Łyżwy

Łyżwy

pierwsze łyżwy

łyżwy saneczki

Łyżwy – twarde, płaskie elementy, tworzące wąskie płozy, mocowane pod podeszwą buta w celu ślizgania się po lodzie.

Budowa samej łyżwy (płozy) zależy od dyscypliny, w której są wykorzystywane. Niektóre rodzaje dyscyplin sportowych wykorzystujących łyżwy to:

• hokej na lodzie oraz bandy,
• łyżwiarstwo figurowe oraz tańce na lodzie i łyżwiarstwo synchroniczne,
• łyżwiarstwo szybkie – tzw. panczenowe^[1],
• łyżwiarstwo wyprawowe – tzw. tripskate.

Łyżwy wykorzystywane do wyczynowego uprawiania sportu składają się z odrębnie dobranych butów i płóz, w przeciwieństwie do łyżew używanych rekreacyjnie. Zanim zaczęto produkować łyżwy z butami, do jazdy amatorskiej stosowano łyżwy przykręcane do butów codziennego użytku.

Historia

Najstarsze znalezione łyżwy mają ok. 5 tys. lat, były zbudowane ze zwierzęcych kości, przywiązywane rzemieniami do butów^[2].

Łyżwy drewniane z metalowym usztywnieniem pojawiły się w XIV w. Łyżwy zrobione całkowicie z żelaza wprowadzono w XVII wieku. Stalowe łyżwy z klamrami i zaciskami, przypinającymi je do butów, zostały sprzedane w 1850 r. i później przerodziły się w łyżwy na stałe przytwierdzone do butów.

Łyżwiarstwo przez długi czas było środkiem lokomocji w krajach z długimi, mroźnymi zimami jak: Norwegia, Szwecja, Finlandia a w szczególności Holandia. Do XVIII wieku łyżwiarstwo stało się już nie tylko sposobem przemieszczania się, lecz również dobrze przyjętym sportem. Europejscy koloniści szybko wprowadzili łyżwiarstwo w USA i Kanadzie^[3].

Rodzaje łyżew

Budowa łyżwy figurowej:
1 – czubek; 2 – krawędź zewnętrzna; 3 – krawędź wewnętrzna; F – przód; B – tył; L – lewa; R – prawa

Istnieją trzy podstawowe rodzaje łyżew: figurowe, hokejowe i panczeny.

Tradycyjne buty łyżwiarskie są wykonane ze specjalnej skóry i zawiązywane. Do celów rekreacyjnych coraz częściej wykorzystywane są buty plastikowe, wiązane lub zapinane na specjalne klamry. W XX wieku powstała również odmiana łyżew dwupłozowych (popularnie: saneczki), wykorzystywanych głównie przez najmłodszych. Dostępne są również łyżwy z możliwością wymiany płozy łyżwiarskiej na rolkową lub wrotkową.

Łyżwy figurowe

Łyżwy przeznaczone do jazdy figurowej są najwyższe i najcięższe ze wszystkich rodzajów łyżew. Ma to zapewnić ochronę dla kostki przy wykonywaniu skomplikowanych skoków i ewolucji. Płoza jest delikatnie zaokrąglona, szeroka, z rowkiem pośrodku, zakończona z przodu ząbkami (czubkiem), wykorzystywanymi w niektórych skokach i elementach krokowych.

Odmianą łyżwy figurowej jest łyżwa do tańców na lodzie i jazdy synchronicznej. Jej płoza jest około dwóch centymetrów krótsza niż w łyżwach do jazdy indywidualnej i sportowej, a najniższy ząbek na czubku jest mniejszy, co ma ułatwić czucie krawędzi^{[4][5][6][7][8][9]}.

Łyżwy hokejowe

W 1957 sportowa wytwórnia sprzętu wyczynowego we Wrocławiu przystąpiła do produkcji łyżew hokejowych według wzoru kanadyjskiego^[10].

Zobacz też

• łyżwiarz
• wrotki
• łyżworolki

Przypisy