Łyska amerykańska

Łyska amerykańska
Fulica americana[1]
J.F. Gmelin, 1789
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

żurawiowe

Rodzina

chruściele

Podrodzina

łyski

Rodzaj

Fulica

Gatunek

łyska amerykańska

Podgatunki
  • F. a. americana J.F. Gmelin, 1789
  • F. a. columbiana Chapman, 1914
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     przeloty

     występuje przez cały rok

     zimowiska

Łyska amerykańska[3] (Fulica americana) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Nie jest zagrożony.

Morfologia
Długość ciała 34–43 cm, rozpiętość skrzydeł 60–70 cm; masa ciała: samce 576–848 (średnio 742) g, samice 427–628 (średnio 560) g[4].
Mają krótki, stożkowaty dziób, na czole nieopierzoną, białą lub czerwoną płytkę czołową, szare lub zielonkawe nogi, a każdy palec otoczony płatkowatymi błonami pławnymi umożliwiającymi pływanie i chodzenie po grząskim gruncie oraz pływających kożuchach roślin wodnych.
Zasięg, środowisko
Mokradła i nad słodkimi wodami, od środkowej części Ameryki Północnej do północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Zimuje w dużych stadach, na wolnych od lodu słodkich oraz słonych wodach.
Łyska amerykańska z pisklętami
Zachowanie i lęgi
Pływając, charakterystycznie kiwa głową. Pokarm zdobywa na powierzchni wody lub nurkując w poszukiwaniu roślin wodnych, ich nasion oraz bezkręgowców. Dysponując krótkimi skrzydłami, przed poderwaniem się do lotu bierze długi rozbieg, uderzając stopami po powierzchni wody. Lata wytrwale i szybko.
Gniazdo w kształcie kopczyka buduje z materiału roślinnego i składa do niego 8–12[5] nakrapianych jaj. Wysiadywanie trwa 23–25 dni[5]. Pisklęta rodzą się pokryte czarnym puchem, a ich naga głowa ma pomarańczowoczerwoną lub purpurową barwę. Są gotowe do opuszczenia gniazda w ciągu 6 godzin od wyklucia[5].
Status
IUCN uznaje łyskę amerykańską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji szacuje się na około 6 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2].


Podgatunki
Wyróżniono dwa podgatunki F. americana[4][6]:
Populacja uznawana dawniej za osobny gatunek Fulica caribaea (łyska karaibska[7]), charakteryzująca się szerszą płytką czołową ubarwioną na kolor biały, czasem żółtawy[8], jest obecnie uznawana za odmianę barwną łyski amerykańskiej[4][6][9].

Przypisy

  1. Fulica americana, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Fulica americana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 - chruściele - Rails and coots (wersja: 2021-11-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-05].
  4. a b c Taylor, B., Kirwan, G.M. & Christie, D.A.: American Coot (Fulica americana). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
  5. a b c American Coot. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
  6. a b F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Flufftails, finfoots, rails, trumpeters, cranes, limpkin. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
  7. P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, 1999. 
  8. Taylor, B.: Caribbean Coot (Fulica caribaea). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
  9. D. Sibley: The ‘Caribbean’ Coot in North America. [w:] Sibley Guides [on-line]. 2011-03-15. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

Bibliografia

  • Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
  • Encyklopedia Britannica. Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006. ISBN 83-60563-04-7.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Fulica americana map.svg
Autor: Cephas, Stongey, Licencja: CC BY-SA 3.0
Map of the range of the American Coot.
 
Breeding
 
Passage
 
Resident
 
Non-breeding
Fulica americana3.jpg
(c) "Mike" Michael L. Baird, CC BY 2.0
American Coot (Fulica americana) family at the Cloisters City Park pond in Morro Bay, CA 04 June 2007 04june2007 - Canon 5D with 300mm IS lens w/ 12mm extension tube on solid tripod