Łoje-Awissa

Łoje-Awissa

wieś
Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Jadwigi w Łojach
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	grajewski
Gmina	Radziłów
Liczba ludności (2011)	159[1][2]
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	19-213[3]
Tablice rejestracyjne	BGR
SIMC	0404542[4]
Położenie na mapie gminy Radziłów Łoje-Awissa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Łoje-Awissa
Położenie na mapie województwa podlaskiego Łoje-Awissa
Położenie na mapie powiatu grajewskiego Łoje-Awissa
53°22′28″N 22°27′02″E/53,374444 22,450556

Łoje-Awissa – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Radziłów^[4][5].

W miejscowości znajduje się kościół, który jest siedzibą parafii św. Jadwigi. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Jedwabne.

Położenie

Wieś Łoje-Awissa leży nad rzeką Wissa, na wschodnich obrzeżach Wysoczyzny Kolneńskiej. Od południowego wschodu otacza ją otulina Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Łoje-Awissa położone są około 5 km na południe od Radziłowa, przez który przebiega droga wojewódzka nr 668, łącząca Piątnicę Poduchowną z Osowcem-Twierdzą.

Historia

W 1439 r. książę Władysław przebywając w Wiźnie, nadał 30 włók ziemi nad rzeką Wissą i Gręską Krystynowi zwanemu Łoj z Głażewa. (Cristinum dictum Łoy de Gloszewo 30 mansos super fluviss Wissa, Grąska et Barwik alias Smugulowstok)^[6]. Potomkowie Krystyna Łoja przyjęli nazwisko Łojewski, herbu Jezierza. Jednak w następnych już latach pieczętowali się herbem Junosza.

Na nadanej ziemi zostały założone dwie wsie: Łoje nad Wissą i Łoje Gręzka. Notowane są one w XVI wieku.^[7] Pomiędzy nimi powstała osada o nazwie Łoje Kowalewo, która aktualnie już nie istnieje^[8].

Zarówno Łoje Awissa jak i Łoje Gręzka stanowiły zaścianki szlacheckie zamieszkane głównie przez Łojewskich. Andrzej, który był sędzią grodzkim i podstarościm grodzkim wiskim w połowie XVII wieku oraz Samuel Łojewski – notowany w 1666 r. jako rotmistrz królewski^[9].

W XVIII wieku ród ten nie zajmował już żadnych funkcji publicznych, ani wojskowych. Łojewscy nadal mieszkali w tych zaściankach, co notuje Regestr Diecezjów z 1784 r. Oprócz nich wieś Łoje Awissa dziedziczyli: Borawski, Dąbrowski, Filichowski, Rakowski i Śleszczyński. Najwięcej było jednak Łojewskich, wymienia się ich w liczbie mnogiej. Jeszcze większą grupę stanowili we wsi Łoje Gręzko, prócz nich notowano też Chylińskiego^[10].

Już wtedy Łoje Awissa były dużo większą wsią od Gręzków. W 1827 w tej pierwszej było 17 domów i 101 mieszkańców, w drugiej 8 domów i 49 mieszkańców^[11].

W końcu XIX wieku nazwę (Łoje Awissa) zapisywano jak współcześnie i nazywano „wioską szlachecką”. Należała do gminy Kubry i parafii Przytuły^[12].

W 1921 w Łojach Gręzka notowano zaledwie 5 domów i 22 mieszkańców, natomiast w drugiej wsi Łoje 45 domów i 277 mieszkańców, w tym 7 ewangelików^[13].

W 1922 rozpoczęła w tej wsi działalność jednoklasowa szkoła powszechna. W pierwszym roku uczyło się w niej 68 dzieci. Najwięcej uczniów było w 1930, kiedy odnotowano ich około 100. W tym czasie zyskała ona status szkoły dwuklasowej. Pierwszą nauczycielką była Marianna Łojewska, później uczyli: Janina Hartlibówna, Kazimierz Nowosad, Olga Piasecka, Jan Zarański, Ludwik Kozioł i Józefa Zarańska^[14].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 gmina znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład Landkreis Lomscha, Bezirk Bialystok III Rzeszy^[15].

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łoje-Awissa w powiecie łomżyńskim^[16]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Łoje 1(3) Ł. Awissa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 685 .