Łupek

SlateUSGOV.jpg

Łupek – dość niejednoznaczne pojęcie opisujące grupę skał, wykazujących dobrą łupkowatość (złupkowacenie). Najczęściej określenie to dotyczy skał metamorficznych (łupek metamorficzny lub też łupek krystaliczny), lecz jest także powszechnie stosowane do skał osadowych o podobnym wyglądzie (łupek osadowy).
Polski termin łupek odpowiada angielskim określeniom shale, slate, schist, niemieckiemu Schiefer lub czeskim břidlice i svor.
Jest to skała o zróżnicowanym składzie i o charakterystycznej teksturze łupkowej. Tekstura łupków osadowych jest spowodowana pierwotnym uwarstwieniem sedymentacyjnym lub wtórnym złupkowaceniem.

Tekstura łupków metamorficznych powstała w wyniku procesów metamorficznych. Łupki metamorficzne powstają zasadniczo w płytszych strefach metamorfizmu. Zwykle przeważa w nich jeden składnik, który nadaje danemu rodzajowi łupka swoje charakterystyczne cechy.

Podziały łupków

Różne rodzaje łupków wydziela się ze względu na pochodzenie, skład mineralny, zastosowanie, szczególne właściwości lub miejsce występowania. Podane niżej przykłady nie wyczerpują całego bogactwa inwencji geologów i górników.

Podział ze względu na pochodzenie

Podział ze względu na skład mineralny

Podział ze względu na zastosowanie

Podział ze względu na szczególne właściwości

  • czarne łupki
  • łupki lśniące
  • łupki pstre
  • łupki czerwone
  • łupki zielone
  • łupki brunatne
  • łupki graptolitowe
  • łupki antrakozjowe
  • łupki posidoniowe
  • łupki walchiowe
  • łupki sferosyderytowe
  • łupki ałunowe
  • łupki menilitowe

Podział ze względu na miejsce występowania

chodnik wykonany z łupka cieszyńskiego
  • łupki radzimowickie
  • łupki chrośnickie
  • łupki mysłowskie
  • łupki mikołajowskie
  • łupki żdanowskie
  • łupki strońskie
  • łupki cieszyńskie
  • łupki wierzowskie
  • łupki godulskie
  • łupki istebniańskie
  • łupki spaskie
  • łupki podmagurskie
  • łupki cergowskie
  • łupki jasielskie
  • łupki grodziskie
  • łupki grybowskie
  • łupki liwockie
  • łupki czarnorzeckie
  • łupki ciekockie
  • łupki morawickie
  • łupki wilkowickie
  • łupki zbrzańskie
  • łupki zembrzyckie

Zobacz też

  • inne hasła rozpoczynające się od łupek, łupki

Bibliografia

  • Wacław Ryka, Anna Maliszewska, Słownik Petrograficzny, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1991 (wyd. II popr. i uzup.), ​ISBN 83-220-0406-0​.

Media użyte na tej stronie

Chodnik..jpg
Autor: Mariuszjbie, Licencja: CC BY-SA 3.0
Chodnik wykonany z łupka cieszyńskiego