Ścięcie (kara)

Śmierć Św. Wojciecha, fragment Drzwi Gnieźnieńskich około 1170 roku

Ścięcie (lub dekapitacja) – metoda zadawania śmierci poprzez oddzielenie głowy od reszty ciała. Zazwyczaj jest to sposób wykonania wyroku śmierci lub morderstwa, choć znany jest przypadek z Wielkiej Brytanii (2003), gdy mężczyzna popełnił samobójstwo na własnoręcznie wykonanej domowej gilotynie.

W porównaniu do innych metod uśmiercania dekapitacja jest stosunkowo łagodna – ofiara, jeśli wyrok został wykonany poprawnie, ginie praktycznie nie czując bólu (co nie dotyczy choćby egzekucji Marii Stuart).

Ścięcie odbywa się za pomocą broni ręcznej (topór, miecz, maczeta) lub na gilotynie, bądź przy użyciu egzemplarzy pregilotyny.

Prawdopodobnie głowa po ścięciu przez 2-3 sekundy zachowuje świadomość; naukowcy obliczyli także, że we krwi znajdującej się w głowie znajduje się dostatecznie dużo tlenu, aby podtrzymywać metabolizm przez około 7 sekund. Śmierć mózgu z powodu niedotlenienia następuje prawdopodobnie około 60 sekund po egzekucji. Antoine Lavoisier podczas śmierci przeprowadził swój ostatni eksperyment – umówił się z asystentem, że po ścięciu będzie próbował mrugać oczami tak długo, jak to możliwe, według relacji asystenta mrugał przez 15-20 sekund, co jest jednak mało prawdopodobne.

Dekapitacje w historii

Ameryka

Nie odnotowano żadnego przypadku legalnych egzekucji przez dekapitację na terenie USA, choć gilotyna stosowana była m.in. w dawnej francuskiej Luizjanie. Po wielkim powstaniu w drugiej dekadzie XIX wieku wielu Murzynów zostało straconych, także przez ścięcie, ale nie były to sądowe egzekucje.

Przez pewien czas w Gwatemali w XIX wieku stosowano ścięcie maczetą.

Azja

Australijski komandos sierżant Leonard Siffleet moment przed ścięciem przez Japończyka Yasuno Chikao w Aitape, Nowa Gwinea, 24 października 1943.

W dawnych Chinach, aż do czasu rewolucji komunistycznej, najbardziej rozpowszechnioną metodą wykonywania najwyższego wymiaru kary było ścięcie (mieczem, choć i zdarzało się, że na gilotynie). Ścięcie było karą w tym kraju hańbiącą, ponieważ wierzono, iż komu odcięto głowę, tego dusza się tułała po świecie i nie dostawała się do krainy umarłych.

W Japonii stosowano tę metodę do końca XIX wieku, kiedy zastąpiono je powieszeniem. Były odnotowane przypadki egzekucji jeńców przez ścięcie nawet w czasie II wojny światowej.

Ścięcie głowy było najpowszechniejszą metodą egzekucji w starożytnym Bliskim Wschodzie i została przejęta przez szariat. Dziś jedynym krajem na świecie, gdzie regularnie przeprowadza się ścięcia jest Arabia Saudyjska. Kara ta wymierzana jest w Arabii Saudyjskiej za zabójstwo, gwałt oraz handel narkotykami. Wyrok śmierci przez ścięcie wykonano w roku 2003 także w Iranie, jednakże był to pierwszy przypadek od bardzo wielu lat. Dekapitację przeprowadzają również członkowie al-Kaidy i Państwa Islamskiego.

Europa

Ścięcie jako metoda wykonywania kary śmierci było stosowane od tysiącleci. Dawniej stosowano ją prawdopodobnie we wszystkich krajach Europy.

Wielka Brytania

Do czasów inwazji normańskiej jedyną metodą egzekucji w Anglii było powieszenie. Wilhelm Zdobywca wprowadził też ścięcie. Ostatnia egzekucja przez ścięcie (toporem, choć np. Anna Boleyn została zgładzona mieczem) odbyła się w Tower of London w roku 1747.

Francja

Ścięcie mieczem bądź toporem dla różnych klas społecznych stosowano do roku 1792, kiedy to wprowadzono gilotynę, która była stosowana aż do 1977. Formalnie najwyższy wymiar kary zniesiono w roku 1981.

Gilotyna funkcjonowała też w Belgii, Szwecji, Grecji, Wietnamie, innych koloniach francuskich, niektórych landach Niemiec i na Grenlandii.

Zobacz: Kara śmierci we Francji

Kraje skandynawskie

W krajach skandynawskich najbardziej rozpowszechnioną metodą było ścięcie toporem. Ostatnią taką egzekucję wykonano w Norwegii w roku 1876, Danii w 1892, Finlandii w 1825, zaś Szwecji w 1903 (wtedy topór zastąpiła gilotyna, używana do roku 1910).

Zobacz: Kara śmierci w Danii

Niemcy

W roku 1871 w zjednoczonej Rzeszy ustanowiono, że wszystkie egzekucje mają się odbywać przez ścięcie. Wykonywano je toporem (Prusy) lub na gilotynie (Bawaria, Saksonia, Wirtembergia, miasta hanzeatyckie itd.). Ścięcia wykonywano publicznie[1]. Ostatnie ścięcie toporem wykonano w roku 1938. Od tej pory, dekretem Hitlera, obowiązywała gilotyna i szubienica. Ostatnie ścięcie na gilotynie w RFN wykonano w roku 1949 (dwa lata później zniesiono ostatecznie karę śmierci), a w NRD w 1966.

Zobacz: Kara śmierci w Niemczech

Słynne osoby poddane dekapitacji

Ścięcie 11. Lorda Lovat, 1747

Męczennicy

Ścięcie Św. Jakuba, obrazek z kroniki Norymbergi 1493

Chiny

  • Wen Tianxiang
  • Su Shen

Wyspy Brytyjskie

Zgładzenie króla Karola I

Rewolucja francuska

Stracenie króla Ludwika XVI, 21 stycznia 1793
Ścięcie królowej Marii Antoniny na Placu Rewolucji, 16 października 1793; obraz z epoki

Porewolucyjna Francja

Włochy

Republika Weimarska

Polska

III Rzesza

Pakistan

Zobacz też

Przypisy

  1. Ścięcie kobiety w Poznaniu. „Nowości Illustrowane”. Nr 32, s. 3, 5 sierpnia 1905. 

Bibliografia

  • W. Maisel: Archeologia prawna Europy. Poznań, 1982.
  • W. Maisel: Archeologia prawna Polski. Poznań, 1982.
  • Sz. Wrzesiński: Krwawa profesja. Rzecz o katach i ich ofiarach. Kraków, 2006.
  • H. Zaremska: Niegodne rzemiosło. Kat w społeczeństwie Polski XIV-XVI wieku. Warszawa, 1986.

Media użyte na tej stronie

Beheading of Leonard George Siffleet.jpg
Aitape, New Guinea. 24 October 1943. A photograph found on the body of a dead Japanese soldier showing NX143314 Sergeant (Sgt) Leonard G. Siffleet of "M" Special Unit, wearing a blindfold and with his arms tied, about to be beheaded with a sword by Yasuno Chikao. The execution was ordered by Vice Admiral Kamada, the commander of the Japanese Naval Forces at Aitape. Sgt Siffleet was captured with Private (Pte) Pattiwahl and Pte Reharin, Ambonese members of the Netherlands East Indies Forces, whilst engaged in reconnaissance behind the Japanese lines. Yasuno Chikao died before the end of the war.
Death of Saint Adalbert of Prague, Gniezno Doors ca. 1170.png
Autor: Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Death of Saint Adalbert of Prague, Gniezno Doors ca. 1170
The Execution of Charles I.jpg
one or more third parties have made copyright claims against Wikimedia Commons in relation to the work from which this is sourced or a purely mechanical reproduction thereof. This may be due to recognition of the "sweat of the brow" doctrine, allowing works to be eligible for protection through skill and labour, and not purely by originality as is the case in the United States (where this website is hosted). These claims may or may not be valid in all jurisdictions. As such, use of this image in the jurisdiction of the claimant or other countries may be regarded as copyright infringement. Please see Commons:When to use the PD-Art tag for more information.
Nuremberg chronicles f 104r 3.png

This is a part of a scan of an historical document:

Title: Schedelsche Weltchronik or Nuremberg Chronicle