Łysa Puścizna

Łysa Puścizna – torfowisko w obrębie miejscowości Chyżne w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Jabłonka, blisko granicy ze Słowacją. Pod względem geograficznym znajduje się w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Z torfowiska wypływa potok Chyżnik uchodzący do Jeziora Orawskiego, torfowisko znajduje się więc w zlewisku Morza Czarnego. Położone jest na wysokości 666 m n.p.m. w odległości 2,8 km od trasy europejskiej E77[1].

Po ustąpieniu lodowca cała Kotlina Orawsko-Nowotarska była wielkim rozlewiskiem młak i jezior, które stopniowo zamulane było niesionymi przez wodę osadami tworzącymi stożki napływowe, równocześnie też podlegało zarastaniu, w którym wielki udział miał mech torfowiec. Z jego obumarłych szczątków tworzył się torf. Zarastanie to zaczęło się około 10-11 tysięcy lat temu. Rocznie przybywa około 1 mm torfu. Torfowisko tworzy specyficzne warunki życia dla roślin. Charakteryzują się one bardzo kwaśnym odczynem, dużą wilgotnością i ubóstwem składników pokarmowych. W takich warunkach na torfowisku rozwijają się specyficzne, charakterystyczne dla torfowisk gatunki roślin[2].

Łysa Puścizna to torfowisko wysokie stopniowo zarastające sosną zwyczajną, brzozą i wierzbą. Zachowała się struktura kępkowo-dolinkowa. Na kopule torfowiska rośnie dobrze wykształcony bór bagienny, dobrze wykształcony jest również jego okrajek. Jest nieco przesuszone przez odpływ wody rowem odwadniającym. Przesuszone miejsca zajmuje śmiałek darniowy[3]. Na torfowisku stwierdzono występowanie m.in. takich rzadkich w Karpatach gatunków roślin, jak: bagno zwyczajne, przygiełka biała, turzyca skąpokwiatowa, żurawina drobnoowocowa[4]. Planuje się utworzenie na Kotlinie Nowotarskiej specjalnych obszarów ochrony pod nazwą „Torfowiska Orawsko-Nowotarskie”. Mają one objąć obszar 7363,4 ha. Na Łysej Puściźnie należałoby zwiększyć nawodnienie torfowiska przez wykonanie zastawki na rowie odwadniającym, zmniejszyć nachylenie skarpy oraz zadrzewienie przez usunięcie części drzew[3].

W niewielkiej odległości w kierunku na północ od Łysej Puścizny znajduje się torfowisko Jasiowska Puścizna[1]. Czasami obydwa traktowane jako jedno torfowisko[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2015-04-01].
  2. ↑ Torfowiska na Orawie i Podhalu. [dostęp 2017-03-23].
  3. ↑ a b c Dokumentacja planu zadań ochronnych obszaru Natura 2000 Torfowiska Orawsko-Nowotarskie PLH120016. [dostęp 2017-03-26].
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.