Śluza Prądy

Śluza Prądy

Wrota śluzy
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Bydgoszcz, ul. Mińska 105
Droga wodna	Wisła-Odra
Lokalizacja	na 20,0 km
Dane techniczne
Długość	57,4 m
Szerokość	9,6 m
Różnica poziomów	3,82 m
Wrota	stalowe dwuskrzydłowe
Rodzaj napędu	ręczny
Położenie na mapie Bydgoszczy Śluza Prądy
Położenie na mapie Polski Śluza Prądy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Śluza Prądy
53°08′38″N 17°53′38″E/53,143889 17,893889

Komora

Śluza Prądy – śluza na Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy. Stanowi jedną z budowli hydrotechnicznych Kanału Bydgoskiego, zarządzaną przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Zarząd Zlewni Noteci w Bydgoszczy. Jest to śluza nr 5 drogi wodnej Wisła-Odra, która jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E-70.

Lokalizacja

Śluza znajduje się na zachodnich rubieżach miasta Bydgoszczy, nieopodal ul. Spacerowej i Mińskiej na osiedlu Prądy.

Historia

Śluzę wybudowano w latach 1773–1774. Krótko po pierwszych próbach uruchomienia kanału, drewniana śluza rozpadła się jednak. Musiano spuścić wodę, kanał wyczyścić i pogłębić. W latach 1840–1852 przebudowano ją do masywnej formy murowanej. Wymiary użytkowe komory wynosiły wówczas 44,5 × 9,65 m, światło wrót 4,97 m, a spadek 3,34 m^[1]. Obecna forma budowli została oddana do użytku pod koniec sierpnia 1913 roku, kiedy dokonano przebudowy Kanału Bydgoskiego. W wyniku prowadzonych z rozmachem robót wykonano nowy dwukilometrowy odcinek kanału, zmodernizowano wszystkie śluzy i wybudowano dwie nowe. Oddana do użytku droga wodna umożliwiała spławianie 400-tonowych barek, pływających powszechnie na wodach śródlądowych Europy Zachodniej. Obecny dom śluzowego wybudowano w 1942 roku.

W 2005 r. śluzę Prądy wraz z budynkiem towarzyszącym wpisano do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego^[1].

Charakterystyka

Jest to pojedyncza śluza komorowa III klasy o napędzie ręcznym. Konstrukcja jest betonowa z okładziną ceglaną. Dno i progi również są betonowe. Posiada zamknięcia górne w postaci wrót stalowych klapowych oraz dolne wrota wsporne, stalowe dwuskrzydłowe. Napęd śluzy jest elektryczny i awaryjny ręczny. Napełnianie wodą odbywa się poprzez galerie obiegowe usytuowane w głowach śluzy. Przeciętny czas śluzowania wynosi 25 minut.

Na zamknięciach śluzy znajdują się dwa przejścia technologiczne o szerokości 1,0 m i długości 9,6 m. Kładka na głowie górnej w czasie śluzowana chowa się pod wodę, natomiast kładka na głowie dolnej razem ze skrzydłami wrót rozchyla się na boki^[1].

Most przy śluzie

Przy głowie dolnej śluzy znajduje się most drogowy o nośności 2,5 t służący dla ruchu lokalnego. Jego długość wynosi 10,2 m^[2] (ze skrzydełkami – 25 m), a szerokość 6 m. Konstrukcja składa się z dwóch jednoprzęsłowych, stalowych dźwigarów nitowanych, stężonych ramą przestrzenną, na których oparto żelbetową płytę pomostu. Przeprawa mieści jezdnię z nawierzchnią granitową oraz dwu chodników o nawierzchni betonowo-ceglanej. Ceglane przyczółki mostu zespolone są z konstrukcją śluzy. Przestrzeń żeglugowa pod obiektem wynosi ok. 4 m^[1].

Poziomy

Śluza umożliwia podniesienie jednostek o 3,82 m, od 50,98 do 54,80 m n.p.m.

Zobacz też

• Kanał Bydgoski
• Mosty w Bydgoszczy

Przypisy

Bibliografia

• Badtke Marek: Kanał Bydgoski: Bydgoszcz, 2006.
• Bartowski Krzysztof: W 231. rocznicę Kanału Bydgoskiego (1774-2005). [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 10. Bydgoszcz 2005.
• Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928.
• Woźniak-Hlebionek Agnieszka. Kanał Bydgoski, Brda i Noteć w pruskich planach inwestycyjnych w latach 1773–1915. [w:] Kronika Bydgoska XXIII (2001). Bydgoszcz 2002.
• Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
• O Kanale Bydgoskim na portalu Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-05)].

Linki zewnętrzne

• RZGW w Poznaniu
• Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
• Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-18)].
• Zdjęcie śluzy z czasów przebudowy przed 1914