Ścinawka Dolna

Ścinawka Dolna
	wieś
	; Widok na kościół św. Jakuba
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Radków
Liczba ludności (III 2011)	1261
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-410
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0855032
	Położenie na mapie gminy Radków Ścinawka Dolna
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ścinawka Dolna
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ścinawka Dolna
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Ścinawka Dolna
	50°29′41″N 16°32′12″E/50,494722 16,536667

Artykuł	50°29′41″N 16°32′12″E
- błąd	39 m
WD	50°31'N, 16°30'E
- błąd	2320 m
Odległość	3762 m

Kościół św. Jakuba w Ścinawce Dolnej

DPS dla przewlekle psychicznie chorych

Zabytkowy dwór w Ścinawce Dolnej

Ścinawka Dolna (niem. Niedersteine^[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków^[4]^[5].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Ścinawka Dolna^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0855049	Gorzuchówek	przysiółek
0855055	Wygwizdów	przysiółek

Położenie

Ścinawka Dolna to duża wieś o długości około 2,1 km, leżąca na terenie Wzgórz Ścinawskich, nad rzeką Ścinawką, na wysokości około 310–320 m n.p.m.^[6]

Historia

Ścinawka Dolna została założona w 1300 roku i leży na Wzgórzach Ścinawskich. W 1320 roku wieś została wymieniona w starych księgach po raz pierwszy jako „Stynaria Inferior”^[7]. Wieś była w 1350 roku własnością pana na zamku – Ottona Hugiewicza. W okresie tym w miejscowości istniały: młyn wodny i kościół^[7]. Później wieś przypadła Konradovi von Nymancz i pozostała własnością tej rodziny do 1437 roku, kiedy to Wenclaw Kluksa von Döhalitz został na zamku nowym panem. Już w roku 1439 przypadła jednak wdowie po Wenclawie – Dorothei, która poślubiła Hansa von Dönig. W rękach tej rodziny Ścinawka Dolna została do roku 1625.

Na podstawie decyzji Ferdynarda II w 1628 roku została darowana Gispertowi Voffo Voffenburg. W 1637 roku zamek przeszedł w ręce rodziny von Hemm Hemmstein. Mieszkańcy Ścinawki Dolnej rodzinie tej zawdzięczają dużo, a mianowicie: zbudowanie kaplicy św. Sebastiana, ufundowanie wielkiego dzwonu do starego kościoła. Zamek znajduje się nieopodal kościoła. Część tego obiektu została wyburzona, a pozostała część do dziś jest zamieszkiwana przez tutejszych mieszkańców.

W 1793 roku baron von Hemm sprzedał wszystkie swoje majątki wraz ze wsią Ścinawką Dolną hrabiemu Antoniemu Aleksandrowi von Magnisowi, którego potomkowie właścicielami wsi byli do końca II wojny światowej^[7]. W XIX wieku w miejscowości było: kilka młynów wodnych, gorzelnia i duży folwark, w którym hodowano około 2000 owiec i wołów^[7].

Dwóm siostrom, hrabiankom Annie i Zofii von Magnis wieś zawdzięcza wybudowanie sierocińca oraz zbudowanie szpitala pod wezwaniem św. Józefa – obecnie Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci w Ścinawce Dolnej. Oba te zakłady były prowadzone przez siostry zakonne. Anna von Magnis prowadziła ten sierociniec aż do swojej śmierci, która nastąpiła 15 maja 1901 r. Hrabianka Zofia zmarła 30 czerwca 1938 r. Sierociniec to dzisiejszy Dom Pomocy Społecznej dla dzieci prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus.

Innym ważnym obiektem edukacyjnym Ścinawki jest szkoła, która powstała w 1829 roku. Pierwszym nauczycielem był Franciszek Bach.

Ścinawka słynie ze swoich obiektów sakralnych. W 1350 roku zbudowano w Ścinawce drewniany kościółek. W 1530 roku na jego miejscu wybudowano murowany kościół pod wezwaniem św. Jakuba. W 1895 roku w czasie wizytacji kanonicznej ks. kard. Franciszek von Schönborn mówił podczas kazania, żeby zbudować nowy kościół większy ze względu na zwiększającą się liczbę mieszkańców. 19 lipca 1900 roku spełniono wolę kardynała, położono kamień węgielny pod budowę kościoła^[7]. Budowa trwała 4 lata^[7]. Pracami przy budowie kościoła kierował proboszcz ks. Franciszek Olbrich. Konsekracja odbyła się 1 października 1904 roku. Kościół został zbudowany w stylu neoromańskim^[7].

We wsi są także inne obiekty zabytkowe. Obok pięknego zabytkowego mostu na trasie ze Ścinawki Średniej do Wambierzyc znajduje się dwór renesansowy z około 1590 roku^[7]. Obecnie dwór jest zaniedbany, mieszka w nim kilka rodzin^[7].

W dolnej części Ścinawki przy rzece Ścinawa znajduje się już nieczynny zespół młyna z drugiej połowy XIX wieku^[7].

Wieś była wielokrotnie zalewana przez Ścinawę.

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są następujące obiekty^[8]:

kościół pomocniczy pw. św. Stanisława Kostki z XIV-XV wieku,
zespół dworski (nr 17), z XVII wieku, przebudowany w połowie XVIII wieku:
- dwór i ogród.

Inne zabytki:

kościół św. Jakuba wybudowany z 1904 r.^[6]
DPS w Ścinawce Dolnej
kaplica pw. św. Sebastiana

Sport

W Ścinawce Dolnej działa KS „Tęcza” z sekcją piłki nożnej^[9].

Zmarli, osoby związane

Sophie von Magnis
Anna von Magnis

Zobacz też

Przypisy

↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ ^a ^b Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 386–390. ISBN 83-85773-12-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 452. ISBN 978-83-89188-95-3.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2012-08-02].
↑ Tęcza Ścinawka Dolna. W: fulbolowo.pl [on-line]. [dostęp 2017-03-10].

Bibliografia

WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wyd: I-Bis 1995, ISBN 83-85773-12-6.

Linki zewnętrzne

[GUS-1] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262).

[Dz.U._29/2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[teryt-5] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[staffa-6] Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 386–390. ISBN 83-85773-12-6.

[rewasz-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 452. ISBN 978-83-89188-95-3.

[nid-8] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2012-08-02].

[tęcza-9] Tęcza Ścinawka Dolna. W: fulbolowo.pl [on-line]. [dostęp 2017-03-10].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Miasto	Radków
Cz. miasta Radków	Leśna Skibin
Wsie	Gajów Karłów Pasterka Raszków Ratno Dolne Ratno Górne Suszyna Ścinawka Dolna Ścinawka Górna Ścinawka Średnia Tłumaczów Wambierzyce
Integralne części wsi	Bemowo Bieganówek Błogocice Boguszowice Gorzuchówek Górne Wambierzyce Janików Jelenia Głowa Księżno Mrówieniec Nowy Świat Pasterczyk Ratno-Wambierzyce Rudawa Sarny Tłumaczówek Wygwizdów

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne