Łucjan Kamieński

Łucjan Kamieński

Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1885 Gniezno
Data i miejsce śmierci	29 lipca 1964 Toruń
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pedagog
Odznaczenia

Łucjan Kamieński (ur. 7 stycznia 1885 w Gnieźnie, zm. 29 lipca 1964 w Toruniu) – polski muzykolog i kompozytor.

Życiorys

Syn Maksymiliana, urzędnika celnego i Anieli z Giersbergów. W 1903 ukończył gimnazjum klasyczne we Wrocławiu, równocześnie pobierał naukę muzyki u Maxa Filke’go oraz śpiewał w chórze katedralnym. Przez pewien czas przebywał w Seminarium Duchownym w Poznaniu^[1]. W latach 1903–1909 studiował w Hochschule für Musik w Berlinie u Maxa Brucha i Roberta Kahna (kompozycja) oraz na uniwersytecie muzykologię u Hermanna Kretzschmara i Johannesa Wolfa; w 1910 uzyskał stopień doktora. Już podczas studiów, działając w kołach robotniczych Berlina, wydał swoje pierwsze opus 60 Arbeitslieder. W latach 1909–1918 mieszkał w Królewcu, gdzie był redaktorem działu muzycznego „Königsberger Allgemeine Zeitung”. W 1919 był dyrygentem operetki objazdowej w Poznaniu, 1920 wicedyrektorem Akademii Muzycznej. Od 1922 profesor nadzwyczajny i kierownik katedry muzykologii Uniwersytetu Poznańskiego, od 1936 profesor zwyczajny, w latach 1938–1939 dziekan Wydziału Humanistycznego. W 1928 zorganizował i był prezesem Polskiego Towarzystwa Muzykologicznego, w 1930 założył przy katedrze muzykologii w Poznaniu pierwsze w Polsce archiwum fonograficzne; zgromadził nagrania z dwóch ekspedycji kaszubskich (1932, 1935), śląskiej (1937) oraz wędrówek po Wielkopolsce, Pomorzu, Kujawach, Pieninach. Archiwum (około 4 tysiące nagrań) zaginęło w czasie wojny, zachowały się jedynie transkrypcje opublikowane (1936) w tomie pieśni ludowych z Kaszub południowych. Do uczniów Kamieńskiego należeli Marek Kwiek, Zygmunt Latoszewski, Konrad Pałubicki, Jadwiga Sobieska i Marian Sobieski, Leon Witkowski. W 1939 aresztowany przez gestapo pod zarzutem działalności antyniemieckiej, został w końcu listopada zwolniony na skutek interwencji żony (niemieckiej śpiewaczki Lindy Harder, z którą ożenił się w 1913). Podczas okupacji niemieckiej pracował jako archiwista w Bibliotece im. Raczyńskich w Poznaniu. W 1941 wciągnięto go na volkslistę, za co we wrześniu 1946 sąd PRL skazał go na 3 lata więzienia i utratę mienia; już w październiku został ułaskawiony, a w 1960 sąd zarządził zatarcie skazania. W latach 1949–1957 był nauczycielem Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Toruniu. Odsunięty od instytucji akademickich, pozbawiony możliwości badań zespołowych, próbował pracować samotnie (w latach 50. nagrał 150 płyt miękkich na Kaszubach), w końcu jednak zwrócił się ku kompozycji. Dorobek kompozytorski Kamieńskiego sprzed 1939 w większości zaginął (m.in. cała twórczość symfoniczna, utwory sceniczne).

Zmarł 28 lipca 1964 w Toruniu. Pochowany na Cmentarzu św. Jerzego.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)^[2]
• Srebrny Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)^[3]
• Krzyż Oficerski Orderu Białego Lwa (Czechosłowacja, 1930)

Kompozycje (wybór)

• 60 Arbeitslieder na głos i fortepian do słów własnych
• Thamar, dramat muzyczny
• Pieśni ludowe polskie na głos i fortepian op. 20
• Sonata d-moll na skrzypce i fortepian op. 18
• Fantaisie sur des Noëls Polonais (Kolędy Polskie) pour piano seul op. 17
• Kołem, oj kołem..., pieśń na głos z fortepianem do słów Lucjana Rydla
• Choćbym nie chciał, pieśń na głos z fortepianem do słów Lucjana Rydla
• Pieśń o morzu naszym na głos z fortepianem
• Pobudka na 4-głosowy chór męski i orkiestrę dętą
• Kurdesze studenckie na głos z fortepianem do słów własnych
• 5 Pieśni wielkopostnych na chór męski a cappella
• Kaszebście nuti (Pieśni kaszubskie), 13 pieśni na głos z fortepianem
• Damy i huzary, opera komiczna do libretta kompozytora według Aleksandra Fredry
• Rola wielkopolska, pieśń ludowa na chór męski a cappella

Przypisy

Bibliografia

• Ludwik Bielawski: Kamieński Łucjan. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. 5: klł część biograficzna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 18. ISBN 978-83-224-3303-4. OCLC 164821167. (pol.)
• Biografia