Śluza Krostkowo

Artykuł

53°4′58″N 17°13′36″E

- błąd

38 m

WD

53°6'N, 17°12'E

- błąd

20505 m

Odległość

4 m

Śluza Krostkowo
osada
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

chodzieski

Gmina

Szamocin

Strefa numeracyjna

67

Tablice rejestracyjne

PCH

SIMC

0529634

Położenie na mapie gminy Szamocin
Mapa konturowa gminy Szamocin, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Śluza Krostkowo”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Śluza Krostkowo”
Położenie na mapie powiatu chodzieskiego
Mapa konturowa powiatu chodzieskiego, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Śluza Krostkowo”
Ziemia53°04′58″N 17°13′36″E/53,082778 17,226667
(c) Jarosław Szczepaniak, CC BY-SA 3.0
Śluza Krostkowo

Śluza Krostkowoosada pałucka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie chodzieskim, w gminie Szamocin.

Nazwa miejscowości łączy się ze śluzą na Noteci. Śluza „Krostkowo” jest oznaczona nr 11 na szlaku wodnym Wisła - Odra i położona jest na 68,2 kilometrze od Wisły, na odcinku zwanym Noteć Leniwa.

Piętrzący stopień wodny „Krostkowo” jest unikatem w skali europejskiej i jedynym tego typu na Noteci, a także w Polsce. Tutejsza śluza jest budowlą typu ziemno-faszynowego, bez murowanej komory, o zboczach porośniętych trawą. Posiada jedynie dwuskrzydłowe wrota stalowe (kiedyś drewniane), zamykane i otwierane ręcznie. Wewnątrz śluzy znajdują się wbite w ziemię dalby do cumowania statków, łączone stalowymi dłużycami. Obok śluzy znajduje się jaz kozłowo-iglicowy, również obsługiwany ręcznie. Stopień piętrzenia wody jest nikły, wynosi zaledwie 40 do 50 cm. Przyczyną tak niezwykłej konstrukcji śluzy jest fakt, że leży ona na stosunkowo podmokłym terenie, zatem śluzie o komorze murowanej groziłoby osiadanie, a przy tym duża wilgotność gruntu sprawia, że nie występują straty powodowane przesiąkaniem. Niewielkie piętrzenie wody chroni zaś ziemne brzegi śluzy przed podmywaniem przez prądy wody podczas śluzowania.

Jaz kozłowo-iglicowy kieruje wodę na dolne stanowisko śluzy. Stalowe kozły podtrzymują drewniane iglice. Kładka nad jazem poprowadzona jest na kozłach i służy do zdejmowania iglic na ziemię, a sama jest na ten okres zatapiana. Takie rozwiązanie, obecnie niestosowane, pozwalało np. w czasie wysokiego stanu wody przepływać jednostkom w czasie, gdy śluza była remontowana[1].

(c) Jarosław Szczepaniak, CC BY-SA 3.0
Śluza Krostkowo w okresie zimowym

Poniżej śluzy Krostkowo znajduje się najdłuższy żeglowny odcinek Noteci skanalizowanej, bez śluz, bo następna Śluza Nowe, od której zaczyna się Noteć Bystra, leży 43 km w dół rzeki. Wszystkie urządzenia śluzy Krostkowo i jazu pochodzą z lat 1912–1914 i są wpisane do rejestru zabytków. Przy śluzie znajduje się dom śluzowego[2][3].

Podobne jazy kozłowo-iglicowe znajdowały się w Bydgoszczy na dolnej Brdzie: pierwszy funkcjonował przy ujściu Brdy poprzez pierwotne koryto do Wisły w Czersku Polskim do czasu powstania jazu walcowego, drugi natomiast zbudowano przy stopniu wodnym nieistniejącej już śluzy Kapuściska.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Szamocin (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Szamocin, Polska
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Powiat chodzieski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu chodzieskiego, Polska
Śluza nr. 11 - panoramio.jpg
(c) Jarosław Szczepaniak, CC BY-SA 3.0
śluza nr. 11
Stopień wodny Krostkowo - panoramio.jpg
(c) Jarosław Szczepaniak, CC BY-SA 3.0
Stopień wodny Krostkowo