Śpiewająca rewolucja
.jpg)
Śpiewająca rewolucja – potoczna nazwa wydarzeń mających miejsce pomiędzy 1987 a 1991 na Litwie, Łotwie i w Estonii, które w efekcie doprowadziły do odzyskania przez nie niepodległości[1].
Określenie śpiewająca rewolucja zostało ukute przez estońskiego artystę i działacza – Heinza Valka, w artykule opublikowanym w tydzień po spontanicznych, masowych, nocnych śpiewach w Tallinnie w dniach 10–11 czerwca 1988[2]. Śpiewy te są głęboko zakorzenione w estońskiej tradycji, którą wyraża Festiwal Pieśni Estońskiej. W czasach sowieckich wspólne śpiewanie ludowych pieśni na tychże festiwalach stało się czynnikiem kształtującym estońską tożsamość oraz solidarność w oporze przeciwko komunizmowi i próbom rusyfikacji kraju[3].
Estonia
W lutym 1987 r. został ujawniony plan rządu radzieckiego dotyczący wydobywania fosforytu w powiecie Lääne-Viru z potencjalnie katastrofalnymi konsekwencjami dla środowiska i społeczeństwa. To zapoczątkowało publiczną kampanię na rzecz ochrony środowiska w tzw. kampanię fosforytową[4][5]. Z kolei 23 sierpnia 1987 r. grupa MRP-AEG (est. Molotov-Ribbentropi Pakti Avalikustamise Eesti Grupp), zorganizowała spotkanie w Hirvepark na Starym Mieście w Tallinnie w rocznicę paktu Ribbentrop – Mołotow, żądając ujawnienia i potępienia jego tajnego protokołu, domagając się też przestrzegania praw człowieka. Władze wyłączyły nagłośnienie, ale nikt nie został aresztowany[6][7].
Kolejnym ważnym wydarzeniem w Estonii była premiera utworu „Pięć pieśni patriotycznych” Alo Mattiisena na festiwalu Tartu Pop w maju 1988 r. W czerwcu tego samego roku odbył się Festiwal Starego Miasta w Tallinnie. Po oficjalnej części uczestnicy przenieśli się na Teren Festiwalu Piosenki i zaczęli spontanicznie śpiewać pieśni patriotyczne.
23 sierpnia 1989 r. miało miejsce historyczne wydarzenie: tzw. bałtycki łańcuch (także: bałtycka droga) utworzyli mieszkańcy trzech krajów, trzymając się za ręce, stojąc obok siebie na odcinku ok. 600 km.[8] W wydarzeniu wzięło udział 700 tys. Estończyków.
Utwór „Pięć pieśni patriotycznych” Mattiisena został ponownie wykonany na festiwalu „Rock Summer” w Tallinnie w dniach 26–28 sierpnia 1988 r.[9] Z kolei Festiwal "Pieśń o Estonii" odbył się na Terenie Festiwalu Pieśni 11 września[10]. Trivimi Velliste, prezes Stowarzyszenia Estońskiego Dziedzictwa, po raz pierwszy wyraził publiczną wolę odzyskania niepodległości. W kwietniu 1988 r. Stowarzyszenie zorganizowało masową demonstrację w Tartu: wywieszano wówczas po raz pierwszy od utraty niepodległości narodowe flagi. Aby uniknąć oskarżeń KGB, tworzono je z pojedynczych flag powiewających obok siebie: niebieskiej, czarnej i białej. Kilka miesięcy później, w czerwcu, na Rynku w Tallinnie, zaczęto śpiewać patriotyczne piosenki, wymachując już pełnoprawnymi flagami Estonii[7].
Najwyższa Rada ZSRR Estonii wydała 16 listopada 1988 r. „Estońską deklarację suwerenności”[8], a na początku 1989 r., pomimo protestów Rosjan, oficjalnie przywrócono przedwojenną flagę i język estoński[7].
Śpiewająca rewolucja w Estonii trwała ponad cztery lata, z różnymi protestami i aktami buntu. W 1991 r., Najwyższa Rada Estonii wraz z Kongresem Estonii ogłosiły przywrócenie niepodległego państwa Estonii i odrzuciły ustawodawstwo radzieckie. Było to dzień po puczu w Rosji i aresztowaniu Michaiła Gorbaczowa. Estończycy decydowali się działać jako ludzkie tarcze, aby chronić stacje radiowe i telewizyjne przed radzieckimi czołgami. Dzięki tym działaniom Estonia odzyskała niepodległość bez rozlewu krwi[7].
Niepodległość ogłoszono późnym wieczorem 20 sierpnia 1991 r., po osiągnięciu porozumienia między różnymi partiami politycznymi. Następnego ranka wojska radzieckie bezskutecznie próbowały szturmować wieżę telewizyjną w Tallinnie[11].
Islandia była pierwszym krajem, który uznał odnowioną niepodległość Estonii. Stało się to 22 sierpnia 1991 r. Dziś tablica upamiętniająca to wydarzenie znajduje się na zewnętrznej ścianie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, która sama w sobie znajduje się na Placu Islandii (est. Islandi väljak 1).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Clare Thomson: The Singing revolution. London: Michael Joseph, 1992. ISBN 0-7181-3459-1.
- ↑ Henri Vogt: Between Utopia And Disillusioment: A Narrative Of The Political Transformation In Eastern Europe (Studies in Contemporary European History). Berghahn Books. ISBN 1-57181-895-2.
- ↑ Priit Vesilind, James Tusty, Maureen Castle Tusty, The Singing Revolution: How Culture Saved a Nation, Varrak, 2008, ISBN 978-9985-3-1623-8.
- ↑ Lewandowski 2002 ↓, s. 261.
- ↑ Estonica.org - Phosphorite War, www.estonica.org [dostęp 2020-05-20].
- ↑ Clare Thomson, The singing revolution : a political journey through the Baltic States, London: Joseph, 1992, ISBN 0-7181-3459-1, OCLC 59909888 [dostęp 2020-05-20].
- ↑ a b c d Śpiewająca Rewolucja w Estonii a rola kultury w patriotyzmie małego narodu, [w:] Michał Włodarczyk, Publikacja pokonferencyjna Ogólnopolski Zjazd Internacjologów Studentów,, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, 2014.
- ↑ a b Estonia's Singing Revolution (1986-1991), ICNC [dostęp 2020-05-20] (ang.).
- ↑ 1988 – Rock Summer I - Rock Summer, www.rocksummer.ee [dostęp 2020-05-20].
- ↑ Estonica.org - Song of Estonia, www.estonica.org [dostęp 2020-05-20].
- ↑ Polish-American Foundation for Economic Research and Education, QBS Jan Kubań, Jak zostać Tygrysem Europy, Warszawa: Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego PAFERE, 2017, ISBN 978-83-929152-4-9, OCLC 1036602353 [dostęp 2020-05-20].
Bibliografia
- Jan Lewandowski: Historia Estonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002. ISBN 83-04-04528-1.
Linki zewnętrzne
- Estonian Singing Revolution. 1988 w serwisie YouTube
- Estonian Singing Revolution. 1988. 2 h 54 min. w serwisie YouTube
- Mu isamaa on minu arm. 2014 w serwisie YouTube
- Kategoria:Zimna wojna
Media użyte na tej stronie
Autor: ToBreatheAsOne, Licencja: CC BY-SA 2.0
This is a photo of cultural heritage monument of Estonia number
