Ławica ryb
Ławica ryb – tymczasowa grupa ryb pływających razem w celu zapewnienia sobie pokarmu i większego bezpieczeństwa.
Ławice są tworzone przez ryby z około połowy wszystkich znanych gatunków, w różnych stadiach ich rozwoju, począwszy od stadium larwalnego, przez tymczasowe grupy młodych lub dorosłych osobników cechujące się słabą organizacją – w języku angielskim określane jako shoals – do wysoce zorganizowanych, stałych grup (ang. schools)[1].
Ławica może składać się z kilku osobników, częściej spotykane są ławice kilkuset do kilku tysięcy, a nawet do miliona osobników. Pływają w ciasnych skupiskach zataczając kręgi lub gwałtownie zmieniając kierunek. Tworzone są zwykle przez przedstawicieli tego samego gatunku, chociaż spotykane są ławice tworzone przez przedstawicieli kilku różnych gatunków, np. ławice tuńczyków z rodzajów Katsuwonus i Thunnus. Tworzenie ławic jest jedną z form strategii pokarmowych – zwiększa skuteczność wykorzystania pokarmu dostępnego w zajmowanym akwenie. Jednocześnie jest formą strategii obronnej – zwiększa szanse przetrwania poszczególnych osobników. Ławice tworzą głównie gatunki ryb o małych rozmiarach, dużych zdolnościach rozrodczych i szybkim tempie przyrostu masy, u których nadprodukcja potomstwa ma skompensować straty wynikające z drapieżnictwa.
Najgroźniejszy dla małych, pelagicznych ryb ławicowych jest jednoczesny, zmasowany atak różnych gatunków drapieżników uderzających z kilku stron, np. ryby przydenne atakujące ławicę od spodu wyganiają ją do wód przypowierzchniowych, gdzie dostaje się w zasięg ptaków nurkujących, a na płyciznach również ryb przybrzeżnych i zwierząt lądowych.
Badania nad relacjami zachodzącymi pomiędzy osobnikami tworzącymi ławice rozpoczęto po ukazaniu się artykułu Alberta E. Parr (1927), sugerującego istnienie złożonych mechanizmów tworzenia ławic – w płaszczyźnie fizjologicznej i ewolucyjnej. Radakow określił ławicę ryb jako grupę osobników aktywnie podtrzymujących wzajemny kontakt i przejawiających lub mogących w każdej chwili przejawiać zorganizowane czynności, z reguły przynoszące korzyść wszystkim członkom grupy.
Ławica nie ma stałych liderów. Prowadzenie przejmują osobnicy znajdujący się na czele ławicy po dokonaniu zmiany kierunku. Porządek tworzonej formacji zachowywany jest w oparciu o relacje pomiędzy bezpośrednimi sąsiadami a te tworzone są głównie przez bodźce docierające do układu linii bocznej, wzroku[2] i słuchu[3].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Gautrais et al. Key behavioural factors in a self-organised fish school model. „Annales Zoologici Fennici”. 45, s. 415–428, 2008 (ang.).
- ↑ Brian L. Partridge, Tony J. Pitcher. The sensory basis of fish schools: Relative roles of lateral line and vision. „Journal of Comparative Physiology A: Neuroethology, Sensory, Neural, and Behavioral Physiology”. 135 (4), s. 315-325, 1980. DOI: 10.1007/BF00657647 (ang.).
- ↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 90. ISBN 978-83-01-15140-9.
Bibliografia
- Edward Osborne Wilson: Socjobiologia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c., 2001. ISBN 83-7150-682-1.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
Media użyte na tej stronie
Autor: Brocken Inaglory, Licencja: CC BY-SA 3.0
School of Goldband Fusilier, Pterocaesio chrysozona. The picture was taken in Papua New Guinea.
(c) Kils, CC-BY-SA-3.0
Juvenile herring hunt for the very alert and evasive copepods in schools: The copepods can sense with their antennae the pressure-wave of the approaching herring and react with a fast escape jump. The length of the jump is quite consistent. The fish arrange in a grid of this characteristic jumplength. The copepods can dart about 80 times before they tire out. It takes 60 milliseconds to spread out the antennae again, and this timeslot is utilized by the herring to finally snap a copepod. A single juvenile herring would never be able to catch a large copepod ("Synchropredation" - results from in situ videos taken from the ATOLL laboratory).]]