéristiques des genres. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 19 rue Hautefeuille, près du boulevard Saint-Germain, 1900, s. 62. (fr.).
  14. ↑ A. L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 26. (hiszp.).
  15. ↑ a b К.А. Сатунинъ. Къ систематикѣ сем. Mustelidae. „Извѣстія Кавказскаго Музея”. 5, s. 264, 1911. (ros.). 
  16. ↑ R.I. Pocock. On the External Characters and Classification of the Mustelidae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1921, s. 805, 1921. (ang.). 
  17. ↑ a b M. Kretzoi. New names for mammals. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 40, s. 285, 1947. (ang.). 
  18. ↑ a b A.V. Abramov. A taxonomic review of the genus Mustela (Mammalia, Carnivora). „Zoosystematica Rossica”. 8 (2), s. 362, 2000. (ang.). 
  19. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 159–161. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  20. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 456–458. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  21. ↑ a b S. Larivière & A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 649–655. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  22. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mustela. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-24].
  23. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 436.
  24. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 599.
  25. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 118.
  26. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 348.
  27. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 285.
  28. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 287.
  29. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 387.
  30. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 707.
  31. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 252.
  32. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 303.
  33. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 335.
  34. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 436.
  35. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 212.
  36. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 86.
  37. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
  38. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 178.
  39. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 94.
  40. ↑ ASM Mammal Diversity Database (v1.9, wydany 1 kwietnia 2022). The American Society of Mammalogists. [dostęp 2022-05-11]. (ang.).
  41. ↑ J.P. Colella, L.M. Frederick, S.L. Talbot & J.A. Cook. Extrinsically reinforced hybrid speciation within Holarctic ermine (Mustela spp.) produces an insular endemic. „Diversity and Distributions”. 27 (4), s. 747–762, 2021. DOI: 10.1111/ddi.13234. (ang.). 
  42. ↑ T. Shikama. The Kuzuü ossuaries. Geological and palaeontological studies of the limestone fissure deposits, in Kuzuü, Totigi Prefecture. „Science Reports of the Tohoku Imperial University”. 23, s. 158, 1949. (ang.). 
  43. ↑ S.J. Petényi: A beremendi mészkőbánya természetrajz- és őslénytanilag Petényi Salamon által leírva. W: F. Kubinyi (red.): Petényi S. János hátrahagyott munkái. Pest: Magyar Tudományos Akadémia, 1864, s. 49–50. (węg.).
  44. ↑ Stach 1959 ↓, s. 102.
  45. ↑ Stach 1959 ↓, s. 107.
  46. ↑ Kormos 1934 ↓, s. 154.
  47. ↑ Kormos 1934 ↓, s. 148.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Mustela putorius 01-cropped.jpg
Autor:

Peter Trimming

, Licencja: CC BY 2.0
At the British Wildlife Centre, Newchapel, Surrey, the female polecat is seen in her enclosure.