Łobżenica

Łobżenica
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Widok z wieży ciśnień (2015)
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	pilski
Gmina	Łobżenica
Data założenia	przed 1398
Prawa miejskie	przed 1438
Burmistrz	Piotr Łosoś
Powierzchnia	3,25 km²
Wysokość	100 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 2977; 916,0 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 67
Kod pocztowy	89-310
Tablice rejestracyjne	PP
	Położenie na mapie gminy Łobżenica Łobżenica
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Łobżenica
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Łobżenica
	Położenie na mapie powiatu pilskiego Łobżenica
	53°15′44,97″N 17°15′20,45″E/53,262492 17,255681
TERC (TERYT)	3019044
SIMC	0966984
	Urząd miejskiul. Sikorskiego 7; 89-310 Łobżenica
	Strona internetowa

Łobżenica (niem. Lobsens) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie pilskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łobżenica. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. pilskiego.

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 3090 mieszkańców^[2].

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1314 roku położone było w XVI wieku w województwie kaliskim^[3].

Położenie

Łobżenica leży 12 km na północ od Wyrzyska, w Krajnie, na Pojezierzu Krajeńskim, nad rzeką Łobzonką. Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 242 Wyrzysk-Więcbork oraz odbudowywana linia kolei wąskotorowej Białośliwie-Witosław ze stacją kolejową.

Historia

Widok miasta znad rz. Łobżanki (1974)

Nieopodal Łobżenicy, czasów głęboko pogańskich, sięga swym rodowodem rytualny krąg będący ośrodkiem kultu Swarożyca. Znajdował się on w dębowym gaju (zwanym wówczas „Gajem na górce”, lub prosto: „Górką”) będącym częścią wielkiej Puszczy Krajeńskiej. Tradycja określa istnienie osady już w XII wieku, chociaż pierwsza wzmianka historyczna o Łobżenicy pochodzi z 1398 roku. Przed 1438 rokiem otrzymała prawa miejskie, była miastem prywatnym. W latach 1431 i 1457 Krzyżacy zniszczyli Łobżenicę. Dzięki rozwojowi handlu miasto bogaciło się i rozbudowywało, tak że w XVI wieku stało się największym miastem Krajny. Z 1507 roku pochodzi pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Łobżenicy^[4]. W 1606 roku osiedlili się w Łobżenicy kupcy szkoccy, którzy utworzyli tzw. Nowe Miasto, zwane wówczas Małym Gdańskiem. W latach 1612-1630 istniała w Łobżenicy prywatna mennica, w której bito drobne monety miedziane tzw. Denary Krotoskich, oznaczone herbem Bróg. Później bito w Łobżenicy monety nielegalne, tzw. kwartniki łobżenickie. Pamiątką po mennicy są nazwy ulic w południowej części miasta: Złota, Srebrna, Mennicza. W połowie XVII wieku miasto nabyli Grudzińscy, zwolennicy reformacji, którzy stworzyli w Łobżenicy silny ośrodek protestancki. Ludność trudniła się rolnictwem i sukiennictwem. 6 maja 1768 r. pożar strawił łącznie 15 budynków w mieście. W XIX wieku, wraz z upadkiem sukiennictwa i pobudowaniem linii kolejowych omijających Łobżenicę, dalszy rozwój miasta uległ zahamowaniu. Po zakończeniu I wojny światowej Łobżenica znalazła się w granicach odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej. 1 września 1939 początek okupacji niemieckiej. Jesienią 1939 miejscowi Niemcy skupieni w tzw. Selbstschutzu zamordowali ok. 200 mieszkańców Łobżenicy i sąsiednich miejscowości^[5]. Miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną w dniu 27 stycznia 1945.

Gospodarka

Łobżenica jest zapleczem usługowym dla rolniczej okolicy. Znajduje się tu między innymi Chemiczno-Farmaceutyczna Spółdzielnia Pracy „Filofarm”, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łobżenicy oraz kilka mniejszych podmiotów gospodarczych.

Kultura i edukacja

Izba Muzealna gromadząca zbiory dotyczące dziejów miasta, sztuki ludowej oraz martyrologii w czasie II wojny światowej
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Tadeusza Kościuszki

Sport

W mieście, od 1946 roku, działa klub piłki nożnej Pogoń Łobżenica, który w swoim najlepszym okresie grał w IV lidze. W sezonie 2018/19 Pogoń występowała w lidze międzyokręgowej.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Łobżenicy w 2014 roku^[1].

Zabytki

Poewangelicki Kościół pw. św. Szczepana

układ przestrzenny Starego Miasta z rynkiem (obecnie pl. Wolności)
układ przestrzenny Nowego Miasta z rynkiem (obecnie pl. Zwycięstwa)
kościół parafialny Świętej Trójcy z przełomu XV i XVI wieku, gruntownie odbudowany w 1662 roku po spaleniu przez Szwedów, przebudowany w XVIII wieku oraz w latach 1931-1932; zachował kilka elementów architektury późnogotyckiej i barokowej, m.in. gotyckie przypory; wyposażenie wnętrza w części barokowe z XVII wieku:
- ołtarz główny z 1668 roku
- cztery ołtarze boczne z końca XVII wieku
- ambona z XIX wieku
- obrazy i rzeźby z XVII wieku
- płyta nagrobna z 1595 roku mieszczan łobżenickich Jana i Jadwigi Jagaczyków
klasycystyczna plebania z końca XVIII wieku
eklektyczny kościół poewangelicki św. Szczepana z lat 1910-1911, nakryty pozornym sklepieniem kolebkowym; we wnętrzu:
- na ścianach i sklepieniu polichromia neobarokowa z okresu budowy
- ołtarz główny i ambona rokokowe z 1776 roku
dawny zajazd, szachulcowy, z końca XVIII wieku, obecnie odbudowywany
wieża ciśnień z początku XX wieku
zabudowania młyna wodnego
kilka domów z XVIII i XIX wieku, m.in. szachulcowych:
- szachulcowy dom przy pl. Wolności 5 z 2. połowy XVIII wieku, z ozdobnymi drzwiami
- dom przy pl. Wolności 10 z 1. połowy XIX wieku
- dom przy ul. 1 Maja 1 z przełomu XVIII i XIX wieku
- szachulcowy dom przy ul. 1 Maja 10 z przełomu XVIII i XIX wieku
pomniki i miejsca pamięci:
- pomnik uczestników walk o wolność z lat sześćdziesiątych XX wieku
- na cmentarzu pomnik i zbiorowa mogiła ofiar hitleryzmu, groby dwóch poległych powstańców wielkopolskich oraz groby żołnierzy Armii Czerwonej

Zdjęcia

Wieża ciśnień i gazownia w roku 2010
Wyremontowana wieża ciśnień i gazownia
Widok z placu wolności na ulicę 1go Maja
Widok na ul. Wyrzyską wraz z wieżą ciśnień i posterunkiem policji

Zobacz też

Cmentarz żydowski w Łobżenicy
Dekanat Łobżenica
Superintendentura Łobżenica Ewangelickiego Kościoła Unijnego
Mennica w Łobżenicy

Przypisy

↑ ^a ^b Łobżenica w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010-06, s. 105. ISSN 1734-6118. [dostęp 2010-07-16].
↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 179.
↑ Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.
↑ Maria Wardzyńska: Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2009. ISBN 978-83-7629-063-8.

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona miasta
Łobżenica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 672 .
Łobżenica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 267 .

[populacja2016-1] Łobżenica w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010-06, s. 105. ISSN 1734-6118. [dostęp 2010-07-16].

[3] Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 179.

[4] Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.

[5] Maria Wardzyńska: Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2009. ISBN 978-83-7629-063-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Poznań
Miasta powiatowe	Chodzież Czarnków Gniezno Gostyń Grodzisk Wielkopolski Jarocin Kępno Koło Kościan Krotoszyn Międzychód Nowy Tomyśl Oborniki Ostrów Wielkopolski Ostrzeszów Piła Pleszew Rawicz Słupca Szamotuły Śrem Środa Wielkopolska Turek Wągrowiec Wolsztyn Września Złotów
Miasta gminne	Bojanowo Borek Wielkopolski Budzyń Buk Chocz Czempiń Czerniejewo Dąbie Dobra Dobrzyca Dolsk Golina Gołańcz Grabów nad Prosną Jaraczewo Jastrowie Jutrosin Kaczory Kleczew Kłecko Kłodawa Kobylin Kostrzyn Koźmin Wielkopolski Koźminek Kórnik Krajenka Krobia Krzywiń Krzyż Wielkopolski Książ Wielkopolski Luboń Lwówek Łobżenica Margonin Miejska Górka Miłosław Mikstat Mosina Murowana Goślina Nekla Nowe Skalmierzyce Obrzycko Odolanów Okonek Opalenica Opatówek Osieczna Ostroróg Pniewy Pobiedziska Pogorzela Poniec Przedecz Puszczykowo Pyzdry Rakoniewice Raszków Rogoźno Rydzyna Rychwał Sieraków Skoki Sompolno Stawiszyn Stęszew Sulmierzyce Swarzędz Szamocin Ślesin Śmigiel Trzcianka Trzemeszno Tuliszków Ujście Wieleń Wielichowo Witkowo Wronki Wyrzysk Wysoka Zagórów Zbąszyń Zduny Żerków

Miasta	Łobżenica
Wsie	Chlebno Dębno Dziegciarnia Dźwierszno Małe Dźwierszno Wielkie Fanianowo Izdebki Kościerzyn Mały Kruszki Kunowo Liszkowo Luchowo Piesno Rataje Szczerbin Topola Trzeboń Walentynowo Wiktorówko Witrogoszcz Witrogoszcz-Kolonia Witrogoszcz-Osada
Osady	Biegodzin Dziunin Ferdynandowo Józefinowo Łobżonka Młynowo Nowina
Osady leśne	Lipki Łobżonka Młynowo Piesno Stebionek Zdroje
Integralne części wsi	Górka Klasztorna Klasztorna Osada Puszczka Zawada

Miasta	Kaczory Łobżenica Piła Ujście Wyrzysk Wysoka
Gminy miejskie	Piła
Gminy miejsko-wiejskie	Kaczory Łobżenica Ujście Wyrzysk Wysoka
Gminy wiejskie	Białośliwie Miasteczko Krajeńskie Szydłowo

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919-38) woj. pomorskie (II RP) (1938-39) woj. pomorskie (PRL) (1945-50) woj. bydgoskie (1950-75)
Miasta (1919-75)	Łobżenica Miasteczko Krajeńskie (Kraińskie) (do 1972) Mrocza Nakło (nad Notecią) Wyrzysk Wysoka
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Białośliwie (1934–40, 1945–54 i 1973–75) Łobżenica (1934–54 i 1973–75) Miasteczko Krajeńskie (Kraińskie) (1940–54) Mrocza (1934–54 i 1973–75) Nakło (nad Notecią) (1934–54 i 1973–75) Wąwelno (1940–45) Sadki (1934–54 i 1973–75) Wyrzysk (1934–54 i 1973–75) Wysoka (1934–54 i 1973–75)
Gromady (1954-72)	Białośliwie (1954-72) Czajcze (1954-61) Dębowo (1954-59) Dźwierszno Małe (1954-72) Dźwierszno Wielkie (1954-57) Falmierowo (1954-72) Grabówno (1954-57) Karnowo (1954-57) Karnówko (1954-57) Kaźmierzewo (1954-57) Kosztowo (1954-59) Krostkowo (1954-57) Liszkowo (1954-61) Luchowo (1954-72) Miasteczko Krajeńskie (Kraińskie) (1954-72) Mrocza (1954-72) Nakło nad Notecią (1958-72) Osiek nad Notecią (1954-72) Paterek (1954-61) Pobórka Wielka (1954-61) Radzicz (1954-68) Ruda (1954-59) Rudna (1954-61) Sadki (1954-72) Samostrzel (1954-61) Śmielin (1954-57) Wąwelno (1954-61 →) Wiktorówko (1954-61) Witosław (1958-72) Wyrzysk (1959-68) Wysoka (1954-72)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne