Łodzianin (gazeta)

Łodzianin
Ilustracja
Strona tytułowa gazety „Łodzianin”, nr 1 z 1919 r.
Państwo

 II Rzeczpospolita

Adres

Łódź

Tematyka

informacyjna

Język

polski

Pierwszy numer

1900

Ostatni numer

1939

OCLC

1036646689

Łodzianin – gazeta; organ prasowy Polskiej Partii Socjalistycznej, wychodzący od października 1900 r. jako wydawnictwo konspiracyjne[1]. W II Rzeczypospolitej ukazywał się jako dziennik do wybuchu II wojny światowej.

Pierwszy konspiracyjny numer „Łodzianina” ukazał się w październiku 1900 r. Początkowo drukowany w drukarni londyńskiej PPS, od trzeciego numeru przeniesiono druk do Warszawy.

Gazeta wychodziła nieregularnie do czasu wybuchu rewolucji 1905 roku. Do 1906 roku ukazało się 28 numerów, ale zapotrzebowanie na nią wzrosło w wyniku wydarzeń rewolucyjnych i w samym 1906 r. opublikowano 16 numerów.

Od czerwca 1905 r. druk „Łodzianina” odbywał się w Łodzi, w nielegalnej drukarni PPS obsługiwanej przez Zofię i Antoniego Burkotów.

Gazeta była redagowana m.in. przez Aleksego Rżewskiego, pierwszego prezydenta Łodzi w II RP, oraz Tomasza Arciszewskiego, Premiera RP na uchodźstwie w latach 1944–1947 – obaj należeli do Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej[2].

Po rozłamie w PPS w 1906 r., dwa odłamy partii PPS-Lewica i PPS-Frakcja Rewolucyjna wydawały gazetę pod tym samym tytułem w latach 1907–1908. Od 1908 r. „Łodzianin” stał się wyłącznym organem prasowym PPS-FR[1]. Gazeta ukazywała się także podczas I wojny światowej, od marca 1915 z podtytułem: „organ Okręgu Łódzkiego Polskiej Partyi Socyalistycznej”[3].

Z gazetą współpracowali m.in. Aleksander Napiórkowski – poseł na Sejm Ustawodawczy (1919–1922) i uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, Antoni Purtal – członek zarządu miasta i wiceprezydent Łodzi, Aleksy Rżewski, Tadeusz Waryński – syn Ludwika Waryńskiego, wiceprezydent Łodzi, poseł na Sejm III kadencji w II RP oraz Stanisław Więckowski – działacz społeczny i niepodległościowy, lekarz Wojska Polskiego.

Przypisy

  1. a b Wiesława Kaszubina, Notatki o prasie łódzkiej, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, 7/1, 1968, s. 180.
  2. Łodzianin: Organ Okręgu Łódzkiego Polskiej Partji Socjalistycznej. Łódź 1919, nr 1.
  3. wg Katalogu Biblioteki Narodowej

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Strona tytułowa gazety "Łodzianin", nr 1 z 1919 r..jpg
Strona tytułowa gazety "Łodzianin", nr 1 z 1919 r.