Łzy św. Piotra

Łzy św. Piotra

Autor	El Greco
Data powstania	1580–1589
Medium	olej na płótnie
Wymiary	108 × 89,6 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Durham
Lokalizacja	Bowes Museum

Łzy św. Piotra – obraz hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.

El Greco był pierwszym w Hiszpanii artystą, który apostołów malował w półpostaci. Dzięki temu lepiej można było ukazać ich emocje, co przybliżało ich do wiernych. W XVI wieku temat ukazania sakramentu pokuty i pojednania stał się bardzo modny. El Greco otrzymał wiele podobnych zamówień. W 1584 roku namalował, na wzór Tycjanowskiej Pokutującej Magdaleny własną wersję pt. Pokuta Marii Magdaleny. Temat Piotra namalował przynajmniej pięć razy. Obecnie znane wersje znajdują się w Bowes Museum, Szpital Tavera w Toledo, San Diego Museum of Art, Museo Soumaya w Meksyku i The Phillips Collection.

Opis obrazu

Obraz przedstawia apostoła Piotra, który po trzykrotnym wyparciu się Jezusa, „wyszedł na zewnątrz i gorzko zapłakał” (Mt.26,75). Piotr stoi pod drzewem, jego dłonie złożone są do modlitwy a głowa skierowana ku niebu. Modląc się prosi Boga o wybaczenie. Na jego twarzy rysuje się żal za popełniony grzech, a oczy przepełnione są łzami. Motyw załzawionych oczu będzie często naśladowany przez późniejszych malarzy, a dla barokowego malarza Guida Reniego stał się znakiem rozpoznawczym. Wokół głowy Apostoła widać zielone gałązki, symbolizujące odrodzenie i nawiązujące do drzewa życia jakim był krzyż. Śmierć Chrystusa na krzyżu zapowiada zmartwychwstanie. U jego pasa widoczne są dwa klucze, symbol władzy nad Kościołem dany mu od Jezusa:

Po lewej stronie w tle El Greco umieścił małą scenkę. Nie jest ona widoczna na pierwszy rzut oka, ale po głębszym przyjrzeniu się widać Marie Magdalenę odkrywającą pusty grób Jezusa. Obok niej widać jasną postać anioła, który zgodnie z Ewangelią nakazał jej i kobietom jej towarzyszącym, by powiadomili uczniów o zmartwychwstaniu Chrystusa.

Inne wersje

• 

  1587–1596
  Museo Soumaya
  96,5 × 79 cm
• 

  1590–1595
  San Diego Museum of Art,
  125,1 × 107,6 cm,
• 

  1600–1605
  Phillips Collection
  93,7 × 75,2 cm
• 

  1605
  Hospital de Tavera w Toledo
  108 × 89,5 cm

• Łzy św. Piotra – po 1590, 102 × 79,5 cm Narodowe Muzeum Sztuki, Architektury i Projektowania w Oslo. Obraz znajdował się do 1923 roku w kolekcji Christiana Langaarda, by na mocy testamentu trafić do zbiorów muzealnych^[1]
• Łzy św. Piotra – , wczesny XVII wiek lub (1585-1595)^[2] 20,3 × 15,9, National Gallery w Londynie^[3]; najmniejsza wersja przedstawiająca tylko głowę Piotra

Przypisy

Bibliografia

• Michael Scholz-Hänsel, Edyta Tomczyk (tłum.): El Greco: Dominikos Theotokopulos: 1541-1614. Köln/Warszawa: Taschen/TMC Art, 2005. ISBN 83-89192-90-X.
• Święci według mistrzów. Warszawa: Demart S.A, 2009. ISBN 978-83-7427-535-4.
• Jacques Lassaigne: El Greco. London: Thames and Hudson, 1973. ISBN 0-500-20136-6.