Łukasz Wallis
Łukasz Wallis ps. Herman Dónaj, Jacek z Wygiełzowa (ur. 11 października 1863 w Rozbarku, zm. 5 czerwca 1940[1]) – polski folklorysta, autor zbioru liczącego kilkaset pieśni ludowych, dokumentalista zwyczajów, przysłów, podań i legend ludu śląskiego.
Życiorys
Urodził się w Rozbarku (obecnie dzielnica Bytomia) jako syn Jana i Joanny z d. Kawka. Pracował w zawodzie maszynisty górniczego w kopalni węgla kamiennego Rozbark. Uczestniczył w zebraniach Towarzystwa św. Alojzego. Zbieranie śląskich pieśni ludowych rozpoczął mając 23 lata w 1886. Dzięki pośrednictwu księdza Jana Kudery i Emila Szramka zbiór Łukasza Wallisa otrzymała Polska Akademia Umiejętności w Krakowie. W autobiografii napisał że gromadził także polskie książki i prasę[2]. Wypożyczał książki u Wojciecha Zioba, właściciela księgarni przy kościele Panny Marii w Bytomiu, który przechowywał biblioteczkę Kasyna Polskiego. W 1918 nabył książki od Wawrzyńca Hajdy.
Publikacje
- Łukasz Wallis: Wojsko św. Jadwigi czyli Legendy o wojsku św. Jadwigi w Sroczej Górze za Rozbarkiem pod Bytomiem. Bytom: Księgarnia T. Rak (A Ziob) przy Kościele Najśw. Panny Maryi w Bytomiu, 1922, s. 30. [dostęp 2020-06-05].
- Łukasz Wallis: Kolędy Górnośląskie czyli opis zwyczaji ludowych w czasie Bożego Narodzenia oraz 32 starych kolęd górnośląskich z melodjami zebranych z ust ludu przez Hermana Dónaja. Bytom: Katolik, 1925, s. 117. [dostęp 2020-06-05].
Odznaczenia
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)[3].
Upamiętnienie
Łukasz Wallis jest patronem ulic w Bytomiu i Zabrzu.
Przypisy
- ↑ Krystyna Turek, Sylwetki zbieraczy i badaczy muzycznego folkloru Śląska, Katowice: Uniwersytetu Śląskiego, 2001, ISBN 83-226-1021-1, ISSN 0208-6336.
- ↑ Jan Kudera, Zbiory specjalne, Rkps. 499, zeszyt pt. Łukasz Wallis Archiwum Kurii Diecezjalnej w Katowicach.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.