Ślepowidzenie

Ślepowidzenie (ang. Blindsight) – powieść science fiction kanadyjskiego pisarza Petera Wattsa, wydana w 2006. Polskie tłumaczenie pierwotnie ukazało się w 2008 w serii „Uczta Wyobraźni” (ISBN 978-83-7480-097-6). Ze względu na duży popyt na tę książkę 6 maja 2011 ukazało się drugie polskie wydanie również nakładem wydawnictwa Mag (ISBN 978-83-7480-209-3).

W 2007 została nominowana do nagrody Hugo w kategorii najlepsza powieść^[1]. Podobnie jak inne powieści Wattsa została udostępniona online na licencji Creative Commons BY-NC-SA^[2].

Powieść koncentruje się na zagadnieniach tożsamości, poznania i problemach inteligencji.

Watts opublikował w 2014 roku powieść, której akcja toczy się równolegle do akcji Ślepowidzenia, pod tytułem Echopraksja.

Fabuła

W 2082 ludzkość dowiaduje się o istnieniu obcej cywilizacji: rój niewielkich sond obserwacyjnych otoczył Ziemię i uległ spaleniu w atmosferze. Wykryty zostaje nadający sygnał radiowy obiekt w Pasie Kuipera. Na jego spotkanie zmierza ziemska ekspedycja na pokładzie statku kosmicznego „Tezeusz”, którego kapitanem jest wampir. W Obłoku Oorta, ponad płaszczyzną ekliptyki, napotykają olbrzymi pojazd obcych identyfikujący się jako „Rorschach”.

Załoga Tezeusza nawiązuje dialog z Rorschachem, jednak wymieniane zdania naprowadzają ludzi do stwierdzenia, że statek obcej cywilizacji nie komunikuje się z nimi świadomie, a jedynie odpowiada najbardziej prawdopodobnymi wzorcami, które poznał przez wcześniejsze obserwacje (jest to coś w rodzaju chińskiego pokoju).

Ludzie podejmują próbę zbadania obcego statku - udają się w ekspedycję, gdzie napotykają grupę przedziwnych wieloramiennych stworzeń przypominających ośmiornice^[3]. Udaje im się schwytać dwa okazy stworzeń, które nazywają „wężydłami” i próbują zbadać czy posiadają świadomość. Ludzie przeprowadzają eksperyment, w którym jednemu osobnikowi zadają ból, poprzez wystawienie go na działanie promieniowania mikrofalowego, jednocześnie pokazując sposób na jego uniknięcie. Jednak w tym eksperymencie, wiedza o sposobie uniknięciu bólu musi zostać przekazana między wężydłami, co ma udowodnić ich świadome komunikowanie się^[4]. Eksperyment pokazuje, że stworzenia posiadają niezwykłe zdolności rozwiązywania skomplikowanych zadań logicznych, jednak najprawdopodobniej nie znają swoich możliwości^[5].

Bohaterowie powieści

Załoga „Tezeusza"

• Siri Keeton - narrator i główny bohater powieści.
• Major Amanda Bates - specjalistka do spraw walki.
• Isaac Szpindel - medyk.
• Jukka Sarasti - wampir, dowódca statku komunikujący się ze sztuczną inteligencją „Tezeusza”, zwaną Kapitanem.
• Banda Czworga - cztery różne osobowości w ciele jednej kobiety. Każda z osobowości może przejąć kontrolę nad wspólnym ciałem, co przejawia się zmianą m.in. w tonie głosu i posturze. W świecie powieści poszczególne osobowości obraźliwie nazywa się „alterami”.
  • Susan James - lingwistka, „oryginalna” osobowość (jako jedyna posiada nazwisko), pozostałe odnoszą się do niej jako do „Matki”.
  • Michelle - cicha i nieśmiała kobieta, zaangażowana w romantyczną relację ze Szpindlem.
  • Sascha - najbardziej wrogo nastawiona do Siriego.
  • Procesor - mężczyzna, rzadko się ujawnia, służy głównie przetwarzaniu danych dla James.
• Robert Cunningham - drugi medyk, stanowiący zastępstwo Szpindla.

Ludzie na Ziemi

• Robert Paglino - jedyny przyjaciel Siriego, z którym znają się od dzieciństwa.
• Chelsea - była partnerka Siriego.
• Helen - matka Siriego, porzuciła świat rzeczywisty na rzecz wirtualnego zwanego Niebem.
• Jim - ojciec Siriego, pracujący w agencji rządowej.

Odbiór

Carl Hayes w recenzji dla Booklist napisał „Watts umieszcza masę nie dających spokoju idei, wystarczyłoby ich na kilka powieści, co więcej nadaje nowy rozmach wszystkim najważniejszym motywom od rzeczywistości wirtualnej po biologię pozaziemską“^[6]. Kirkus Reviews pisze „Watts zbytnio komplikuje i wszystko co oferuje to ciągłe poszukiwanie, mieszanie szyków, wyzwania i czasem przeszywające uczucie ciekawości”^[7]. Jackie Cassida „Watts doskonałą umiejętnością narracji wciąga swoich czytelników w niesamowitą opowieść“^[8]. Publishers Weekly „Watts w zadziwiający i oryginalny sposób opowiada znaną historię Pierwszego Kontaktu”^[9].

Zobacz też

• Zespół widzenia mimo ślepoty
• Tezeusz
• Test Rorschacha

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Blindsight – tekst powieści online