Łuknajno

Łuknajno
Łuknajno (maj 2016)
Położenie
Państwo	Polska
Wysokość lustra	115 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	6,8 km²
Wymiary • max długość • max szerokość	3,3 km 2,9 km
Głębokość • średnia • maksymalna	0,6 m 3 m
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Łuknajno
Położenie na mapie Polski Łuknajno
53°49′03,6″N 21°37′38,1″E/53,817667 21,627250

Łuknajno lub Łuknajny (niem. Lucknainer See^[1]) – jezioro położone ok. 5 km od Mikołajek, w województwie warmińsko-mazurskim, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Jest jedną z najważniejszych europejskich ostoi ptactwa wodnego.

Jest to płytkie jezioro polodowcowe (średnia głębokość 0,6 m; maksymalna 3 m) o powierzchni 680 ha, długości 3,3 km i szerokości 2,9 km. Leży w otoczeniu rozległych łąk i bagien, połączone wąskim kanałem o długości 500 m z jeziorem Śniardwy. Jest jeziorem wytopiskowym, tzn. zajmuje zagłębienie powstałe po wytopieniu się brył martwego lodu z ustępującego lodowca. Podobnie jak inne jeziora tego typu, ma prawie okrągły kształt.

Nazwa pochodzi od bałtyjskiego słowa lukne, czyli grzybienie. Łuknajno jest naturalnym tarliskiem ryb żyjących w Śniardwach.

Linia brzegowa jeziora jest słabo rozwinięta, pozbawiona zatok i półwyspów. Brzegi są niedostępne, podtopione, zarośnięte trzcinowiskami i podmokłymi łąkami. Zachodni brzeg jeziora jest płaski i zabagniony, natomiast północny i północno-wschodni – lekko pagórkowaty. Na południowo-wschodnim brzegu jeziora leży wieś Urwitałt, w której zlokalizowana jest Stacja Terenowa Uniwersytetu Warszawskiego im. prof. Kazimierza Dobrowolskiego. Stacja jest jedynym zamieszkałym obiektem we wsi.

Przyroda

Obfitość wodnej roślinności i ryb w połączeniu z niedostępnością płaskich, podmokłych i częściowo lesistych brzegów sprawia, że licznie występuje wiele gatunków ptaków. Jezioro jest znane od dziesiątek lat jako wyjątkowe siedlisko łabędzia niemego (Cygnus olor) – corocznie gniazduje od kilkunastu do kilkudziesięci par łabędzi, a na pierzenie przybywa ich ok. 2 tys. sztuk. Występują też łyski (Fulica atra) – gniazduje 105–115 par, a podczas wędrówek przebywa ok. 17 tys. sztuk^[2] – oraz hełmiatki (Netta rufina) – gniazduje ok. 10 par, a podczas jesiennych przelotów zbierają się stada liczące od kilkudziesięciu do kilkuset osobników (maksymalną koncentrację ok. 900 sztuk zaobserwowano 15.09.1983 r.)^[3].

Licznie występują również perkozy: dwuczube, rdzawoszyje, zauszniki i perkozki. Spośród ptaków brodzących wymienić należy wodnika, kokoszkę wodną, kropiatkę, z czapli: bąka, bączka i czaplę siwą. Rzadkim gatunkiem jest gnieżdżąca się w trzcinach wąsatka. Z uwagi na obfitość ryb częstymi gośćmi są bieliki, rybołowy, kanie rdzawe, kormorany i rybitwy czarne. Doliczono się też około 175 innych gatunków ptactwa błotnego i wodnego, z czego 95 to ptaki lęgowe. Pozostałe 80 gatunków to ptaki przelotne, które korzystają z obfitych zapasów pożywienia podczas przelotu, lub ptaki, które zimują nad jeziorem.

Dno jeziora w 77% pokrywają ramienice (Characeae) oraz rdestnice (Potamogeton) i wywłóczniki (Myriophyllum). Przy brzegach występuje pas szuwaru trzcinowego z niewielką domieszką pałki wąskolistnej i oczeretu jeziornego. Na południowym i wschodnim brzegu występuje pas zarośli wierzbowych i fragmenty olsów. Stwarza to korzystną osłonę dla gnieżdżenia się ptactwa i znacznie wzbogaca biotop^[4].

Na jeziorze Łuknajno obowiązuje zakaz wędkowania oraz zakaz uprawiania żeglugi. Łuknajno zostało objęte ochroną prawną w 1937 roku.

Przypisy

Bibliografia

• Aleksander WładysławA.W. Sokołowski Aleksander WładysławA.W., JacekJ. Kot JacekJ., Przyroda województwa suwalskiego, Suwałki: Włodzimierz Łapiński, 1996, ISBN 83-900714-2-8, OCLC 69470489 .
• Bąk J., Rudzielewicz M., Mazury, Pascal, Bielsko-Biała 2007, ​ISBN 978-83-7304-665-8​
• Walczak M., Bilińscy A. i W., Parki krajobrazowe i rezerwaty, Videograf II, Katowice 2004
• Leszek Trząski, Perły natury, Videograf II, Katowice 2005