Łukta

Artykuł

53°48′19″N 20°5′7″E

- błąd

38 m

WD

53°48'0.0"N, 20°4'59.9"E

- błąd

14 m

Odległość

635 m

Łukta
wieś
Ilustracja
Łukta, ulica Ostródzka
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

ostródzki

Gmina

Łukta

Sołectwo

Łukta

Liczba ludności (2011)

1210[1]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

14-105[2]

Tablice rejestracyjne

NOS

SIMC

0480916

Położenie na mapie gminy Łukta
Mapa konturowa gminy Łukta, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łukta”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Łukta”
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego
Mapa konturowa powiatu ostródzkiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Łukta”
Ziemia53°48′19″N 20°05′07″E/53,805278 20,085278

Łukta (niem. Locken) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Łukta. Miejscowość jest siedzibą gminy Łukta. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Łukta położona jest we wschodniej części historycznych Prus Górnych[3] zwanej Hockerlandią, obejmującej tereny dawnej Pogezanii, około 17 km od Morąga. Przez wieś przepływa rzeka Łukta. Na terenie wsi działa Fundacja Rozwoju Regionu Łukta ,Gminny Ośrodek Kultury, piłkarski klub sportowy Warmiak Łukta. We wsi znajduje się kościół wraz z ogrodzeniem i wieżą, restauracje, sklepy spożywcze, mleczarnia.

Komunikacja i transport

Transport drogowy

Wieś jest lokalnym węzłem drogowym – krzyżują się w niej trzy drogi wojewódzkie:

Historia

Wieś powstała w 1340. W 1352 Winrych von Kniprode nadał Prusom: Jonemu i Girmannowi 5 włók. W 1407 r. wielki mistrz krzyżacki Ulrich von Jungingen udzielił wsparcia przy budowie tutejszego kościoła. W roku 1414, w czasie wojen, Łukta została zniszczona przez polskie wojsko, które spaliło młyn, 4 karczmy oraz 12 gospodarstw. Kościół gotycki wybudowano w XV w. W 1448 r. wieś obejmowała 20 włók, a majątek rycerski - 6 włók. Poza chłopami czynszowymi w Łukcie mieszkało 12 zagrodników, 23 pszczelarzy, piekarz i rzeźnik. Działał także tartak. W roku 1454 we wsi stacjonowali zaciężni rycerze czescy, będący na służbie Zakonu. W XVI wieku we wsi były dwie karczmy, młyn, kowal i garncarz. Pod koniec XVI wieku funkcjonowały 4 karczmy, szkoła oraz cegielnia. W roku 1538 bp Paweł Speratus wysłał do Łukty pastora. W 1542 r. pastorem w Łukcie był Wojciech Skudejski z Krakowa. W tym czasie w Łukcie mieszkała w większości ludność polska. W 1587 roku Łukta posiadała 20 włók (z czego cztery były własnością kościoła). W 1578 r. do wsi należało 39 włók. Wśród wolnych pruskich wymieniani są: Grzegorz Sobotka, Jedam, Sikora. W czasie wizytacji biskupiej z roku 1578 ustalono, że nabożeństwa będą odprawiane na zmianę w języku polskim i niemieckim. W tym czasie Antoni Borck zapisał kościołowi 900 grzywien na uposażenie pastora i nauczyciela. W 1630 roku spłonęły tartak i młyn.

W 1706 r., za zgodą starostwa, zaczęły się odbywać w Łukcie stałe targi końskie. W tym czasie do parafii w Łukcie należało pięć majątków ziemskich i sześć wsi. W 1714 r. 17 włók było uprawianych, a 18 leżało odłogiem. W tym czasie pastorem był Marcin Luttermann, natomiast w 1724 r. pastorem w Łukcie został Andrzej Popławski, później niejaki Zacha. W 1783 r. Łukta była wsią królewską z 33 domami.

W latach 1806-1807 we wsi kwaterowali żołnierze 13. pułku grenadierów francuskich. W tym czasie dwudziestu dwóch chłopów poniosło z tego tytułu duże straty. W 1807 r. został zniszczony kościół przez wojska francuskie. W 1861 r. we wsi mieszkało 818 osób. W 1895 r. wieś miała 866 ha i mieszkało w niej 818 ludzi.

W 1939 r. we wsi mieszkało 780 osób. Od 2 lipca 1945 w Łukcie rozpoczyna pracę z nominacji starosty powiatu Ostróda zarząd gminy w składzie: Franciszek Płaczek - wójt,Bolesław Drabczyński - sekretarz,Jadwiga Wachowicz z-ca sekretarza,Stanisława Staszak - kancelistka.

W 1978 r. we wsi było 733 mieszkańców. W 1990 r. Łukta została siedziba gminy, zgodnie z nową ustawą o samorządzie gminnym. Pierwszym wójtem gminy został Jan Leonowicz. W 31 grudnia 2011 roku we wsi mieszkało 1190 osób.

Instytucje publiczne

Zespół szkół w Łukcie, za drzewami budynek przedszkola
Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Łukcie
  • Urząd Gminy
  • Gminny Ośrodek Zdrowia
  • Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
  • Gminny Ośrodek Kultury
  • Komisariat Policji
  • OSP w Łukcie
  • Zespół szkół w Łukcie (szkoła podstawowa i gimnazjum)
  • Gminna biblioteka publiczna
  • Urząd pocztowy

Turystyka

Kościół rzymskokatolicki w Łukcie

Zabytki

  • zabytek Rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej z 1407 roku (wieża z 1700)[4]

Atrakcje turystyczne

Trasy rowerowe

Przez Łuktę przebiegają trzy szlaki rowerowe:

Sport

Gospodarka

Budynek Fundacji Rozwoju Regionu Łukta
  • Zakłady Mięsne Wieczorek
  • PPUH "Prosper" Sp. z o.o. (ubój i rozbiór drobiu)
  • Warmiński Bank Spółdzielczy – oddział w Łukcie
  • Bank Pocztowy – placówka w urzędzie pocztowym

Kościoły i związki wyznaniowe

Kaplica parafii metodystycznej

Na terenie Łukty działalność duszpasterską prowadzą dwa kościoły:

Przypisy

  1. Wieś Łukta w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 763 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Marian Biskup, Gerard Labuda: Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka, społeczeństwo, państwo, ideologia. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1986, s. 471. ISBN 83-215-7220-0.
  4. http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/WAR-rej.pdf

Bibliografia

  • Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 153
  • Jan Dąbrowski, 2007, Siedem wieków Łukty. Wyd. WPW C. Porycki, P. Wasześcik Sp.J. ISBN 83-917924-6-3
  • Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
  • Historia Łukty [1]
  • Zdjęcia lotnicze miejscowości Łukta
  • Marian Jaworski,"Łukta 1945-1970" Olsztyn 2009,Studio Poligrafii Komputerowej "SQL" s.c.ISBN 978-83-88125-74-4.
  • Marian Jaworski "Pionierzy z Taborza" Dwutygodnik "Las Polski" nr 23/2010

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Obiekt zabytkowy.svg
Ikona ze wzoru znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Szlak rowerowy niebieski.svg
Niebieski szlak rowerowy
Szlak rowerowy zielony.svg
Zielony szlak rowerowy
Lukta budynek fundacji.JPG
Budynek Fundacji Rozwoju Regionu Łukta
POL gmina Łukta COA.svg
Gmina Łukta coat of arms
Kaplica metodystyczna w Łukcie.jpg
Autor: Lesnydzban, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kaplica metodystyczna w Łukcie
Lukta kosciol.JPG
Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej w Łukcie
Lukta szkola.JPG
Zespół szkół w Łukcie
Szlak rowerowy żółty.svg
Żółty szlak rowerowy
Lukta osp.JPG
OSP w Łukcie
Ostróda County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Ostróda County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.10 N
  • S: 53.35 N
  • W: 19.50 E
  • E: 22.30 E
Łukta (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map