Łukowica (powiat limanowski)

Łukowica

wieś
Świątynia Matki Bożej Wspomożenia Wiernych
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	limanowski
Gmina	Łukowica
Wysokość	398 min – 563 środek – 966 max m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	2163[1]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-606[2]
Tablice rejestracyjne	KLI
SIMC	0448953
Położenie na mapie gminy Łukowica Łukowica
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Łukowica
Położenie na mapie województwa małopolskiego Łukowica
Położenie na mapie powiatu limanowskiego Łukowica
49°36′25″N 20°29′30″E/49,606944 20,491667

Kościół pw. św. Andrzeja

Rynek w Łukowicy

Łukowica – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Łukowica.

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łukowica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Łukowica.

Części wsi

Położenie geograficzne

Łukowica znajduje się w południowo-wschodniej części Beskidu Wyspowego, pomiędzy kulminacjami: Skiełka (749 m), Cisówki (564 m), Pępówki (774 m) i Bąkowca (599 m ). Osadnictwo rozwinęło się na łagodnych stokach i wierzchowinach, ale przede wszystkim w dolinie potoku Łukowica przepływającego przez środek miejscowości. Wzdłuż tego potoku prowadzi droga z Limanowej przez Łukowicę do Świdnika^[5].

Zabytki

Łukowica jako osada należy do prehistorycznych. W miejscowości działała m.in. drukarnia braci polskich.

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6]:

• zespół kościoła par. pw. św. Andrzeja Apostoła: Kościół św. Andrzeja Apostoła; ogrodzenie kościoła z kapliczkami Drogi Krzyżowej oraz cmentarz przykościelny wraz z kaplicą cmentarną pw. Krzyża Świętego.
  • drewniany kościół parafialny pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła, wzmiankowany w latach 1325–1327. Obecny kościółek gruntownie przebudowany został w latach 1693–1697 w stylu barokowym. Budowla ma charakter zrębowy i wieżę o konstrukcji słupowej. Dzwon na wieży pochodzi z 1752 roku. Kościół znajduje się na szlaku architektury drewnianej, pełnił kiedyś funkcję sanktuarium maryjnego.
  • Murowana kaplica Krzyża Świętego na cmentarzu; przebudowana w stylu neogotyckim, pochodzi z czasów braci polskich, niejednokrotnie ulegała częściowemu zniszczeniu i odbudowywana była w 1853 i 1953 roku. Ostatnio gruntownie restaurowana.
• Park dworski wraz z założeniem dawnych stajni i budynków gospodarskich. Drewniany dwór modrzewiowy, którego ostatnim właścicielem był Michał hrabia Rostworowski spalony został pod koniec II wojny światowej.

Inne zabytki:

• Pomniki przyrody – zwłaszcza stare wiekowe drzewa – oraz kapliczki przydrożne. Jedną z takich kapliczek jest pochodząca z 1873 roku kapliczka znajdująca się w przysiółku Zawada.

Postacie historyczne związane z Łukowicą

• Ludwik Kubala (1838–1918) – historyk, pisarz i publicysta. Wczesną młodość i dzieciństwo przyszły historyk spędził w zakupionej przez jego rodziców w 1838 Łukowicy Łapczyńskiej. Studiował prawo i historię na UJ oraz na Uniwersytecie Wiedeńskim (doktorat 1868). W latach 1880–1881 opublikował dwa tomy szkiców historycznych, które przyniosły mu sławę i popularność. Pod ich wpływem Henryk Sienkiewicz odstąpił od pisania powieści o Władysławie Warneńczyku i stworzył Trylogię.
• Michał Sędziwój herbu Ostoja łac. Sendivogius Polonus, (1566–1636) – alchemik i lekarz XVII-wiecznej Europy. Współcześni znali go pod przydomkiem Sendivogius Polonus i Cosmopolita. W 1604 wydał traktat alchemiczny De lapide philosophorum (O kamieniu filozoficznym). Księga ostatecznie rozsławiła imię Sendivogiusa Polonusa. Uczonych pobudziły też jego badania nad termicznym rozkładem saletry, czyli azotanu potasu.
• Marian Karol Leja (1928–2002) – rzeźbiarz i twórca ludowy pochodzący z Łukowicy. Jego prace znalazły szerokie uznanie. Wiele z nich prezentowanych było na szeregu wystaw zarówno w kraju jak i za granicą.
• Leon Żuławski (1816–1869) – pisarz i lekarz urodzony w Łukowicy. Później związany do końca życia z Limanową i Krynicą. Główne jego dzieło, poemat Oblężenie Limanowy czyli rzeź galicyjska 1846 wierszem dzień po dniu i godzinę po godzinie przedstawia przebieg wydarzeń w samej Limanowej i okolicach podczas rzezi galicyjskiej w ciągu ostatnich sześciu dni lutego 1846. Była to walka o życie i mienie pozbawiona akcentów politycznych.
• ks. prof. Szczepan Witold Ślaga (1934–1995) pochodził z Łukowicy. Wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi. Później związał się z Wydziałem Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) i Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi. Prowadził wykłady także w innych seminariach duchownych i ośrodkach akademickich. Opublikował blisko 200 tekstów naukowych.
• Zofia Sikoń (1904–1971), oraz jej dzieci Anna Pasek i Stanisław Miczyński otrzymali tytuł Sprawiedliwych wśród narodów świata. W czasie II wojny światowej mieszkając w Łukowicy ratowali tamtejszych Żydów^[7].

Urodzeni w Łukowicy

• Jan Rudnicki (1887–1936), polski malarz
• Jan Król (1960), polski duchowny katolicki, redemptorysta, prezenter Radia Maryja i TV Trwam

Panorama miejscowości Łukowica

Przypisy

Bibliografia

• Jan Wielek: Limanowa i okolice. Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977. ISBN 83-217-2609-7.
• Beskid Wyspowy 1:50 000 Mapa turystyczna. Kraków: Wyd. Compass, 2006. ISBN 83-89165-86-4.
• Leon Żuławski: Oblężenie Limanowy czyli rzeź galicyjska 1846 wierszem i inne utwory, opracowała Joanna M. Dziewulska, notą biograficzną opatrzył i wydał Jacek Żuławski. Kraków: Secesja, 2010. ISBN 978-83-61926-01-6.