Śmierć prezydenta

Śmierć prezydenta
Gatunek

biograficzny, historyczny, polityczny

Rok produkcji

1977

Data premiery

10 października 1977

Kraj produkcji

Polska

Język

polski

Czas trwania

137 minut

Reżyseria

Jerzy Kawalerowicz

Scenariusz

Jerzy Kawalerowicz
Bolesław Michałek

Główne role

Zdzisław Mrożewski
Marek Walczewski
Czesław Byszewski
Tomasz Zaliwski

Muzyka

Adam Walaciński

Zdjęcia

Witold Sobociński
Jerzy Łukaszewicz

Scenografia

Wojciech Krysztofiak
Adam Nowakowski

Kostiumy

Alicja Waltoś
Bogdan Wiśniewski

Montaż

Wiesława Otocka

Produkcja

Studio Filmowe „Kadr”

Śmierć prezydenta – polski film historyczny z 1977 w reżyserii Jerzego Kawalerowicza, przedstawiający zamach z 16 grudnia 1922 na Gabriela Narutowicza, pierwszego prezydenta Polski.

Fabuła

Akcja filmu dzieje się pod koniec 1922. Pełniący funkcję ministra spraw zagranicznych Gabriel Narutowicz – profesor, inżynier hydrotechnik – nieoczekiwanie dla siebie otrzymuje od prezesa PSL „Wyzwolenie”, Stanisława Thugutta, propozycję kandydowania na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jego zwycięstwo nad kandydatem Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej, hrabią Maurycym Zamoyskim, odniesione dzięki poparciu lewicy i mniejszości narodowych (Żydów, Niemców, Ukraińców, Białorusinów), spotyka się z ostrym sprzeciwem endecji. Trwają protesty organizowane przez działaczy ChZJN, zwanego przez przeciwników „Chjeną”. 16 grudnia 1922 Narutowicz ginie z ręki byłego endeka, malarza Eligiusza Niewiadomskiego, w trakcie zwiedzania wystawy w Zachęcie.

Film przedstawia nie tylko ostatnie dni życia Narutowicza, ale także panoramę społeczną Polski tuż po I wojnie światowej. Wiele miejsca poświęca wydarzeniom towarzyszącym wyborowi i pierwszym dniom jego prezydentury, podejmuje próbę oddania atmosfery tamtych czasów.

W interpretacji Zdzisława Mrożewskiego Gabriel Narutowicz przedstawiony jest jako mąż stanu, człowiek kompromisu i dialogu, który – mimo wcześniejszych wątpliwości – godnie bierze na siebie ciężar sprawowanej władzy. Eligiusz Niewiadomski (grany przez Marka Walczewskiego) jest zaś fanatykiem, całkowicie owładniętym przez swoją szaleńczą wizję. W czasie rozprawy przyznaje się do winy i prosi sąd o skazanie go na śmierć.

Obsada

E Niewiadomski.jpgGabriel narutowicz.jpg
Eligiusz Niewiadomski i Gabriel Narutowicz

Produkcja

Pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku zaczęto realizować wiele podobnych filmów na świecie, rekonstruujących wiernie wydarzenia historyczne na podstawie dokumentów, wspomnień i relacji, a dopuszczających fikcję jedynie tam, gdzie źródła milczą. Przykładem są Wszyscy ludzie prezydenta, dramat produkcji amerykańskiej z 1976 (o kulisach afery Watergate), a w Polsce filmy Bohdana Poręby i Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego. Autorami scenariusza byli Jerzy Kawalerowicz i Bolesław Michałek, autorami zdjęć Witold Sobociński i Jerzy Łukaszewicz, a kompozytorem muzyki Adam Walaciński. Premiera filmu odbyła się 10 października 1977.

Nagrody

Multimedia

  • 2 sierpnia 2007 film został wydany na DVD przez Best Film.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

E Niewiadomski.jpg
Eligiusz Niewiadomski, zdjęcie z książki
Andrzej Witold Wajda Polish director AFI Silver Spring M.D. 2004 (48171054461).jpg
Autor: John Mathew Smith & www.celebrity-photos.com from Laurel Maryland, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Jerzy Kawalerowicz, a Polish film director at AFI, Silver Spring, M.D. 2004.