Łukasz Nagórski

Łukasz Nagórski

Herb Leszczyc
wojski łęczycki, podkomorzy łęczycki, starosta garwoliński, koniuszy królewien Jagiellonek, marszałek dworu królewny Anny Jagiellonki
Data śmierci	1571
Ojciec	Wojciech
Matka	Anna Parzęczewska
Dzieci	Stanisław
Rodzeństwo	Stanisław, Walenty, Barbara Wężyk, Agnieszka Obidowska

Łukasz Nagórski herbu Leszczyc (zm. w 1571) – podkomorzy łęczycki w latach 1564-1571, wojski łęczycki w latach 1547-1561^[1], starosta garwoliński, koniuszy królewien Jagiellonek, marszałek dworu królewny Anny Jagiellonki, dziedzic Parzęczewa, właściciel wsi Lubino.

Życiorys

Renesansowy nagrobek Łukasza Nagórskiego i jego syna Stanisława ufundowany przez Barbarę z Mniszchów Nagórską w kolegiacie Św. Jana Chrzciciela w Warszawie^[2]. Nagrobek nie zachował się^[3].

Łukasz Nagórski pochodził z rodziny szlacheckiej osiadłej w Nagórkach w pow. łęczyckim^[4], pieczętującej się herbem Leszczyc^[5][6]. Był synem Wojciecha, dziedzica Parzęczewa i Zawady, skarbnika łęczyckiego i Anny Parzęczewskiej. Łukasz Nagórski ożenił się z Barbarą z Wielkich Kończyć Mniszchówną, córką Mikołaja, podkomorzego wielkiego koronnego, burgrabiego krakowskiego^[3][7], z którą miał syna Stanisława, zmarłego w dzieciństwie^[3]. Według Seweryna hr. Uruskiego miał dwóch braci - Stanisława, wojskiego łęczyckiego i Walentego, podczaszego łęczyckiego^[8]. Miał także dwie siostry - Barbarę, żonę Piotra Wężyka z Wojslawic, i Angieszkę, żonę Wawrzyńca Obidowskiego^[3].

Łukasz Nagórski po rodzicach odziedziczył (wspólnie z bratem Stanisławem) wieś Parzęczew, dla której w roku 1565 król Zygmunt August zezwolił na ponowną lokację miejską na prawie niemieckim. Wraz z bratem Stanisławem dzierżawił wieś królewską Lubino (dziś Lubień w pow. łęczyckim) oraz wójtostwo w tejże wsi. W roku 1554 Lubino Nagórscy otrzymali na wieczność. Dwa lata później Łukasz Nagórski był posesorem wsi Topolno i Osmolska Wieś z nadania królowej Bony^[4]. Dobra te w roku 1557 również dostał na wieczność. Oba te nadania później unieważniono w wyniku akcji egzekucyjnej dóbr królewskich. Łukasz Nagórski w roku 1560 otrzymał 150 florenów rocznej pensji dożywotnio z dochodów starostwa łomżyńskiego. W roku 1564 wziął w posesję dobra królewskie Rębków w woj. mazowieckim, obejmujące wsie: Rębków z folwarkiem Dąbrowa, Przekory, Izdebno, Wilkowyja i Stoczek. W roku 1571 Nagórski otrzymał dożywocie na wsi królewskiej Orla w starostwie łęczyckim. Zmarł w roku 1571^[3].

Po jego śmierci wdowa Barbara z Kończyc Wielkich prowadziła rozliczenia spadkowe z siostrami Nagórskiego - Agnieszką Obidowską i Barbarą Wężykową. Zrezygnowała na ich rzecz ze swego prawa oprawnego do polowy dóbr Parzęczew w zamian za prawo do sum zapisanych zmarłemu mężowi na dobrach królewskich Topolno, Osmolska Wieś, Lubino i Orla. Barbara z Kończyc Wielkich wstępował jeszcze dwukrotnie w związki małżeńskie - wpierw z Janem Firlejem, wojewodą krakowskim a następnie z Janem Dulskim, podskarbim koronnym. W kolegiacie Św. Jana Chrzciciela w Warszawie ufundowała pomnik nagrobny Łukaszowi Nagórskiemu. Pomnik ten nie zachował się^[3].

Łukasz Nagórski pełnił ważne funkcje i sprawował liczne urzędy. W roku 1547 otrzymał wakujący po śmierci Tomasza Sobockiego, kanclerza wielkiego koronnego, urząd wojskiego łęczyckiego. Następnie był w 1557 roku koniuszym sióstr królewskich, a w roku 1564 marszałkiem dworu królewny Anny Jagiellonki. Był także podkomorzym łęczyckim w latach 1564-1571^[9]. W roku 1569 obejmował urząd starosty garwolińskiego. Był także w roku 1564 wójtem we wsiach Lewików i Przekory, a w roku 1571 wójtem w Niecieplinie, należącym do starostwa garwolińskiego^[3].

Poseł na sejm 1570 roku z województwa łęczyckiego^[10].

Według niektórych historyków Łukasz Nagórski, podkomorzy łęczycki, pochodził z rodziny pieczętującej się herbem Ostoja^[3][4].

Zobacz też

• Herb Leszczyc
• Mikołaj Mniszech

Przypisy

Bibliografia

• M. Woźniakowa, Nagórski z Parzęczewa h. Ostoja Łukasz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, t. XXII, s. 447-448.
• H. Kowalska, Mniszecii (Mniszek) Mikołaj, [w:] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, t. XXI, s. 484-486.
• K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. VI, s. 510.
• A. Gąsiorowski (red.), Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku : spisy, Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1993, s. 80.
• S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1915, t. XII, s. 10-11.
• Teki Dworzaczka. Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów szlachty wielkopolskiej XV-XX w., Biblioteka Kórnicka, PAN, Kórnik-Poznań 1995-2019 - Teki Dworzaczka.
• AGAD, Metryka Koronna, MK 87, f. 415v-417, f. 418; MK 90, f. 266v-267; MK 95, f. 322v; MK 96, f. 417v-419; MK 99, f. 21v-22v, f. 113v-114, f. 121, f. 142v-143v, f. 147-149; MK 109, p. 422-423, p. 456-457, p. 798-799; MK 110, f. 286-287, f. 311-318.
• S. Starowolski, Monumenta Sarmatarum, viam universæ carnis ingressorum, Kraków 1655, s. 249–250.
• W. Trojanowski, Zabytki artystyczne Warszawy, Warszawa 1916, s. 16, 23-24.
• J. Drungilas, Szukając przodków. Poszukiwanie rodowodu przez podkomorzego żmudzkiego Jakuba Ignacego Nagórskiego w II połowie XVIII wieku, [w:] „Rocznik Lituanistyczny”, Instytut Historii Litwy, Wilno, 2/2016.