Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie

ŁTW Łomża

Pełna nazwa	Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
Data założenia	31 lipca 1901
Państwo	Polska
Siedziba	Łomża
Adres	Plac Kościuszki 20[1] oraz przystań nad Narwią
Sekcje
wioślarstwo kajakarstwo żeglarstwo

Klubowe barwy wioseł^[2]

Zewnętrzna strona pióra

Odznaka z herbem ŁTW sprzed 1919

Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie – wioślarski, a później wielosekcyjny, klub sportowy istniejący (z przerwami) w latach 1901–1992 w Łomży. Członek założyciel Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich^[3].

Historia

Okres do końca I wojny

W 1891 założono w Łomży kąpielisko żydowskie oraz prywatne, polskie przedsiębiorstwo wynajmu łodzi spacerowych, zw. polskimi łazienkami^[4]. Sześć lat później odbyły się pierwsze regaty na tych jednostkach. We wrześniu 1898 próbowano utworzyć towarzystwo sportowe z dwiema sekcjami: kolarską i wioślarską, jednak rosyjskie władze administracyjne nie podjęły decyzji ws. zatwierdzenia projektu statutu^[5]. Rok później wyłoniła się komisja statutowa w celu utworzenia towarzystwa sportowego wyłącznie wioślarskiego^[6], która opracowała nowy tekst statutu. Władze zaborcze nie zaakceptowały również i tego projektu, jednak 20 lipca 1901 zasugerowały pomysłodawcom przyjęcie projektu własnego autorstwa^[7]. 31 lipca 1901 proponowany projekt statutu został wstępnie zaaprobowany przez łomżan chcących założyć towarzystwo^[8]. Ostateczne zatwierdzenie statutu nastąpiło 30 sierpnia 1901^[9], natomiast oficjalne rozpoczęcie działalności towarzystwa miało miejsce 26 stycznia 1902 w wyniku uchwały I zebrania ogólnego członków^[10].

ŁTW było organizacją zrzeszającą niemal wyłącznie ludność polską i polskość kultywującą. Oprócz wioślarstwa członkowie uprawiali, zgodnie ze statutem, gimnastykę, łyżwiarstwo i pływanie. Organizowało dla społeczności polskiej imprezy towarzyskie, bale oraz wianki i uroczyste otwarcia sezonu. Prowadziło też czytelnię polskich czasopism. Pierwsza przystań (pływająca) powstała przy brzegu Narwi w roku 1902, a po jej pożarze już w roku 1905 wybudowano przystań na lądzie stałym. Oprócz tego towarzystwo dysponowało całorocznym lokalem klubowym, przeznaczonym na zajęcia pozawioślarskie. W okresie tym aktywność sportowa ograniczała się głównie do regat na Narwi, choć już w 1902 łomżyńscy wioślarze uczestniczyli w jubileuszowych regatach w Warszawie zorganizowanych przez Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie^[11].

Pierwszym prezesem ŁTW był Aleksander Chrystowski^[12]. Liczba członków rosła stopniowo od 55 w 1901 do 135 w 1916. Członkami towarzystwa mogli być tylko mężczyźni, jednak – co było ewenementem wśród ówczesnych towarzystw wioślarskich – kobiety miały możliwość uczestnictwa w treningach i innych zajęciach ŁTW. Pierwszy udział pań w regatach wioślarskich miał miejsce już w 1905^[11].

Dwudziestolecie międzywojenne

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ŁTW było jednym z 13 członków-założycieli Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich. Nastąpił gwałtowny wzrost liczby członków towarzystwa – tym bardziej, że do członkostwa dopuszczono kobiety. W 1919 liczba ta wynosiła 212 członków, by w 1922 dojść do 335. Wyraźny spadek zainteresowania towarzystwem nastąpił dopiero w latach 30., gdy członków ŁTW było około 140^[11].

W okresie międzywojennym działalność ŁTW miała głównie charakter rekreacyjno-turystyczny, a popularne były wielodniowe wycieczki wioślarskie. Dlatego jedynie nieliczne łodzie towarzystwa stanowiły jednostki wyczynowe (pierwszą zakupiono dopiero w 1927). Towarzystwo organizowało jednak, od roku 1923, regaty w Łomży dla klubów zewnętrznych. W roku 1938 doszło do pożaru przystani ŁTW, która została odbudowana jeszcze w tym samym roku^[11].

Towarzystwo przerwało swoją działalność z powodu wybuchu II wojny światowej.

Działalność po II wojnie

Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie wznowiło działalność tuż po zakończeniu wojny, w roku 1946. Przedwojenni działacze, z lekarzem Witoldem Prusińskim na czele, zarejestrowali nowe stowarzyszenie pod tą samą co przed wojną nazwą. W roku 1950 komunistyczne władze nakazały klubowi przyłączyć się do zrzeszenia „Związkowiec” – jako sekcje wioślarska, kajakarska i żeglarska. Sekcje te w następnych latach wchodziły w skład kolejnych klubów wielosekcyjnych^[13]. W 1967 w pożarze spłonął budynek przystani i niemal cały sprzęt pływający. Do funkcji socjalnej służył odtąd drewniany barak naprzeciw przystani. Zawodnicy sami zdobywali środki na remont sprzętu i samodzielnie dokonywali napraw. Na początku lat 70. łomżyński klub wioślarski oraz kajakowy, działające kolejno w strukturach różnych organizacji, były jednymi z najsilniejszych klubów swych dyscyplin w województwie białostockim. W okresie tym sukcesów na arenie ogólnokrajowej jednak nie osiągały^[13].

W styczniu 1976, w związku z wojewódzkimi reformami sportu, reaktywowano Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie. W ramach ŁTW działały sekcja wioślarska i żeglarska, a później tez kajakarska. Środki na zakup nowoczesnego sprzętu towarzystwo otrzymało z funduszy państwowych. Towarzystwu nie zwrócono jednak przedwojennej przystani i musiało ono korzystać z niej jako dzierżawca. Wioślarze odnosili pewne sukcesu w krajowej rywalizacji młodszych kategorii wiekowych, jednak jedyną zawodniczką, która zdobyła (na jedynce, jako juniorka młodsza w 1991 roku) tytuł mistrza Polski, była późniejsza olimpijka, Elżbieta Kuncewicz. Sukcesy międzynarodowe osiągnęła już jednak w barwach Posnanii^[13].

W 1989 wioślarze i kajakarze przenieśli się do nowej przystani klubowej. Nowocześnie zaplanowany obiekt nie został jednak wykończony, co znacznie utrudniało funkcjonowanie obu sekcji. W związku z brakiem finansowania oraz kryzysem gospodarczym początku lat 90., w roku 1992 Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie zakończyło działalność^[14].

Wyniki sportowe wioślarzy

Osiągnięcia przedwojenne

Przed II wojną działalność ŁTW miało charakter głównie rekreacyjno-turystyczny. Członkowie towarzystwa uczestniczyli wprawdzie w regatach wioślarskich, jednak z wyjątkiem lat 1933-1934 były to jedynie regaty lokalne i wewnętrzne. W ogólnopolskiej rywalizacji sportowej PZTW, Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie sklasyfikowano zostało jedynie w latach 1933-1934, w których uzyskało następujące wyniki w klasyfikacji klubowej (dane według tabel punktacyjnych PZTW za poszczególne lata)^{[15][15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25]}:

• w 1933 – 24 miejsce na 42 kluby^[26],
• w 1934 – 40 miejsce na 41 klubów^[27].

Warto przy tym zauważyć, iż wiele istniejących wówczas klubów wioślarskich w rywalizacji tej nie uczestniczyło lub nie zdołało w danym roku zdobyć punktów.

Osiągnięcia powojenne

Po reaktywowaniu ŁTW w roku 1976 wioślarze zdobyli pięć medali mistrzostw Polski młodszych kategorii wiekowych (1 medal złoty, 1 medal srebrny i 3 medale brązowe). Największym sukcesem było jednak wychowanie przyszłej olimpijki z Sydney w 2000, Elżbiety Kuncewicz^[14].

Sekcja Kajakarska

Pierwsze kajaki w ŁTW pojawiły się w 1928, a w 1933 zorganizowano w Łomży pierwsze wyścigi kajakarskie. Przed II wojną sport ten miał jednak charakter uzupełniający w treningu wioślarskim^[28].

Po II wojnie kajakarstwo uprawiano przez cały czas funkcjonowania przystani nad Narwią – przed wcieleniem ŁTW w struktury sportu socjalistycznego, jak i w latach 50. I 60. Sekcja kajakarska miała charakter amatorski i dopiero otrzymanie w pod koniec lat 60. wyczynowych kajaków z klubu wodnego Ligi Obrony Kraju w Ełku stanowiło początek wyczynowego kajakarstwa w Łomży^[13].

Pierwsze sukcesy sekcji odnotowano na początku lat 80. Zatrudnienie trenera Józefa Olesia i zakup nowoczesnego sprzętu przyniosło, począwszy od 1981, medale mistrzostw Polski w młodszych kategoriach wiekowych (młodzików, juniorów młodszych i juniorów). Zawodniczki klubu reprezentowały też Polskę na imprezach międzynarodowych, w tym na mistrzostwach Europy juniorów. Kres sukcesów kajakarzy ŁTW przyniósł kryzys finansowy klubu i odejście w 1987 trenera Olesia^[29]. Łącznie w latach 80. kajakarze towarzystwa zdobyli 24 medale mistrzostw Polski – w tym 11 złotych^[14].

Galeria zdjęć

• 

  Wioślarki ŁTW ze sternikiem Wejmerem w 1910

• 

  Przystań towarzystwa przed I wojną

• 

  Wioślarki ŁTW w 1913

• 

  Przystań w dwudziestoleciu międzywojennym

• 

  Zawodniczki klubu w latach 20.

• 

  Zawodnicy przed przystanią w 1939

Najwybitniejsi zawodnicy

W historii ŁTW najwybitniejszymi zawodnikami byli:

Elżbieta Kuncewicz – wioślarka, wychowanka ŁTW. Po przejściu do Posnanii olimpijka i czwarta zawodniczka mistrzostw świata seniorów^[30]. Reprezentując ŁTW zdobyła^[13]:

• 1987 – Mistrzostwa Polski Młodzików – jedynka – brązowy medal,
• 1988 – Mistrzostwa Polski Młodzików – jedynka – srebrny medal,
• 1991 – Mistrzostwa Polski Juniorów – jedynka – złoty medal,

Małgorzata Cudnik – kajakarka, wychowanka klubu. Jej najlepsze wyniki^[29]:

• 1983 – Mistrzostwa Europy Juniorek – czwórka 500 m – VIII miejsce,
• wielokrotna mistrzyni Polski.

Elżbieta Walewska – kajakarka, wychowanka ŁTW. Jej najlepsze rezultaty^[29]:

• 1983 – Mistrzostwa Europy Juniorek – czwórka 1000 m – IX miejsce,
• wielokrotna mistrzyni Polski.

Bibliografia

• Ryszard Lucjan Kobendza, Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie 1901-1939, Komisja Historyczna : Polski Związek Towarzystw Wioślarskich, Warszawa, 1992
• Czesław Rybicki, Powstanie Łomżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego, Studia Łomżyńskie, T. 4, 1993, s.125-129, ISBN 83-01-11173-9

Zobacz też

Oznaczenia klubów wioślarskich początku XX wieku

Przypisy