Łuna 16
 | |
| Inne nazwy | Łuna 16 |
|---|---|
| Zaangażowani | |
| Indeks COSPAR | 1970-072A |
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Cel misji | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Okrążane ciało niebieskie | |
| Perycentrum | 111 km |
| Apocentrum | 111 km |
| Okres obiegu | 119 min |
| Nachylenie | 70° |
| Mimośród | 0 |
| Czas trwania | |
| Początek misji | 12 września 1970 (13:25:53 UTC) |
| Data lądowania | 20 września 1970 (05:18 UTC) |
| Powrót na Ziemię | 24 września 1970 |
| Wymiary | |
| Masa całkowita | 5600 kg |
Łuna 16 – jedna z radzieckich bezzałogowych sond kosmicznych należąca do programu Łuna. Była to pierwsza bezzałogowa sonda kosmiczna, która powróciła z Księżyca (przywożąc ze sobą 101 gramów księżycowego gruntu).
Statek ten został wyposażony w kamerę telewizyjną, sprzęt do monitorowania promieniowania kosmicznego oraz temperatury, wyposażenie komunikacyjne, a także w ramię z wiertłem, które umożliwiało zebranie próbek regolitu księżycowego.
Przebieg misji
W czasie lotu sondy pojawiało się wiele problemów związanych z odchyleniem od ustalonej orbity, skutkiem czego lądownik mógł uderzyć w niezamierzone miejsce na Srebrnym Globie. Dokonano wielu poprawek i korekt.
Podczas zbliżenia się do lądowania uruchomiono główny silnik, który spowolnił opadanie statku. 20 września 1970 o 05:18 UTC sonda wylądowała w miejscu o współrzędnych lunarnych 0°41’ S, 56°18’ E[1]. W mniej niż godzinę po lądowaniu o godz. 06:03 rozpoczęto automatyczne wiercenie otworu w glebie w celu pobrania próbek. Po siedmiu minutach urządzenie zatrzymało się 35 cm pod powierzchnią, a następnie zaczęło się wycofywać, zbierając tym samym księżycowy pył.
Po 26 godzinach i 25 minutach od lądowania na powierzchni Księżyca, 21 września o godzinie 07:43 rozpoczęto procedurę startu w celu powrotu na Ziemię. Trzy dni później, 24 września kapsuły z próbkami księżycowego gruntu dotarły do atmosfery ziemskiej z prędkością 11 km/s. Materiał wylądował 80 km na południowy wschód od miasta Żezkazgan w Kazachstanie o godzinie 05:25. Analizy przywiezionego bazaltu wykazały bliskie podobieństwo do gleby badanej (na miejscu) przez amerykańską misję załogową Apollo 12.
Znaczenie misji
Dzięki tej misji przekazano na Ziemię także wiele dobrej jakości fotografii struktury powierzchni Księżyca.
Sonda Łuna 16 miała ogromne znaczenie w poznawaniu i eksploracji przestrzeni kosmicznej nie tylko dla Związku Radzieckiego, ale i dla całej ludzkości. Zaczęła się rozwijać technologia w pełni automatycznego pobierania próbek z innych ciał niebieskich. Ogółem radzieckie misje dostarczyły na Ziemię około 300 g skał z Księżyca[2][3]:
| Lądownik | Masa próbki gleby | Rok |
|---|---|---|
| Łuna 16 | 101 g | 1970 |
| Łuna 20 | 30 g | 1972 |
| Łuna 24 | 170,1 g | 1976 |
Trzy niewielkie próbki gruntu księżycowego (po 2 gramy), dostarczone przez sondę Łuna 16, sprzedano na aukcji Sotheby's w 1993 r. za 442 500 dolarów[4].
Przypisy
- ↑ „Encyklopedia Geograficzna Świata – Wszechświat”, wyd. OPRES, Kraków 1997 r. ISBN 83-85909-29-X
- ↑ Luna 20 (ang.). W: NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2013-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Luna 24 (ang.). W: NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2013-06-30].
- ↑ Lawrence van Gelder: F.B.I. Revisits Earthly Theft of Moon Rock (ang.). The New York Times, 1995-12-02. [dostęp 2012-11-14].
Bibliografia
- Luna 16 (ang.). W: NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2015-12-08].
- Pogrubieniem oznaczono misje aktualnie prowadzone.
- Księżyc
- Eksploracja Księżyca
- Lista lotów księżycowych
- Lista sztucznych obiektów na Księżycu
- Załogowa eksploracja Księżyca
- Program Apollo
- Radziecki program podboju Księżyca
- Kolonizacja Księżyca
Media użyte na tej stronie
