Ślinianka przyuszna

Ślinianka przyuszna człowieka (parotid gland)

Ślinianka przyuszna, przyusznicza (glandula parotidea) – gruczoł zaopatrujący jamę ustną w ślinę^[1].

Ślinianka przyuszna znajduje się w dole zażuchwowym, który wypełnia wraz ze ślinianką żuchwową^[1] (podżuchwową u człowieka^[2]).

Gruczoł ten cechuje się budową zrazikową. Poszczególne zraziki widać bez użycia przyrządów optycznych. Mimo dobrego ukrwienia wyróżniają się jaśniejszą barwą spośród otaczających je mięśni^[1].

Przyśrodkowo od opisywanego gruczołu przebiegają odgałęzienia tętnicy szyjnej wspólnej, jak też żyły szyjnej, a także kość gnykowa, mięśnie i nerwy czaszkowe twarzowy i trójdzielny. Od strony zewnętrznej na przyusznicy leży powięź przyusznicza bądź mięsień przyuszniczy. Przewód wyprowadzający tego gruczołu określa się mianem przewodu przyuszniczego bądź przewodu Stenona^[1].

Budowa gruczołu przyusznego u różnych taksonów wykazuje znaczące różnice. Bydło domowe ma śliniankę przyuszną maczugowatego kształtu, zgiętą, o zgrubiałym końcu grzbietowym, końcu dolnym przykrywającym śliniankę żuchwową i trzonie sąsiadującym z mięśniem żwaczem. Świnia domowa cechuje się dużą, trójkątną ślinianką przyuszną. Wyróżnia się u niej koniec górny (małżowinowy), przedni (krtaniowy) i tylny (szyjny). Koń ma przyusznicę większą, niż u bydła. Górny jej koniec dwoma występami sąsiaduje z małżowiną uszną, z występem przed- i zamałżowinowym. Analogicznie dolny koniec tego gruczołu zaopatrzony jest w 2 występy: krtaniowy leżący z przodu i szyjny leżący tylnie. Leżą one w rozwidleniu żyły szyjnej. Drapieżne mają niewielką przyusznicę o trójkątnym kształcie i dwóch występach tworzących części przemałżowinową i zamałżowinową. Gruczoł ten lokuje się bowiem u nich w sąsiedztwie małżowiny usznej, a wspomniane występy otaczają przewód słuchowy zewnętrzny^[1]. U człowieka dzieli się na część powierzchowną i głęboką, zwaną wyrostkiem zażuchwowym^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Kazimierz Krysiak, Krzysztof Świeżyński: Anatomia zwierząt. T. 2: Narządy wewnętrzne i układ krążenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-16755-4.
• Michał Reicher, Wiesław Łasiński: Adam Bochenek, Wiesław Łasiński, Stanisław Hiller, Michał Reicher, Stanisław Zawistowski, Zofia Zegarska: Anatomia człowieka. T. II: Trzewa. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. ISBN 978-83-200-3587-2.