Ścinawka Średnia

Ścinawka Średnia
	wieś
	; Kościół św. Marii Magdaleny w Ścinawce Średniej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Radków
Liczba ludności (III 2011)	2198
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-410
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0855109
	Położenie na mapie gminy Radków Ścinawka Średnia
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ścinawka Średnia
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ścinawka Średnia
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Ścinawka Średnia
	50°31′27″N 16°28′59″E/50,524167 16,483056

Artykuł	50°31′27″N 16°28′59″E
- błąd	39 m
WD	50°31'N, 16°29'E, 50°31'14.84"N, 16°29'43.66"E
- błąd	2320 m
Odległość	881 m

Kościół Bożego Ciała w Ścinawce Średniej

Pałac w Ścinawce Średniej

Zamek Kapitanowo w Ścinawce Średniej, 2017

Posąg św. Jana Nepomucena

Ścinawka Średnia (niem. Mittelsteine^[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków^[4]^[5].

W latach 1973–1976 wieś była siedzibą gminy Ścinawka Średnia. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Ścinawka Średnia^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0992214	Bieganówek	przysiółek
0992220	Księżno	osada

Historia

Ścinawka Średnia powstała w XIII wieku przy popularnym szlaku handlowym^[6]. W XVIII wieku własność ziemska uległa rozdrobnieniu i poszczególne fragmenty miejscowości znajdowały się w różnych rękach, między innymi część wsi należała do jezuitów z Kłodzka^[6]. W drugiej połowie XIX wieku kiedy w roku 1879 to zbudowano linię kolejową z Kłodzka do Nowej Rudy, wieś się rozwinęła^[6]. W roku 1902 kiedy przez miejscowość przeprowadzono linię Kolei Sowiogórskiej powstało tu kilka zakładów przemysłowych, między innymi elektrownia, przędzalnia bawełny i wytwórnia skrzynek^[6]. W czasie II wojny światowej w Ścinawce Średniej znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen^[7].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) mieszkało tu 2198 osób^[1]. Jest największą miejscowością gminy Radków.

Rolnictwo

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Państwowe Przedsiębiorstwo Hodowlane Ścinawka^[8]. W roku 1993 po przekształceniu funkcjonuje jako Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Ścinawka Średnia^[9].

Transport

W Ścinawce Średniej krzyżują się drogi wojewódzkie nr 386 oraz 387^[10].

Stacja kolejowa Ścinawka Średnia stanowi węzeł dla czterech linii kolejowych^[11].

Kolej żelazna dotarła do Ścinawki 15 października 1879 r., wraz z otwarciem przedostatniego Śląskiej Kolei Górskiej, której część stanowi dzisiejsza linia kolejowa Kłodzko - Wałbrzych^[12]. Trasa jest czynna w ruchu towarowym i pasażerskim: przewozy prowadzą Koleje Dolnośląskie^[13].

W latach 1900–1902 główną, państwową linię przecięła prywatna, lokalna kolej dojazdowa, zwana Koleją Sowiogórską (na odcinku Dzierżoniów – Dzikowiec) i Koleją Stołowogórską (na odcinku Dzikowiec – Radków)^[14]^[15]. Linia została częściowo rozebrana jeszcze przez II wojną światową – pozostawiono bocznicę do stacji Nowa Ruda Słupiec^[16]. Istniejące od 1903 r. połączenie kolejowe Radkowa ze Ścinawką Średnią zostało w 1987 r. zawieszone^[17]. We wrześniu 1999 r. tory w kierunku Radkowa rozebrano^[18].

W 2010 r. odbudowano inną, uprzednio rozebraną w latach 90. XX wieku linię towarową ze Ścinawki Średniej do Tłumaczowa^[19]. Bocznicę odbudowano śladem dawnej transgranicznej linii kolejowej do Otovic, którą doprowadzono do Ścinawki w 1889 r.^[20]

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty^[21]:

kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny z XIV w., przebudowany w 1738 roku,
kościół filialny pw. Bożego Ciała z 1517 roku, przebudowany w XVIII wieku,
zespół pałacowy^[22] prepozytury oo. jezuitów (ul. Wojska Polskiego 13-15-17) z końca XVII wieku, przebudowywany w 1788 i 1925 roku,
- pałac
- cztery domy mieszkalne
- spichrz, obecnie kaplica
- pawilon ujęcia wody
- park
park „Bieganówek”, powstały po 1920 roku,
wieża mieszkalna - Zamek Kapitanowo, z pierwszej połowy XVI wieku i XVII wieku, wkomponowana w bryłę gotycko-renesansowego dworu obronnego.

Religia

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Kościół rzymskokatolicki, parafia św. Marii Magdaleny
Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, parafia w Ścinawce Średniej

Związani ze Ścinawką

Alois Bartsch (1902–1982), niemiecki nauczyciel, pisarz, dokumentalista ziemi kłodzkiej,
Adam Bałabuch (ur. 1961), polski duchowny katolicki, biskup świdnicki,
Dorota Idzi (ur. 1966), polska pięcioboistka, medalistka mistrzostw świata, Europy oraz Polski.

Szlaki turystyczne

czerwony – Główny Szlak Sudecki: Przełęcz Srebrna – Słupiec – Kościelec – Ścinawka Średnia – Wambierzyce – Skalne Grzyby – Karłów

Ciekawostki

Na stacji kolejowej kręcone były sceny do filmu Jana Jakuba Kolskiego Afonia i pszczoły^[23].
W kościele parafialnym kręcone były sceny do teledysku utworu „Fire & Forgive” (ang. ogień i wybaczenie) niemieckiego zespołu Powerwolf^[24].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b ^c ^d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 452 do 454. ISBN 978-83-89188-95-3.
↑ AbrahamA. Kajzer AbrahamA., Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7 .
↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990..., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 30 marca 1993 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz zasad i trybu ich udzielania w 1993 r., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
↑ Geoportal: gmina Radków, dostęp: 2014-10-24
↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. G4. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).
↑ Przemysław Dominas: Kolej Kłodzko – Wałbrzych. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 23. ISBN 978-83-61253-92-1.
↑ Koleje Dolnośląskie liniowe rozkłady jazdy, dostęp: 2014-10-15
↑ Leszek Kumor: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. [w:] Na Szlaku 11(65)/1994 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).
↑ Leszek Kumor, Andrzej Ubysz: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. [w:] Na Szlaku 11(89)/1996 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).
↑ Pod semaforkiem: Nowa Ruda Słupiec, dostęp: 2014-10-15
↑ Pod semaforkiem: Radków, dostęp: 2014-10-14
↑ Rafał Wiernicki: Kolej Stołowogórska. [w:] Turysta Dolnośląski 2/2004, str.10 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
↑ Maciej Maciejewski: Nowy kamieniołom, 28 lipca 2010 r., tvp.pl, dostęp: 2014-10-13
↑ Wojciech Michalski: Linia Ścinawka Średnia – Otovice – Broumov. [w:] Turysta Dolnośląski 11/2004 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-08-05]. (pol.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2012-08-02].
↑ zwany Pekinem
↑ Kotlinę Kłodzką promują Afonia, miód i pszczoły. www.gazetawroclawska.pl. [dostęp 2015-09-20].
↑ Agnieszka Dobkiewicz, koz, Metalowy zespół nagrał ostry teledysk w kościele. Kuria: Doszło do nadużycia, 4 sierpnia 2018

Bibliografia

WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .

Linki zewnętrzne

[GUS-1] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[R2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT

[rewasz-6] Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 452 do 454. ISBN 978-83-89188-95-3.

[7] AbrahamA. Kajzer AbrahamA., Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7 .

[8] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990..., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).

[9] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 30 marca 1993 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz zasad i trybu ich udzielania w 1993 r., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).

[10] Geoportal: gmina Radków, dostęp: 2014-10-24

[atlas-11] Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. G4. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).

[dominas-12] Przemysław Dominas: Kolej Kłodzko – Wałbrzych. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 23. ISBN 978-83-61253-92-1.

[13] Koleje Dolnośląskie liniowe rozkłady jazdy, dostęp: 2014-10-15

[kumor-14] Leszek Kumor: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. [w:] Na Szlaku 11(65)/1994 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).

[kumor2-15] Leszek Kumor, Andrzej Ubysz: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. [w:] Na Szlaku 11(89)/1996 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).

[16] Pod semaforkiem: Nowa Ruda Słupiec, dostęp: 2014-10-15

[17] Pod semaforkiem: Radków, dostęp: 2014-10-14

[halski-18] Rafał Wiernicki: Kolej Stołowogórska. [w:] Turysta Dolnośląski 2/2004, str.10 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).

[19] Maciej Maciejewski: Nowy kamieniołom, 28 lipca 2010 r., tvp.pl, dostęp: 2014-10-13

[otovice-20] Wojciech Michalski: Linia Ścinawka Średnia – Otovice – Broumov. [w:] Turysta Dolnośląski 11/2004 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-08-05]. (pol.).

[nid-21] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2012-08-02].

[22] zwany Pekinem

[gazeta-23] Kotlinę Kłodzką promują Afonia, miód i pszczoły. www.gazetawroclawska.pl. [dostęp 2015-09-20].

[24] Agnieszka Dobkiewicz, koz, Metalowy zespół nagrał ostry teledysk w kościele. Kuria: Doszło do nadużycia, 4 sierpnia 2018

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

Miasto	Radków
Cz. miasta Radków	Leśna Skibin
Wsie	Gajów Karłów Pasterka Raszków Ratno Dolne Ratno Górne Suszyna Ścinawka Dolna Ścinawka Górna Ścinawka Średnia Tłumaczów Wambierzyce
Integralne części wsi	Bemowo Bieganówek Błogocice Boguszowice Gorzuchówek Górne Wambierzyce Janików Jelenia Głowa Księżno Mrówieniec Nowy Świat Pasterczyk Ratno-Wambierzyce Rudawa Sarny Tłumaczówek Wygwizdów

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne