Łysica (Góry Świętokrzyskie)

Łysica
Ilustracja
Krzyż na zachodnim, niższym wierzchołku Łysicy
Państwo Polska
PasmoGóry Świętokrzyskie
Wysokość614 m n.p.m.
Wybitność362 m
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Łysica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Łysica”
Ziemia50°53′27″N 20°54′03″E/50,890833 20,900833
Gołoborze na Łysicy

Łysica (potocznie Góra Świętej Katarzyny[1]) – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich o wysokości 614 m n.p.m.[2]. Znajduje się w zachodniej części Łysogór, na południowy wschód od wsi Święta Katarzyna[3]. Należy do Korony Gór Polski, jest jej najniższym szczytem. Znajduje się w obszarze ochrony ścisłej Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Góra ma dwa wierzchołki. Wschodni wierzchołek, nazywany Skałą Agaty lub Zamczyskiem, wznosi się na wysokość 614 m n.p.m.[2] Jest to skalna grań (wychodnia kwarcytów) o długości około pół kilometra. Na nieznacznie niższym wierzchołku zachodnim (613 m n.p.m.[2]) znajduje się replika pamiątkowego krzyża z 1930 r. oraz nieliczne pozostałości wieży triangulacyjnej. Z tego miejsca roztacza się ograniczony widok w kierunku północnym – na Górę Miejską i Psarską. Wierzchołki oddalone są od siebie o około 700 m.

Łysica zbudowana jest z kwarcytów i łupków kambryjskich. Od strony północnej i południowej szczyt otaczają gołoborza. Łysica jest całkowicie porośnięta lasem. W partiach szczytowych rośnie jodła, a poniżej las jodłowo-bukowy. Na stoku południowym, na wysokości ok. 590 m, położone jest niewielkie torfowisko. Na stoku północnym znajdują się liczne źródła strumieni. W partiach szczytowych gnieżdżą się orliki krzykliwe, krogulce i kobuzy.

Podania mówią, że u podnóża Łysicy istniała kiedyś słowiańska świątynia, na miejscu której obecnie znajduje się klasztor sióstr bernardynek.

Przez górę przechodzi Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków.

Do roku 2018 uważano, iż najwyższy punkt to zachodni wierzchołek, na którym ustawiony jest krzyż, a jego wysokość to 612 metrów n.p.m. Pomiary z roku 2018 wykazały, iż wyższy jest jednak wierzchołek wschodni, Agata, który osiąga 613,96 m n.p.m.[2][4][5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, PWN, Warszawa 1998, ISBN 83-01-12677-9, s. 424, hasło: Łysica.
  2. ↑ a b c d Hajdukiewicz, M. Romanyshyn, I.. An accuracy assessment of spot heights on Digital Elevation Model (DEM) derived from ALS survey: case study of Łysica massif. „Structure and Environment”. 9, 2, s. 125-132, 2017. 
  3. ↑ Arkusz M-34-42-B-d-1 (Święta Katarzyna). Mapa topograficzna Polski 1:10 000. Warszawa: Główny Geodeta Kraju, 2002. ISBN 83-239-3835-0.
  4. ↑ Turystyczna niespodzianka. Łysica jest wyższa, niż podają przewodniki
  5. ↑ To już oficjalne

Bibliografia

  • Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska (red.), Iwona Swenson (red.), Zofia Aleksandrowicz, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12677-9, OCLC 830195866.
Korona Gór Polski

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Gory Swietokrzyskie, Lysica.jpg
Autor: Krzysztof Dudzik (User:ToSter), Licencja: CC BY 3.0
Wierzchołek Łysicy
Lysica 20080701 3630.jpg
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gołoborze na szczycie Łysicy w Górach Świętokrzyskich